Σύνταξη – Επιμέλεια: Γιώργος ΜεριζιώτηςΟι πιο κάτω περιγραφείσες καταστάσεις έχουν σχέση και με το φυσικό περιβάλλον και γενικότερα το φυσικό κόσμο γιατί η αντανάκλαση των κοινωνικών σχέσεων, νοοτροπιών και συμπεριφορών, βρίσκουν πρακτική εφαρμογή από τους ανθρώπους ως προς την επαφή και τη σχέση τους με τη φύση. Το ανθρώπινο περιβάλλον αλληλεπιδρά με το φυσικό, όπως και το φυσικό με το ανθρώπινο. Όμως αυτή η αλληλεπίδραση από την μεριά του ανθρώπου δεν είναι συνεργατική με τη φύση αλλά κυριαρχική.
Έχουν μεγαλώσει και γαλουχηθεί πολλές γενιές ανθρώπων όχι μόνο εδώ σε αυτή τη χώρα, αλλά και σχεδόν παγκόσμια με την αντίληψη (πολιτική και θρησκευτική) ότι ο άνθρωπος μπορεί και πρέπει να δαμάσει ή να εξημερώσει τη φύση και ότι αυτή η φύση υπάρχει μόνο για να ικανοποιεί τις ανάγκες και τις όποιες επιδιώξεις του. Γι αυτό πρέπει να δρα όχι ως μέρος της φύσης συνεργατικά αλλά ως κυρίαρχος πάνω σε αυτή. Αυτή η αντίληψη της κυριαρχίας πάνω στη φύση, πηγάζει από την κυριαρχία και εκμετάλλευση του ανθρώπου πάνω στον άνθρωπο. Είναι ένα πολιτικοκοινωνικό status quo και μια θρησκευτική ή πολιτική αντίληψη. Σε αυτή τη χώρα που οι πολίτες της έχουν μειωμένη ή καθόλου οικολογική συνείδηση, αυτή η αλληλεπίδραση με τον φυσικό κόσμο παίρνει πολλές φορές τραγικές διαστάσεις.
Μια οικολογική ανάλυση και κριτική του υπάρχοντος status quo πρέπει να λαμβάνει υπόψη της την καθημερινότητα όχι μόνο στο πεδίο της οικονομίας των κοινωνικών σχέσεων και του περιβάλλοντος αλλά και στο πεδίο του πολιτισμού. Γιατί η σχέση του ανθρώπου και της κοινωνίας με τη φύση είναι και πολιτισμός και αυτός ο πολιτισμός – όπως ειπώθηκε και πιο πάνω – είναι κυριαρχικός, είναι στην εποχή μας ο καπιταλιστικός πολιτισμός.
Ένας πολιτισμός που ο πυρήνας του εμφορείται, διακατέχεται από την, με κάθε θυσία, με κάθε κόστος, μεγιστοποίηση της οικονομικής ανάπτυξης ( στα αγγλικά λέγεται και επέκταση, αυτή η επέκταση γίνετε και προς την κοινωνία και προς τη φύση) την απεριόριστη παραγωγή και κατανάλωση προϊόντων και τη μεγιστοποίηση του ατομικού κέρδους. Αυτό έχει σαν συνέπεια σε έναν πλανήτη πλέον πεπερασμένο, με περιορισμένους φυσικούς πόρους να επιταχύνεται η εντροπία και να διαταράσσονται με ολέθριες συνέπειες οι οικολογικές ισορροπίες της βιόσφαιρας του πλανήτη.
2.Το αναπαλαιωμένο καπιταλιστικό πλαίσιο αξιών του νεο-φιλελευθερισμού
Στην καπιταλιστική κοινωνία μια από τις κορυφαίες της αξίες είναι η ελεύθερη οικονομία της αγοράς η οποία εκτός από την μεγέθυνση λειτουργεί στην βάση της με την αρχή του ανταγωνισμού (ανταγωνίσου ή πέθανε) αλλά και ως μηχανισμός ελέγχου της συμπεριφοράς. Στηρίζεται στο ατομικό συμφέρον, ένα μείγμα φόβου και απληστίας. Παράλληλα καλλιεργεί την ανταγωνιστική εξατομίκευση και τον καταναλωτισμό. Ο νεοφιλελευθερισμός οξύνει ακόμα περισσότερο τις καπιταλιστικές αντιθέσεις προκαλώντας γενικευμένη αντιπαλότητα: οικονομική ανάπτυξη εναντίον φυσικού περιβάλλοντος, ιδιωτικός τομέας εναντίον δημοσίου τομέα, άτομο εναντίον συλλογικότητας, εγωισμός εναντίον αλληλεγγύης. Ο παροξυσμός του ανταγωνισμού μετατρέπει όλη την καθημερινή ζωή σε ένα πολεμικό πεδίο μέσα από τον πόλεμο όλων εναντίον όλων και με το φυσικό περιβάλλων.
«Η μοναδική μορφή κοινωνικοποίησης για έναν φιλελεύθερο είναι η αγορά, που μεγιστοποιεί το ατομικό συμφέρον και ικανοποιεί τις απεριόριστες επιθυμίες με εμπορεύματα, είναι αυτό που ορίζουμε ως οικονομικό φιλελευθερισμό. Ο οικονομικός φιλελευθερισμός σύμφωνα με τον Χάγιεκ είναι το δικαίωμα κάθε ανθρώπου να παράγει, να πουλάει και να αγοράζει διαμέσου της αγοράς όλα όσα παράγονται ή πωλούνται. Το απαραίτητο όμως συμπλήρωμα του οικονομικού φιλελευθερισμού είναι ο πολιτικός και πολιτισμικός φιλελευθερισμός.»
Στην εποχή του νεοφιλελεύθερου ορθολογισμού η αντιπαλότητα ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία παίρνει τις πιο ακραίες ταξικές μορφές: διαρκής ύπαρξη μιας σχετικά μεγάλης ανεργίας ακόμα και σε περιόδους οικονομικής ανάπτυξης, μερική και ανασφάλιστη εργασία, γενικότερος εργασιακός μεσαίωνας με το τσάκισμα των εργατικών δικαιωμάτων, αποδυνάμωση των συνδικάτων, και αναπόφευκτη πολιτική συνέπεια, αύξηση των κατασταλτικών μηχανισμών. Ο καπιταλισμός (το κεφάλαιο) και εν προκειμένω η πολιτική του πρόταση ο νεοφιλελευθερισμός, εκτός από κοινωνικοοικονομικό σύστημα, είναι πρώτα και κύρια μορφή ή μορφές κυβερνητικής, θεσμικής και πολιτειακής συγκρότησης που παράγει και προάγει την πολιτική, οικονομική, κοινωνική αλλοτρίωση και οικολογική καταστροφή.
Ο σημερινός ολοκληρωτικός καπιταλισμός της αγοράς αντλεί θεωρητικό και αξιακό περιεχόμενο από τον κλασικό αλλά κύρια από τον λεγόμενο και νεο -φιλελευθερισμό. Ο νεοφιλελευθερισμός σαν τον κλασικό σκέφτεται την αγορά και κατ‘ επέκταση όλη την κοινωνική ζωή με βάση τη λογική του ανταγωνισμού, δηλαδή την μεγιστοποίηση της ανισότητας εντάσσοντας παράλληλα στην οικονομική -κοινωνική ζωή τον δαρβινισμό. Αυτή η λογική χρονολογείται ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν ο Άγγλος φιλόσοφος Χέρμπερτ Σπένσερ (σπενσερισμός ή κοινωνικός δαρβινισμός ) προτείνει μια ερμηνεία του Δαρβίνου που επεκτείνει την έννοια της «φυσικής επιλογής» (επιβίωση του ισχυρότερου – άριστου) και σε άλλα πεδία και ιδιαίτερα στο κοινωνικό – οικονομικό πεδίο, ερμηνεία από την οποία δανείστηκε πολλά ο φασισμός -ναζισμός και ο σύγχρονος ρατσισμός. Οι νεοφιλελεύθεροι δεν θέλουν να γίνεται αναφορά στον Σπένσερ εξαιτίας του βιολογισμού του (κοινωνικού δαρβινισμού). Σε αυτόν, όμως, βρήκαν την ιδέα ότι η αγορά πρέπει να είναι ένας απέραντος ωκεανός ανισοτήτων και ανταγωνισμού, δηλαδή πολέμου όλων εναντίων όλων.
Μέσω της παγκοσμιοποίησης η αρχή του ανταγωνισμού αναγορεύτηκε σε παγκόσμιο κανόνα, η κωδικοποίηση του χρονολογείται άλλωστε από τις αρχές τις δεκαετία του 1980, με αυτό που αποκαλείται η «συναίνεση της Ουάσιγκτον» και που προσδιορίζει τους δημοσιονομικούς και νομισματικούς κανόνες οι οποίοι επιβάλλονται στις χώρες που ζητούν οικονομική βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ο όρος που έχει κομβική σημασία είναι η «πειθαρχία». Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας ταυ 1970 οι «ειδικοί» κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. «Η κατάσταση –λένε- δεν μπορεί να κυβερνηθεί, επειδή δεν υπάρχει κοινωνική πειθαρχία»
Παράλληλα όσο περισσότερο εδραιώνονται τα καρτέλ, οι πολυεθνικές και το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, τόσο περισσότερη νεοφιλελεύθερη-μεταρρυθμιστική ρητορική υιοθετούν τα κόμματα εξουσίας. Έτσι, το σύγχρονο κράτος διατηρεί υπό τον έλεγχό του την εσωτερική αμφισβήτηση, αναπτύσσοντας και θεσμοποιώντας το εμπόρευμα των πολιτικών μανδαρίνων και τον νέο αυταρχισμό, δηλαδή την μεθοδευμένη γενίκευση της κοινωνίας του ελέγχου και της έμμεσης ή άμεσης καταστολής.
3. Η νεοφιλελεύθερη ορθολογική σούπα της σημερινής κυβέρνησης της ΝΔ
Ίσως αρκετοί να μένουν σε μια παρωχημένη αντίληψη ότι η κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη του νεότερου εφαρμόζει πολιτικές νεοφιλελεύθερου μονεταριστικού ριγκανο-θατσερισμού, συνέχεια της πολιτικής του πατέρα του. Όμως σφάλουν, γιατί η εφαρμοσμένη πολιτική της σημερινής κυβέρνησης της ΝΔ είναι αφενός τα παραπάνω και αφετέρου ένας μεταμοντέρνος νεοφιλελευθερισμός, ένα μείγμα – μια σούπα – αυταρχικού ορντο-φιλελευθερισμού (ordoliberalism) [1] και Νεκροπολιτικής, [2] μια εκσυγχρονισμένη εκδοχή του κοινωνικού δαρβινισμού ή σπενσερισμού και προσπάθεια επιβολής πολιτικών μιναρχίας (κράτος νυχτοφύλακας ) με μέντορες από την οικονομική σχολή του Σικάγου.
Φυσικά η κυβέρνηση της ΝΔ αντλεί θεωρητικό και αξιακό περιεχόμενο και από τη φιλελεύθερη νεοκλασσική σχολή του «πάπα» του νεοφιλελευθερισμού Φρίντριχ φον Χάγιεκ ο οποίος ως γνήσιος φίλος της ελευθερίας δήλωνε: «Προσωπικά, προτιμώ μια φιλελεύθερη δικτατορία, παρά μια δημοκρατική κυβέρνηση από την οποία θα απουσιάζει ο φιλελευθερισμός»,[3] είναι γνωστή η σχέση και επιρροή αυτού του «πάπα» με διάφορους δικτάτορες όπως με τον Πινοσέτ της Χιλής και τον Σουχάρτο στην Ινδονησία. Η φιλελεύθερη νεοκλασσική σχολή στηρίζεται σε 3 αρχές: 1.Τον μεθοδολογικό ατομικισμό, 2. την υπόθεση της ορθολογικής συμπεριφοράς και 3. τον χαρακτήρα της ανθρώπινης φύσης.[4]
Προφανώς η κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη δεν πρωτοτυπεί, κινείται πάνω στο κλασικό φιλελεύθερο και νεοφιλελεύθερο δίπτυχο δόγμα: ασφάλεια θεσμική ανάπτυξη οικονομική, το οποίο ονομάζει «επιτελικό κράτος» που λίγο πολύ εφαρμόζεται σε όλη την Ε.Ε και το χομπσιανό δόγμα για την φύση του ανθρώπου: Homo homini lupus est – Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι λύκος.
Ειναι γνωστή η κυνική, – έστω με ειλικρίνεια (αφού απηχεί τον αξιακό καμβά της ΝΔ ) δήλωση του νεοφιλελεύθερου αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας Κ. Μητσοτάκη στη 82η ΔΕΘ το 2017: «Δεν τρέφω αυταπάτες για μια κοινωνία χωρίς ανισότητες, κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στην ανθρώπινη φύση, όσοι το επιχείρησαν καταστρατήγησαν τελικά την ίδια τη δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα» . Εκείνο που δεν είναι πολύ γνωστό είναι ότι συμπίπτει πλήρως με την άποψη ενός φιλόσοφου της νέας ακροδεξιάς και «γκουρού» του νέου ολοκληρωτισμού, νεοφιλελεύθερου ή μεταμοντέρνου φασίστα , του Αλέν ντε Μπενουά (Alain de Benoist) ο οποίος δηλώνει αρκετά πιο μπροστά από τον Κ. Μητσοτάκη : « Κατ’ εμέ ο εχθρός δεν είναι η αριστερά, ο κομμουνισμός, ο αναρχισμός ή ακόμη η ανατροπή, αλλά ακριβώς αυτή η ιδεολογία της κοινωνικής ισότητας, της οποίας οι διατυπώσεις, θρησκευτικές ή κοσμικές, μεταφυσικές ή δήθεν επιστημονικές, δεν έπαψαν να ανθούν εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια ».
Αυτός ο μεταμοντέρνος νεοφιλελευθερισμός ως ιδεολογική σούπα της κυβέρνηση της ΝΔ του Κ. Μητσοτάκη -κυβέρνηση τύπου management – [5]διαπλέκει στοιχεία αναχρονισμού και εκσυγχρονισμού (ούτε εδώ πρωτοτυπεί, απλά προσπαθεί να εντάξει – παντρέψει αυτή τη διαπλοκή με τις ιδιαιτερότητες της χώρας) που είναι μια από τις πτυχές του – για να παίξουμε με τις έννοιες – ανορθολογικού ορθολογισμού, την εποχή μας, εποχή του νεοφιλελεύθερου ολοκληρωτισμού της αγοράς.
Παράλληλα και αυτό είναι το σημαντικότερο, αυτή η κυβέρνηση έχει σχηματίσει μια κοινοπραξία με τα ΜΜΕ (τηλεοπτικά, ραδιοφωνικά, έντυπος τύπος, ηλεκτρονικός τύπος, social media κλπ) ώστε να διαπλάθουν την λεγομένη και «κοινή γνώμη» κατασκευάζοντας την κοινωνική συναίνεση, μέσα από στρατηγικές χειραγώγησης. Αυτά τα μέσα (κυρίως τηλεοπτικά) και συγκεκριμένοι δημοσιογράφοι είναι υπεύθυνα σε μεγάλο βαθμό για τον εκφασισμό της καθημερινής ζωής και της κοινωνίας.
«Ο Αμερικανός διανοητής Νόαμ Τσόμσκι υποστηρίζει ότι τα ΜΜΕ στις ΗΠΑ και στην υπόλοιπη δημοκρατική Δύση είναι, αν όχι «φερέφωνα», τουλάχιστον εκφραστές των συμφερόντων του κυρίαρχου πολιτικού και οικονομικού κατεστημένου. «Ο ρόλος των ΜΜΕ», σημειώνει, «είναι να υπερασπίζονται την πολιτική, οικονομική και κοινωνική ατζέντα των προνομιούχων ομάδων που κυριαρχούν στην κοινωνία και στο κράτος». Αυτή η εξάρτηση από την πολιτική και οικονομική εξουσία κάνει τα ΜΜΕ όργανα προπαγάνδας και όχι ενημέρωσης.
Οι έλεγχοι τους οποίους ασκεί η οικονομική και η πολιτική εξουσία μέσω των ΜΜΕ στις «Δημοκρατίες της Δύσης» διαφέρουν από αυτούς των ολοκληρωτικών καθεστώτων κι έτσι οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης» δεν είναι η σοβιετική «Πράβδα». Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσμα όσων αποτυπώνονται στο χαρτί είναι «εφάμιλλης ομοιογένειας και συμμόρφωσης», όπως υποστηρίζει.» (δείτε: Η Κατασκευή της Συναίνεσης: Ο Νόαμ Τσόμσκι και τα ΜΜΕ – ντοκιμαντέρ, και από τον Μεγάλο Αδερφό του ολοκληρωτικού κράτους σε μια διάχυτη ψηφιακή αρχιτεκτονική: σε έναν «Μεγάλο Αλλότριο» του νεοφιλελεύθερου ολοκληρωτισμού της αγοράς, δείτε το βιβλίο: Η εποχή του κατασκοπευτικού καπιταλισμού)
Είναι σε τέτοιο μέγεθος η διαπλοκή κυβέρνησης και ΜΜΕ και η ιδεολογική και λεκτική τρομοκρατία που εξαπολύουν σε όσους εναντιώνονται στην πολιτική τους που θυμίζουν ολοκληρωτικό καθεστώς. Οι δημοσιογράφοι αυτών των μέσων (αλλά και διάφοροι κυβερνητικοί παράγοντες) όταν πας να αρθρώσεις κριτικό λόγο αφρίζοντας σαν λυσσασμένοι σκύλοι, σου επιτίθενται με το τετράπτυχο: 1.Τοξικός 2. Λαϊκιστής 3.Τρομοκράτης 4. Περιθωριακός. Βεβαίως όταν αυτού του είδους η τρομοκρατία δεν αρκεί για να καμφθεί το ηθικό σου και συνεχίζεις να αντιδράς, τότε πιάνουν δουλειά τα πραιτοριανά σώματα ασφαλείας της κυβέρνησης, οι ειδικές δυνάμεις καταστολής της κρατικής αστυνομίας οι μπάτσοι, «τα σκυλιά των αφεντικών» και μετά οι θεραπαινίδες της κυβέρνησης και του καπιταλιστικού καθεστώτος η ανεξάρτητη (sic) δικαιοσύνη. Αυτό είναι ένα καθεστώς και ένα βήμα προς τον ολοκληρωτισμό.
Μια πιο εκτενή ανάλυση της εφαρμοσμένης πολιτικής της κυβέρνησης ξεφεύγει από τους στόχους αυτού του κειμένου. Αυτό που ειναι γνωστό και συμβαίνει στις μέρες μας είναι ότι, όσο πιο νεοφιλελεύθερο είναι το πολιτικό αφήγημα, όσο πιο σκληρά νεοφιλελεύθερα προγράμματα εφαρμόζονται ισοπεδώνοντας την κοινωνία και τους εργαζόμενους, τόσο πιο εθνικιστική – ρατσιστική – ξενοφοβική ρητορική ακολουθείται. Αυτή η κυβέρνηση είναι βαθύτατα συντηρητική, μακιαβελική, ρεβανσιστική, λαϊκίστικη που καλλιεργεί τη λατρεία του αρχηγού (προσωπολατρία) μέσα από την μεταμοντέρνα εκδοχή του ηγέτη super star. [6]
Ένας νεοφιλελεύθερος ολετήρας που καταστρέφει τη δημόσια σφαίρα και τη κοινωνία για χάρη της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Σε αυτή τη κυβέρνησή στο πίσω μέρος του εγκεφάλου της έχει εδραιωθεί η ιδέα να μετατρέψει τη χώρα σε μοντέρνα δουλοπαροικία και εμάς τους φτωχούς εργαζόμενους σε σύγχρονους δουλοπάροικους. Αυτή η κυβέρνηση και για λόγους ψηφοθηρικούς αβαντάρει ότι πιο ανορθολογικό, καθυστερημένο και αντιοικολογικό υπάρχει αυτή την στιγμή στην ελληνική κοινωνία. (Μερικές κοινωνικές και ατομικές νοοτροπίες και συμπεριφορές περιγράφω πιο κάτω, στο κεφάλαιο 7).
4. Αριστερά και νεοφιλελεύθερος ορθολογισμός
Όπως ειπώθηκε και πιο πάνω, ο νεοφιλελευθερισμός έκτος από ιδεολογία ή οικονομική πολιτική είναι πρώτα απ’ όλα και κυρίως, ένας τύπος πολιτικής κυβερνητικής (και όπως αρέσκονται πολλοί να λένε) ορθολογικότητας. Ο Μισέλ Φουκό έχει δίκιο όταν ορίζει αυτή την κυβερνητική ορθολογικότητα ως μια κανονιστική λογική που διέπει τη δραστηριότητα της διακυβέρνησης, με τη έννοια όχι μόνο της άμεσης αλλά και της έμμεσης καθοδήγησης των ανθρώπων, έτσι ώστε αυτοί να οδηγούνται και να συμπεριφέρονται με έναν ορισμένο τρόπο.
Η νεοφιελεύθερη «ορθολογικότητα» έχει μια ευρύτερη εμβέλεια και μπορεί να προωθείται ακόμα και από κυβερνήσεις που αναφέρονται στην αριστερά. Ειδικά σε εποχή συστημικής κρίσης, για να αποσοβηθεί ο κοινωνικός αναβρασμός και η επακόλουθη εξέγερση , η κυρίαρχη τάξη χρειάζεται – ακόμα και σε κυβερνητικό επίπεδο – ένα σοσιαλ/φιλελεύθερο ή ένα αριστερό ρεφορμιστικό κίνημα το οποίο να λειτουργεί ως ασφαλιστική δικλείδα, ως εκτονωτική βαλβίδα ασφαλείας στην μαζική δυσαρέσκεια και μ’ αυτόν τον τρόπο, να αποτρέπει τους ανθρώπους να στραφούν προς μια αποτελεσματική κοινωνική αντίδραση. Εδώ αυτό το ρόλο τον παίζουν καλύτερα οι αριστεροί ρεφορμιστές ή οι σοσιαλφιλελεύθεροι-σοσιαλδημοκράτες γιατί μπορούν να δημιουργούν ευρύτερες κοινωνικές συναινέσεις.
Αυτόν το ρόλο το εκπληρώνει επάξια η ενσωματωμένη στο σύστημα αριστερά στην Ελλάδα είτε με το ΠΑΣΟΚ είτε με τον ΣΥΡΙΖΑ μέσα από τις επιλογές που προτείνουν για εξορθολογισμό του συστήματος. Την επιλογή του μικρότερου κακού και τον εξανθρωπισμό του καπιταλισμού, καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο. Ξέροντας αλλά αποκρύβοντας από τους ψηφοφόρους τους, ότι σε μια εποχή που μεσουρανεί η αυτοκρατορία της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης δεν υπάρχει περιθώριο να εφαρμοστούν ούτε καν μέτρα κεϋνσιανής πολιτικής χωρίς σύγκρουση με τις ελίτ . Ούτε μπορούν να εφαρμόσουν μια γενναία δημοσιονομική πολιτική για την αναδιανομή του κοινωνικού παραγόμενου εισοδήματος μέσω της φορολόγησης του πλούτου και των κερδών του κεφαλαίου για να στηριχθεί ένα αξιοπρεπές κοινωνικό κράτος, κάτι τέτοιο δε θα το ανεχτούν οι αγορές και η ΕΕ. Μόνο μικρο μεταρρυθμίσεις βελτιώσεις μπορούν να κάνουν χωρίς να θίγουν τον βασικό πυρήνα του μονεταριστικού νεοφιλελεύθερου εφαρμοζόμενου σχεδίου που παραμένει από την εποχή των μνημονίων ( να μην ξεχνάμε , εκτός από την δεξιά μνημόνια που εφάρμοσαν και αυτοί ) λιτότητα, και περικοπές προς τους απο τα κάτω και την κοινωνία της εργασίας . Η μόνη επιλογή που έχει αυτή η συστημική αριστερά ειναι να λειάνει, να στρογγυλέψει τις γωνίες της νεοφιλελεύθερης επιδρομής. Αυτή η συμβιβασμένη και ενσωματωμένη στο σύστημα αριστερά σε ένα περιβάλλον παγκόσμιου νεοφιλελεύθερου status quo μπορεί μόνο να είναι μια λίγο πιο «ανθρώπινη» νεοφιλελεύθερη διαχείριση. (δείτε και εδώ: Η χαμένη τιμή της αριστεράς )
5. Κομματισμός και επαγγελματίες πολιτικοί
Όλα τα κόμματα, δεξιά η αριστερά είναι ιεραρχικά – ολιγαρχικά στην εσωτερική τους συγκρότηση. Όλα τα κόμματα δεξιά η αριστερά είναι προσωποκεντρικά, αρχηγικά και σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό καλλιεργούν την λατρεία του αρχηγού, του χαρισματικού ηγέτη, του σωτήρα που θα μας βγάλει από το σκοτεινό τούνελ, όλα τα κόμματα καλλιεργούν την προσωπολατρία.
Όλοι οι πολιτικοί, οι αναλυτές και τα κομματικά στελέχη βουτηγμένοι μέχρι το μεδούλι στο κομματισμό, στον κυβερνητισμό, στον εκλογισμό και την ψηφοθηρία, δεν αναφέρονται στα κακώς κείμενα της καθημερινής κοινωνικής ζωής για να μην θίξουν τους ψηφοφόρους, την εκλογική τους πελατεία.
Το ρουσφέτι και το μέσον (λέγεται και κουμπαριά) είναι γενικευμένα σε όλες τις πτυχές της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής, παράλληλα είναι και τα πεδία που αλιεύονται οι εκλογικές πελατείες. Οι διευκολύνσεις (λέγεται και γρηγορόσημο) είναι το προκάλυμμα για να σιτίζεται μια μεγάλη γραφειοκρατική μάζα δημοσίων υπαλλήλων και επαγγελματιών πολιτικών. Η διαφθορά που ιεραχικοποιείται ανάλογα με την θέση του καθενός στην ιεραρχική κοινωνική κλίμακα (κοινωνική πυραμίδα), δημιουργεί στους από τα κάτω την αίσθηση της γενικευμένης ενοχής και τη συμπεριφορά του «μη μιλάς». Έτσι τη γλιτώνουν οι μεγάλοι διαφθορείς και τα σκάνδαλα των ελίτ, με την λογική του «όλοι μαζί τα φάγαμε» ή την φαντασιακή εξίσωση του τύπου «σε μια χώρα αν όλοι είναι διεφθαρμένοι δεν υπάρχει διαφορά».
Το πελατειακό σύστημα διαχέεται σε όλο το φάσμα της πολιτικής δημόσιας σφαίρας από το κεντρικό κράτος μέχρι τις περιφερειακές και τοπικές αυτοδιοικήσεις. Σε αυτή τη χώρα, ποτέ δεν ευδοκίμησε η έστω και αστική έννοια της κοινωνίας των πολιτών. Ευδοκίμησε και ευδοκιμεί μόνο η κομματοκρατία και η κομματική καμαρίλα όλων των πολιτικών αποχρώσεων, ενώ η πολιτική της εξαπάτησης, ο πολιτικαντισμός και το πολιτικό ψέμα ειναι βασικά συστατικά της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και των κομμάτων παρόλο τον εξορθολογισμό του συστήματος που διατυμπανίζουν οι εκάστοτε κυβερνήσεις.
Οι εξουσιαστές όλων των εποχών και όλων των πολιτικών αποχρώσεων έχουν μια σχέση με τον λαό πατερναλιστική. Ο λαός είναι το παιδί που πρέπει να το καλοπιάσουν, να το μαλώσουν, να το νουθετήσουν, να το καθοδηγήσουν γιατί ο λαός – το παιδί δεν ξέρει και κάνει λάθη. Όταν ο λαός συμπεριφέρεται υπέρ των συμφερόντων ενός εξουσιαστή, αυτός τον εκθειάζει λέγοντας «ο λαός έχει πάντα δίκιο και δεν κάνει λάθη, είναι ο κυρίαρχος λαός που με την ψήφο του αποφασίζει ποιος θα τον κυβερνήσει». Δεν υπάρχει πολιτικός που να μην είναι δημαγωγός και λαϊκιστής, ανεξάρτητα από το βαθμό που δημαγωγώντας κριτικάρει τον λαϊκισμό.
Λέγεται ότι: «Οι λαοί έχουν τις κυβερνήσεις που τους αξίζουν, καθώς οι πολιτικοί αποτελούν είδωλα των εκλογέων». Όμως αυτή η σχέση των ειδώλων είναι αμφίδρομη, γιατί οι ιδεολογίες και πολιτικές που πρεσβεύουν αυτοί οι πολιτικοί, είναι το έδαφος που καλλιεργούνται αυτά τα είδωλα των εκλογέων, του λαού.
Τελικά το «μόνο ο λαός θα σώσει τον λαό» που λέει ένα σύνθημα του ΚΚΕ θα είχε αξία μόνο όταν έμπαινε το ερώτημα: ποιος λαός θα σώσει το λαό;
Χωρίς διάθεση να κάνω μάθημα ταξικότητας στο ΚΚΕ, υπενθυμίζω: Δεν υπάρχει ο οµοιογενής λαός αλλά το πλήθος των ανθρώπων που διαφέρουν μεταξύ τους, που είναι χωρισμένοι σε κατηγορίες, συμφέροντα και τάξεις. Δεν υπάρχει μια διαρκής επαναστατική θέληση των καταπιεσμένων λαϊκών μαζών (από το πολλοί μαζί) αλλά επαναστατικές στιγμές κατά τις οποίες οι μάζες λειτουργούν ως κινητήριος μοχλός.
Θα αντιστρέψω το σύνθημα των σταλινικών του ΚΚΕ λέγοντας: «Μόνο η καταπιεσμένη εκμεταλλευόμενη κοινωνία μπορεί να σώσει τον εαυτό της», γιατί όπως έλεγαν οι παλιοί: “η απελευθέρωση της εργατικής τάξης είναι έργο της ίδιας της εργατικής τάξης” και προεκτείνοντας το στο σήμερα “η απελευθέρωση της εκμεταλλευομένης -καταπιεσμένης κοινωνίας είναι έργο της ίδια της κοινωνίας”, όταν και όποτε υπάρξει αυτή η απελευθέρωση.
6. Κοινωνική παρακμή και οπισθοδρόμηση
Ζούμε στην εποχή πολύπλευρης κρίσης (οικονομική, οικολογική, θεσμική, κοινωνική, ηθική, πολιτισμική) και παρακμής του συστήματος των αστικών θεσμών και αξιών. Ζούμε την υποχώρηση του ουμανισμού και του διαφωτισμού, ζούμε την εποχή της οπισθοδρόμησης με αλλεπάλληλα δείγματα σκοταδισμού. Όμως αυτή η οπισθοδρομική τάση δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο.
Στις μέρες μας, ένα μεγάλο μέρος της καταπιεσμένης – εκμεταλλευόμενης ανθρωπότητας προσπαθώντας να απαντήσει ή να βρει νέα ταυτότητα στο χάος που παράγεται από την κρίση του κυρίαρχου παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού συστήματος του νεοφιλελεύθερου ολοκληρωτισμού της αγοράς προσφεύγει στους μεσσιανισμούς προτέρων δογμάτων ή σε έναν “νέο” ανορθολογισμό.
Η οπισθοδρόμηση και ο ανορθολογισμός, ο οποίος άνθισε – ανθεί τόσο στον βορρά όσο και στον νότο του δυτικού κόσμου περίπου από την τελευταία εικοσιπενταετία του 20ού αιώνα, στις μέρες μας έχει προσλάβει ποικίλες μορφές, οι οποίες κυμαίνονται από την αναβίωση, – σε ορισμένες περιπτώσεις – των παλαιών θρησκειών (ιουδαϊσμός, χριστιανισμός, ισλαμισμός, ινδουισμός κ.ά.) έως την εξάπλωση διαφόρων ανορθολογικών ανατολίτικων (ασιατικών) ρευμάτων, μυστικισμός, πνευματισμός, αστρολογία, εσωτερισμός, θεοσοφισμός ή δυτικών (Ευρωπαϊκών/ΗΠΑ κλπ), νεοπαγανισμός, βαθιά οικολογία «Νέα Εποχή», πρωτογονισμός, ανθρωποσοφία, παλιές μυστικιστικές ναζιστικές δοξασίες περί Θούλης, Ρούνους και υπέρ βόρειας άριας φυλής. Αναπαλαιωμένες θεωρίες φυλετισμούς και ευγονικής, θεωρίες συνωμοσίας (συνωμοσιολογία) που δυστυχώς δεν έχουν μόνο ακροδεξιά προέλευση.
Ο ίλιγγος και η ζαλάδα που επέφερε η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, η χρεοκοπία του μαρξισμού – λενινισμού ως εναλλακτική πρόταση στον καπιταλισμό, η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και του ανατολικού μπλοκ, η μετατροπή της σοσιαλδημοκρατίας σε σοσιαλνεοφιλελεύθερη σκηνή. Μαζί με την κινέζικη εκδοχή του αυταρχικού σοσιαλκαπιταλισμού έχουν μετατοπίσει την συζήτηση από το κοινωνικό – ταξικό στο ταυτοτικό – εθνικό. [7] Αυτά βέβαια δεν συμβαίνουν τώρα αλλά εδώ και κάποιες δεκαετίες, αυτό που συμβαίνει στις μέρες μας ειναι ότι η εθνικιστική και ρατσιστική ρητορική πυροδοτείται από την επέλαση του νεοφιλελευθερισμού, την ισλαμοφοβία, την ξενοφοβία, την προσφυγική κρίση και τώρα από την κλιματική κρίση. Αυτή η πυροδότηση ενισχύεται ιδεολογικά είτε μέσα από αντεστραμμένες αφηγήσεις ιστορικού αναθεωρητισμού, είτε μέσα από ανθρωπολογικές – κοινωνιολογικές διατυπώσεις τύπου χαμένων ή νέων εθνικών ταυτοτήτων, είτε οικοφασιστικών αντιλήψεων βιολογισμού – κοινωνικού δαρβινισμού.
7. Τα κακώς κείμενα της καθημερινής ζωής
Αυτό το κεφάλαιο δεν είναι ανάλυση αλλά συμπυκνωμένη περιγραφή της κοινωνικής καθημερινότητας, των κακώς κείμενων γι’αυτό είμαι «αναγκασμένος» να χρησιμοποιώ πολλές πολιτικές ορολογίες. Αν δεν λαμβάνουμε υπόψη τα κακώς κείμενα της καθημερινής ζωής και τα προσπερνάμε είναι σαν να ζούμε στον κόσμο μας ή να στρουθοκαμηλίζουμε. Αυτά τα κακώς κείμενα, αυτές οι νοοτροπίες και συμπεριφορές – εκτός των άλλων – έχουν και επιπτώσεις στο περιβάλλων, τη φύση και δεν είναι αποκομμένες από τις κυρίαρχες αξίες, τις περισσότερες φορές είναι αντανάκλαση τους. Οι νεοέλληνες – νεοελληνίδες βρίσκονται σε διαρκή πόλεμο εδώ και δεκαετίες με το περιβάλλον και τη φύση, όπως βρίσκονται σε πόλεμο με την αισθητική και τη πολεοδομία – ρυμοτομία των πόλεων και οικισμών .
Ίσως κάποιες από τις περιγραφείσες καταστάσεις να φαίνονται τραβηγμένες, ίσως σε πολλά σημεία να γενικεύω, όμως έτσι τις βιώνω και τις αντιλαμβάνομαι, έτσι τις περιγράφω εν έτει 2021 στη Ελλάδα.
Ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας (ο λαός ) βρίσκεται στην παρακάτω κατάσταση:
Θεομηνίες, πυρκαγιές, λιτανείες, ήταν θέλημα θεού … δόξα ο θεός που σώθηκα… που σώθηκε το σπιτάκι μου…, η φύση μας εκδικείται…, λαθρομετανάστες και Τούρκοι πράκτορες βάζουν τις φωτιές…, δουλείες υπάρχου οι τεμπέληδες δεν δουλεύουν… Η φασίζων συνωμοσιολογία, η ξενοφοβία, ο ρατσισμός, ο μισανθρωπισμός και η μισαλλοδοξία στο φόρτε του, έτοιμες για πογκρόμ μεταναστών.
Μία κοινωνία που παπαγαλίζει άκριτα τη συστημική προπαγάνδα ιδιαίτερα των εκάστοτε δεξιών κυβερνήσεων. Έτσι παλιά βάζανε τις φωτιές οι κομμουνιστές, το 2007 τις βάζανε αναρχικοί ή Τούρκοι πράκτορες, τώρα οι «λαθρο» μετανάστες. Αρκετοί από αυτούς πιστεύουν ότι η κλιματική κρίση και ενδεχόμενη κατάρρευση είναι ψέμα – συνωμοσία. (δείτε Κλιματική Αλλαγή. Γιατί οι Θεωρίες Συνωμοσίας Είναι Επικίνδυνες )
Η μοιρολατρία, ο ατομικισμός, ο αμοραλισμός και ο «πόλεμος όλων εναντίων όλων» μέσω του ανταγωνισμού, στο αποκορύφωμα. Μια κοινωνία σε ένα σύστημα που προωθεί «τη ρουφιανιά, το γλύψιμο και την υποταγή». Μια κοινωνία στην μεγάλη της πλειοψηφία συντηρητική, πατριαρχική, οικογενειοκρατική, προγονόπληκτη, παραδοσιόπληκτη, παραδόπιστη, εθνικιστική, ρατσιστική, σεξιστική, παιδοβιαστική, μισαλλόδοξη, στα όρια της θρησκοληψίας. Μια χώρα ημι- θεοκρατικό κράτος – νεκροταφείο που ζει με τους πεθαμένους (προγόνους), σε μια κοινωνία γενικευμένου μικροαστισμού και λούμπεν νεοφιλελεύθερου αχταρμά. Καλώς ήρθατε στην χώρα της λαϊκής δεξιάς.
Μια χώρα της γεροντοκρατίας που δεν δίνει χώρο στα νιάτα. Μια χώρα γερασμένη βιολογικά και πνευματικά που δεν αλλάζει και συνεχίζει να δημιουργεί χαμένες γενιές. Συνεχίζει να διώχνει («τρώει») τα καλύτερα παιδιά της που την εγκαταλείπουν ξανά ως οικονομικοί μετανάστες εξωτερικού (ειδικά οι νέοι επιστήμονες) λόγω ανεργίας ή χαμηλών αμοιβών και έλλειψη ευκαιριών. Εγκαταλείπουν και τις επαρχίες ως εσωτερικοί μετανάστες (αστυφιλία) ή οικοπρόσφυγες λόγω ότι τα χωριά τους και οι περιοχές τους καταστρέφονται από πυρκαγιές (λχ Β. Εύβοια) ή άλλες φυσικές καταστροφές και δεν έχουν μέλλον σε αυτά.
Με ένα κράτος σε διαρκή φαλιμέντο και μια κυβέρνηση που πετσοκόβει ιδιαίτερα της μικρές συντάξεις, τους μισθούς, τα εργατικά δικαιώματα και παροχές. Μετατρέποντας ένα μεγάλο κομμάτι πληθυσμού μέσω ψευτοεπιδομάτων, (τον λένε και κοινωνικό μισθό) στην ουσία φιλοδωρήματα και ελεημοσύνη σε επιδοματίες – επαίτες που κινδυνεύουν ανα πάσα στιγμή να χάσουν ένα από τα βασικά στοιχεία της ελευθερίας, την αξιοπρέπεια τους.
Μία κοινωνία αυτοενοχοποιημένη από την καταπάτηση δημοσίων εκτάσεων από μικρούς και μεγάλους ιδιώτες καταπατητές και αυθαίρετων κτισμάτων σε δάση, παραλίες, μπαζωμένες ρεματιές και όχθες ποταμών που μετά οι πολιτικοί θα νομιμοποιήσουν. Φυσικά το παράδειγμα το δίνει πρώτο το κράτος και οι τοπικές και περιφερειακές αυτοδιοικήσεις, αφού με σχεδιασμούς και εντολές διαφόρων κυβερνήσεων έχει/έχουν μπαζώσει ρέματα και έγιναν δρόμοι, έχουν εκτρέψει κοίτες ποταμών και ρεμάτων, έχουν αλλάξει τις εκβολές ποταμών προς τη θάλασσα για να φτιαχτούν λιμάνια, μαρίνες.
Σε πολλές περιπτώσεις χτίστηκαν ακόμη και ξενοδοχεία, δημιουργήθηκαν δημοτικές αναπλάσεις, παρκινγκ κλπ. Καταπατήθηκαν υγρότοποι και αποψιλώθηκαν παρόχθια δάση για να αυξήσουν τις καλλιεργούμενες εκτάσεις. Στένεψαν και τσιμένταραν κοίτες, και γενικά έχει αλλοιωθεί το δέλτα πολλών ρεμάτων και ποταμών σε όλη την χώρα, με φυσικό επακόλουθο κάποια στιγμή αυτές οι περιοχές να αντιμετωπίσουν καταστροφές από ορμητικά νερά και πλημμυρικά φαινόμενα.
Μια κοινωνία που πολλά μέλη της αφανίζουν ζώα με φόλες, ενώ η ανεξέλεγκτη θήρευση (λαθραία και νόμιμη) μαζί με την υπερχρήση φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες έχουν σημαντική επίπτωση και μείωση της ορνιθοπανίδας και των ωφέλιμων εντόμων στη χώρα. Όταν καταστρέφονται τα ενδιαιτήματα των άγριων ζώων από ξεχερσώσεις, καταπατήσεις και πυρκαγιές, αναγκάζονται τα ζώα να έρθουν κοντά σε κατοικημένες περιοχές για να βρουν τροφή, λένε: οι οικολόγοι αμολάνε τα άγρια ζώα.
Ενοχοποιώντας για τις πυρκαγιές ακόμα και τη μεσογειακή χλωρίδα, τα πεύκα και ιδιαίτερα τη χαλέπιο πεύκη. Πετάνε σκουπίδια, μπάζα, λύματα και άχρηστες συσκευές στα δάση, τις ρεματιές και παραλίες σε ανεξέλεγκτες χωματερές που πολλές φορές οι Δήμοι είτε έχουν δημιουργήσει, είτε κάνουν ότι δεν βλέπουν όταν τις δημιουργούν δημότες τους. Από αυτές τις χωματερές έχουν ξεσπάσει αρκετές φορές πυρκαγιές. Ενώ χτίζουν αυθαίρετα σε καταπατημένες δασικές εκτάσεις για να απολαύσουν το πράσινο, τη δροσιά, την ησυχία, το οξυγόνο!! και τη θέα αν είναι κοντά σε παραθαλάσσιες περιοχές η ψηλά στο βουνό.
Φυτεύοντας φοίνικες, τούγιες και γκαζόν στις αυλές των σπιτιών τους, αλλοιώνοντας το τοπίο και το περιβάλλον. Σε αυτούς τους οικισμούς (αναφέρομε περισσότερο σε περιαστικούς οικισμούς και όχι σε χωριά) μπορείς να δεις τη νεοπλουτέ βίλα με την οικοπεδάρα και την πισίνα της και παραδίπλα τη καλύβα του καραγκιόζη με το οικοπεδάκι της. Όμως όταν καίγονται όλοι μαζί κλαίνε για τους «κόπους μιας ζωής» και τα «όνειρα που πήγαν χαμένα», γιατί αυτά είναι τα όνειρα στην «κοινωνία» του λεγόμενου και λαϊκού καπιταλισμού.
Μια κοινωνία μη κοινωνία. Από τη μια κατακερματισμένη κατά το νεοφιλελεύθερο Θατσερικό πρότυπο σε άτομα και οικογένειες και από την άλλη διαλυμένη από την μοντέρνα εκδοχή του ολοκληρωτικού εμπορικού καπιταλισμού που μετατρέπει τους ανθρώπους σε πληθυσμιακές στοίβες και νούμερα στατιστικών. Μια κοινωνία με μέλη παθητικές ατομικότητες οπαδών, ψηφοφόρων, καταναλωτών, τηλεθεατών, ιντερνετάκιδων (social media), θεατών της ζωής των άλλων (lifestyle) και παρτάκηδων. Πλήρως αποξενωμένων από τη φύση και τις κοινωνικές διεργασίες που από την πολλή συστημική παραπληροφόρηση – προπαγάνδα και πλύση εγκεφάλου, έχουν καταντήσει ζόμπι και από μιθριδατισμό δέχονται πλέον τα πάντα.
Ο ολοκληρωτικός εμπορικός καπιταλισμός και η νεοφιλελεύθερη εκδοχή του στην Ελλάδα (και αλλού) έχει εκσυγχρονίσει, διογκώσει και διαχύσει στην καθημερινή ζωή έναν παλιότερο «ανθρωπολογικό τύπο», αυτόν του σταρχιδιστή. Αυτόν τον σταρχιδισμό (κάτι παραπάνω από τον ωχαδερφισμό ή ζεμανφουτισμό ) αντιμετωπίζω όταν συζητάω με άτομα πάνω – κάτω της ηλικίας μου (50/60 χρόνων) λέγοντας τους για την κλιματική κατάρρευση του πλανήτη και τις δυσμενείς καταστάσεις που θα αντιμετωπίσουν τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας σε περίπου 30 χρόνια αν δεν απαιτήσουμε να πάρουν μέτρα οι κυβερνήσεις. Και μου απαντούν: «και τι μας νοιάζει αφού τότε εμείς θα έχουμε πεθάνει». (ΟΗΕ: Τα παιδιά που γεννιούνται σήμερα θα ζήσουν την οικολογική καταστροφή πριν γίνουν 30 ετών ). Αυτός είναι ο «νέος» εκσυγχρονισμένος ανθρωπολογικός τύπος, το «νέο» υποκείμενο που σε αντίθεση με τους παππούδες/γιαγιάδες και πατεράδες/μανάδες μας που πάλευαν (σωστά ή λαθεμένα) για ένα καλύτερο αύριο, να ζήσουν τα παιδιά τους σε έναν καλύτερο κόσμο από αυτούς.
Αυτό το υποκείμενο δεν αντιδρά, δεν ξεσηκώνεται, μένει απαθές, κοιτάει τη πάρτη του είτε από το φόβο της παραπέρα οικονομικής κατάρρευσης του συστήματος και τη δικιά του, είτε από φόβο να μην ξεβολευτεί από την επίπλαστη καταναλωτική υπεραφθονία που του πλασάρει το σύστημα που πολύ εύστοχα λέει σε μια στροφή ενός τραγουδιού του ο Νικόλας Άσιμος από το 1979 «Εκπορνεύεσαι κουρέλι στην μπορντελοκοινωνία, ξεπουλάς και την ψυχή σου για την υπεραφθονία» ή από αυτό που λέει σε μια στροφή ενός τραγουδιού του ο Γιάννης Αγγελάκας «Η φτώχεια είναι πιο φρόνιμη αν νιώθει ότι φταίει». Είτε παραμένει αδρανές, συνηθισμένο να μεγαλώνει και να ζει σε ένα σύστημα διαμεσολάβησης περιμένοντας κάποιοι άλλοι (ανάθεση) να βγάλουν το φίδι από την τρύπα…
Αυτό το υποκείμενο, του δεν ασχολούμαι «κοιτάω τη πάρτη μου», του «μακριά από το κώλο μου…», του «ας πρόσεχε» όταν συμβαίνει ένα εργατικό «ατύχημα», του «πήγαινε γυρεύοντας» όταν συμβαίνει μια γυναικοκτονία ή δολοφονία ενός λοατκι ατόμου, του «μήπως τα ήθελε;» όταν κακοποιείται ή βιάζεται ακόμα και ανήλικο. Αυτό το υποκείμενο το ξενοφοβικό, το ομοφοβικό, το μισαναπηρικό που εμποδίζει ή δυσκολεύει την κίνηση των ΑμεΑ και γενικά των ανήμπορων ανθρώπων στην πόλη. Της χυδαίας οδικής συμπεριφοράς και επιθετικής οδήγησης οχημάτων, ζώντας μέσα στο θερμοκήπιο της ατομικότητας και του μικρόκοσμου της ιδιώτευσης, νομίζοντας ότι δεν το αγγίζει τίποτα, αποκομμένο από τις κοινωνικές διεργασίες και τη φύση είναι σαν το χρυσόψαρο στο ενυδρείο που νομίζει ότι βρίσκεται στον ωκεανό.
Επίλογος
Ο αμοραλισμός (ανηθικότητα ), η αδικία, η εκμετάλλευση και η απαξίωση της ανθρώπινης ζωής (ως αναλώσιμης) και της φύσης ως πρότυπα που παράγονται από τις λούμπεν πολιτικοοικονομικές ελίτ, την άρχουσα τάξη της χώρας έχει την αντανάκλαση και την αναπαραγωγή της στην καθημερινή ζωή των από τα κάτω. Η καθημερινή ζωή εκχυδαΐζεται, γίνεται χύμα. Η χυδαιότητα, η ανηθικότητα, ο ρατσισμός και η βία γενικεύονται και γίνονται καθημερινή συμπεριφορά. Η χώρα έχει μετατραπεί σε πεδίο που αλωνίζουν οι πάσης φύσεως εγχώριες και αλλοδαπές μαφίες και έδαφος ξεκαθαρίσματος λογαριασμών. Από αυτές τις μαφίες τροφοδοτείται με στελέχη το παρακράτος ή βαθύ κράτος. Σε ένα κράτος (όπως όλα τα κράτη )που μπορεί όταν θέλει να αντιστρέφει τους όρους του παιχνιδιού και το παράνομο να γίνει νόμιμο και το νόμιμο να γίνει παράνομο. Άλλωστε, η ιστορία των μαφιών όλων των εποχών, σε όλες τις χώρες, μας το αποδεικνύει γιατί είναι η αντεστραμμένη εικόνα του «νόμιμου» καπιταλισμού.
Η αρετή, η ενάρετη ζωή και η δικαιοσύνη που ήταν το ζητούμενο για τους αρχαίους και συστατικό στοιχείο μιας πόλης κατά Αριστοτέλη, στην σημερινή εποχή της νεοφιλελεύθερης τάξης πραγμάτων του ολοκληρωτικού εμπορικού καπιταλισμού φαντάζουν ξεπερασμένες – μπανάλ. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια προφασιστική περίοδο που θυμίζει παλιές εποχές με τραγικές καταλήξεις γιατί ο εκφασισμός και η ρατσιστικοποίηση της καθημερινής ζωής τείνει να γίνει καθημερινή κανονικότητα. Αυτός είναι ο χύμα, λούμπεν λαϊκός καπιταλισμός στη χώρα ένα στάδιο πριν τον φασισμό. [8]
8. Η άλλη κοινωνία
Στη χώρα αυτή την περίοδο της αδράνειας, της τουριστικής σεζόν, (βλέπε Σεζονίστες) της παραίτησης της χυδαιότητας, του φιλοτομαρισμού και του χύμα υπάρχει και η άλλη κοινωνία, η κοινωνία των καλών ανθρώπων. Οι καλοπροαίρετοι, οι αλτρουιστές και αλληλέγγυοι που αγαπάνε τους ανθρώπους τη φύση και τα ζώα, πολλοί/ες είναι από αυτούς που βλέπουμε (δεν αναφέρομαι σε επαγγελματίες διασώστες) να συνδράμουν στο έργο της πυρόσβεσης σαν εθελοντές ή να διασώζουν ζώα, ανθρώπους και να φροντίζουν πυρόπληκτα ζώα. Όμως η πλειοψηφία αυτών των καλών ανθρώπων, αηδιασμένοι και απογοητευμένοι από τη γενικότερη κατάσταση μένουν αδρανείς και αρκετοί/ες από αυτούς ιδιαίτερα νέοι/ες σιχάθηκαν και σκέφτονται να εγκαταλείψουν ή εγκαταλείπουν την χώρα.
Μόνο μερικές μικρές μειοψηφίες ανθρώπων αγωνίζονται για τα κοινωνικά και οικολογικά θέματα, «ο κόσμος του αγώνα». Αυτοοργανώνονται, διεκδικούν και αντιστέκονται, αλλά αυτό δεν αρκεί γιατί τα χρονικά περιθώρια για την σωτηρία του σπιτιού μας, του πλανήτη γη, στενεύουν όσο αφορά την κλιματική και περιβαλλοντική κατάρρευση.
9. Οικολογικές επισημάνσεις από τον περασμένο αιώνα
{…} Στο μεταξύ, η συνολική επιδείνωση της κατάστασης του περιβάλλοντος λαμβάνει χώρα με ξέφρενο ρυθμό. Βασικοί πλανητικοί κύκλοι, όπως είναι η αναλογία των ατμοσφαιρικών αερίων και οι παράγοντες που την καθορίζουν, υπονομεύονται με αποτέλεσμα να αυξάνεται η σχέση του διοξειδίου του άνθρακα προς το οξυγόνο στον αέρα. Τροπικά δάση σπουδαιότατα για την οικολογική ισορροπία, που βρίσκονται πάνω στη Γη εξήντα εκατομμύρια χρόνια ή και περισσότερο και των οποίων η σημασία για τη διατήρηση της ακεραιότητας του αέρα που αναπνέουμε είναι ανεκτίμητη, καταστρέφονται χωρίς αναστολές.
Υπάρχει ο κίνδυνος χημικοί ρυπαντές όπως οι χλωροφθοράνθρακες να λεπτύνουν και τελικά να τρυπήσουν σε μεγάλες εκτάσεις το στρώμα του όζοντος, που προστατεύει όλες τις σύνθετες μορφές ζωής από την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία του Ήλιου. Αυτά είναι τα κυριότερα πλήγματα που υφίσταται ο πλανήτης μας. Δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτά το καθημερινό «διαιτολόγιο» από χημικούς ρυπαντές, όξινη βροχή, επιβλαβείς προσθήκες στις τροφές και γεωργικά δηλητήρια, που ενδέχεται να αλλάζει το συνολικό φάσμα των ασθενειών που απειλούν σήμερα την ανθρώπινη και μη ανθρώπινη ζωή…
… μια καπιταλιστική κοινωνία που στηρίζεται στον ανταγωνισμό και την ανάπτυξη για την ανάπτυξη τελικά θα καταβροχθίσει το φυσικό κόσμο, όπως ακριβώς ένας καρκίνος που δεν υποβάλλεται σε θεραπεία θα καταβροχθίσει τελικά τον ξενιστή του. Οι ατομικές προθέσεις, καλές ή κακές, έχουν πολύ λίγη σχέση μ’ αυτή την αδιάκοπη διαδικασία. Μια οικονομία που δομείται γύρω από την επιταγή «Ανάπτυξη ή θάνατος» θα στραφεί κατ’ ανάγκην ενάντια στο φυσικό κόσμο και θα αφήσει οικολογικά ερείπια στο διάβα της, καθώς θα διεισδύει όλο και περισσότερο στη βιόσφαιρα.
Ο έλεγχος αυτών των δυνάμει καταστρεπτικών μεταβολών της οικολογικής ισορροπίας της Γης έχει στην πραγματικότητα καταρρεύσει μπροστά στους «συμβιβασμούς» και τις «ανταλλαγές» που μεθοδεύονται από τους φιλελεύθερους περιβαλλοντολόγους. Πράγματι, αυτό που κάνει τη φιλελεύθερη προσέγγιση τόσο απελπιστικά αναποτελεσματική είναι ότι θεωρεί την υπάρχουσα κοινωνική τάξη πραγμάτων δεδομένη όπως τον αέρα που αναπνέουμε και το νερό που πίνουμε. Όλοι αυτοί οι «συμβιβασμοί» και οι «ανταλλαγές» στηρίζονται στην παραλυτική άποψη ότι η κοινωνία της αγοράς, η ατομική ιδιοκτησία και το σημερινό γραφειοκρατικό κράτος-έθνος δεν είναι δυνατόν να αλλάξουν εκ βαθέων. Επομένως, η επικρατούσα τάξη είναι εκείνη που επιβάλλει τους όρους κάθε «συμβιβασμού» και «ανταλλαγής», ακριβώς όπως οι κανόνες του παιχνιδιού στο σκάκι και η σκακιέρα (και όχι ό,τι υπαγορεύει η λογική και η ηθική) καθορίζουν εκ των προτέρων τι μπορούν να κάνουν οι παίκτες. {…} (αποσπάσματα από το «Ξαναφτιάχνοντας την κοινωνία» του Μάρεϊ Μπούκτσιν γραμμένο το 1989)
10. Και τώρα τι κάνουμε;
Οι φιλελεύθεροι περιβαντολόγοι στην ουσία ψευτοοικολόγοι με τις διάφορες περιβαλλοντικές ΜΚΟ που σιτίζονται είτε από ιδιωτικές είτε από κρατικές συνδρομές, ασχολούνται με το να πρασινίσουν τον καπιταλισμό, και εμείς, η κοινωνία των από τα κάτω, καλούμαστε να επιλέξουμε μεταξύ καθαρών πράσινων αφεντικών ή βρόμικων αφεντικών που ρυπαίνουν. Εμείς ως κοινωνικοί οικολόγοι έχουμε απαντήσει σε αυτό το κάλεσμα ότι: «ίδια είν’ τα αφεντικά καθαρά (πράσινα) ή βρομερά». Κατανοώντας ότι τα αφεντικά αποκρύβουν την αλήθεια λέμε: Τέλος τα ψέματα, ας πούμε τη κλιματική κρίση – κατάρρευση με το όνομα της, ότι είναι… ΒΙΑ των οικονομικών και πολιτικών ελίτ, απέναντι στην ανθρωπότητα και την υπόλοιπη έμβια ζωή του πλανήτη. Είναι ένας ακήρυχτος πόλεμος των παγκόσμιων πολιτικοοικονομικών ελίτ απέναντι στο περιβάλλων, τη φύση, την έμβια ζωή και τις ανθρώπινες κοινωνίες των από τα κάτω. Γιαυτό υποστηρίζουμε ότι: Η κοινωνία της εκμετάλλευσης, της καταπίεσης και της μόλυνσης δεν καθαρίζεται, ανατρέπεται.
Κάτω από τις υπάρχουσες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες, είναι δύσκολο να αναπτυχθεί ένα μαζικό (από το πολλοί μαζί) ριζοσπαστικό και αμεσοδημοκρατικό οικολογικό κίνημα, ιδιαίτερα αυτή τη στιγμή που εντείνεται και επιδεινώνεται η οικολογική και κλιματική κατάρρευση που προκαλεί το σύστημα και θα έπρεπε αντιστρόφως ανάλογα να αναπτύσσεται μέσα στην κοινωνία ένα επαναστατικό κοινωνικό οικολογικό κίνημα με λόγο και με πράξεις. Η δημιουργία ενός ριζοσπαστικού οικολογικού κινήματος από τα κάτω που να θέτει το οικολογικό, το κοινωνικό -ταξικό και το θεσμικό ζήτημα ως αλληλένδετα είναι αναγκαία όσο ποτέ…
Πειραιάς – Δραπετσώνα 4/8/2021
Γιώργος Μεριζιώτης , εργατοτεχνίτης
Κοινωνικός οικολόγος, πρώην εθελοντής δασοπυροσβέστης και δενδροφυτευτής
Δείτε όλη την εργασία εδώ:
Ο καπιταλισμός καίει την Ελλάδα, ο καπιταλισμός καίει τον Κόσμο
Σημειώσεις:
1] Η ιδέα του ορντο-φιλελευθερισμού (ordoliberalism) εισήχθη για πρώτη φορά το 1937 στο Ordnung der Wirtschaft , ένα γερμανικό περιοδικό και δημοσιεύθηκε από τους Walter Eucken, Franz Böhm και Hans Großmann-Doerth . Από το 1948 αναπτύχθηκε περαιτέρω στο περιοδικό ORDO .
Η διάκριση μεταξύ ορντο-φιλελευθερισμού, νεοφιλελευθερισμού και αυταρχικού φιλελευθερισμού είναι ρευστή. Ορθά ο Φουκώ (2012) θεωρεί ότι ο ορντο-φιλελευθερισμός είναι η αρχική διατύπωση του νεοφιλελευθερισμού. Είναι η πρώτη ισχυρή φιλελεύθερη απάντηση της αγοράς απέναντι στην κολεκτιβιστική πρόκληση. Η ορντο-φιλελεύθερη αντίληψη έθεσε το ερώτημα: Τι πρέπει να γίνει για να διασφαλιστεί και να διατηρηθεί η τάξη της ελευθερίας της αγοράς; Τι είναι αναγκαίο; Στην πραγματικότητα, υπάρχει μόνο μια διαφορά στο πού δίνεται η έμφαση καθώς η ορντο-φιλελεύθερη αντίληψη ότι η εξέγερση των φτωχών μαζών πρέπει να αντιμετωπιστεί από την εξέγερση της ελίτ δεν έρχεται σε αντίθεση με τις φιλελεύθερες αρχές. Συνηγορεί υπέρ τους.
Όπως ο Κρλ Σμιτ έτσι και οι ορντο-φιλελεύθεροι γνωρίζουν καλά τους κινδύνους της ελευθερίας. «Οι εχθροί», λέει ο Röpke (2007), «επωφελούνται επίσης από αυτή, και στο όνομα της ελευθερίας τούς παρέχεται κάθε πιθανή ευκαιρία να θέσουν τέλος στη φιλελεύθερη δημοκρατία». Απηχώντας τις προειδοποιήσεις του Σμιτ για τη δημοκρατία που δεν αναγνωρίζει τον «εχθρό», ο Röpke (1942: 253) υποστηρίζει ότι «όλοι γνωρίζουν πως η δημοκρατία μπορεί να λειτουργήσει πραγματικά σωστά μόνο όταν υπάρχει μια ελάχιστη συμφωνία σχετικά με τα ουσιώδη προβλήματα του εθνικού βίου». Η δημοκρατία λειτουργεί σωστά μόνο ως δημοκρατία των φίλων. Μόλις τα συμφέροντα της μάζας πάρουν τον έλεγχο της δημοκρατίας, «αυτή πέφτει αναγκαστικά θύμα είτε της αναρχίας είτε του κολεκτιβισμού» (Röpke, 1942: 246). Σε κάθε περίπτωση, η πολιτικοποιημένη μαζική κοινωνία συνεπάγεται την «απώλεια της κοινωνικής ενσωμάτωσης», αμβλύνει τη «διαφοροποίηση της κοινωνικής θέσης» και οδηγεί στην ενίσχυση της «τυποποίησης και της ομοιομορφίας». (Περισσότερα εδώ: Αυταρχικός φιλελευθερισμός: Από τον Καρλ Σμιτ και τον ορντο-φιλελευθερισμό στο ευρώ).
2] Μην σας «τρομάζει» η έννοια της Νεκροπολιτικής. Δείγμα αυτής της πολιτικής εφαρμόστηκε στην περίοδο της πανδημίας όταν δεν αύξησαν τις ΜΕΘ και αφέθηκαν να πεθάνουν χιλιάδες άνθρωποι με το επιχείρημα : τις κυνικές δηλώσεις του υπουργού Επικρατείας, Γιώργου Γεραπετρίτη, ο οποίος δήλωνε : «Εάν είχαμε 5.000 ΜΕΘ θα είχαμε και περισσότερους νεκρούς».
Αυτή η νεκροπολιτηκη φαίνεται από τις εκάστοτε δηλώσεις κυβερνητικών συμβούλων και στελεχών όπως του κυρίου Σπύρου Πνευματικού καθηγητή ιατρικής και υποψηφίου βουλευτή της ΝΔ για διαλογή ασθενών με καρκίνο θέτοντας θέμα διαλογής ασθενών με βάση το κόστος νοσηλείας – θεραπείας, λέγοντας: «Δηλαδή ένα κόστος τεραστίων διαστάσεων μπορεί να γίνει αν περιορίσουμε μερικά πράγματα απ’ αυτά που δεν χρειάζονται να γίνουν», αυτή η άποψη αυτού του κυρίου (και πολλών μέσα στην ΝΔ) που είναι και γιατρός είναι πάρα πολύ κοντά με την πολιτική ευγονισμού των ναζί. Φυσικά αυτή η νεκροπολιτική φαίνεται καίρια με τη διάλυση των νοσοκομείων και του ΕΣΥ. (Περισσότερα για τη Νεκροπολιτική δες στο μέρος δεύτερο κεφάλαιο 6)
3] Θαυμάστε πόσο φίλοι της ελευθερίας είναι αυτοί οι νεοφιλελεύθεροι, δείτε ένα μικρό δείγμα των θέσεων αυτού του «πάπα» του νεοφιλελευθερισμού που είναι ευαγγέλια των νεοφιλελεύθερων σε όλο τον κόσμο και θα καταλάβετε την κρυφή ατζέντας κυβερνητικής πολιτικής της σημερινής κυβέρνησης Κ. Μητσοτάκη.
« Στο δεύτερο μισό της καριέρας του ο Χάγιεκ είχε σειρά συνεισφορών στην κοινωνική και πολιτική φιλοσοφία, οι οποίες βασίστηκαν στις απόψεις του σχετικά με τα όρια της ανθρώπινης γνώσης και στην ιδέα της αυθόρμητης τάξης στους κοινωνικούς θεσμούς. Επιχειρηματολογεί υπέρ μίας κοινωνίας η οποία οργανώνεται γύρω από την αγορά και στην οποία ο κρατικός μηχανισμός χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά (αλλά όχι εντελώς) για την επιβολή της νομικής τάξης (αποτελούμενης από γενικούς/αφηρημένους κανόνες, και όχι συγκεκριμένες εντολές) η οποία είναι απαραίτητη προκειμένου να λειτουργεί μια αγορά που αποτελείται από ελεύθερα άτομα. Οι ιδέες αυτές ήταν επηρεασμένες από μία ηθική φιλοσοφία που προέρχεται από επιστημολογικές ανησυχίες σχετικά με τα εγγενή όρια της ανθρώπινης γνώσης. Ο Χάγιεκ υποστήριζε ότι η ιδανική ατομικιστική, «φιλελεύθερη» πολιτεία του, θα ήταν αυτορυθμιζόμενη σε τέτοιο βαθμό που θα ήταν «μία κοινωνία ή οποία δεν θα βασίζεται για τη λειτουργία της στην αναζήτηση ενάρετων ανδρών για τη διοίκηση της».
Ο Χάγιεκ απέρριπτε την έννοια της «κοινωνικής δικαιοσύνης». Σύγκρινε την αγορά με ένα παιχνίδι για το οποίο «δεν είχε νόημα να αποκαλέσει κανείς το αποτέλεσμα δίκαιο ή άδικο» και υποστήριζε ότι «η κοινωνική δικαιοσύνη είναι μία κενή νοήματος φράση με απροσδιόριστο περιεχόμενο», όπως επίσης ότι «τα αποτελέσματα της προσπάθειας του ατόμου είναι αναγκαστικά απρόβλεπτα και το ερώτημα του κατά πόσον η απορρέουσα διανομή των εισοδημάτων είναι δίκαιη δεν έχει κανένα νόημα». Θεωρούσε γενικά την αναδιανομή του εισοδήματος και του κεφαλαίου από την κυβέρνηση ως μία απαράδεκτη παραβίαση της ατομικής ελευθερίας: «Από τη στιγμή που θα εισαχθεί ως αρχή η δικαιοσύνη στη διανομή, αυτή δεν θα έχει εκπληρωθεί μέχρις ότου το σύνολο της κοινωνίας να οργανωθεί σύμφωνα με τις επιταγές της. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα ένα είδος κοινωνίας η οποία σε όλες τις ουσιαστικές πτυχές της θα βρίσκονταν στον αντίποδα μίας ελεύθερης κοινωνίας (Πηγή:https://el.wikipedia.org/wiki/.)
Επιπλέον αυτή η νεοφιλελεύθερη ιδεολογική σούπα δεν θα μπορούσε να μην αντλεί αξιακό περιεχόμενο και από τους κλασικούς του φιλελευθερισμού όπως ο Άνταμ Σμιθ κλπ.
{…} Δεν απευθυνόμαστε στην ανθρωπιά τους, αλλά στην φιλαυτία τους, στην ιδιοτέλειά τους και δεν τους μιλάμε ποτέ για τις δικές μας ανάγκες αλλά για το δικό τους συμφέρον. Έτσι, σύμφωνα πάντα με τον Σμιθ και τους φιλελεύθερους οικονομολόγους, η καλοσύνη είναι η διαμέσου της αγοράς επιδίωξη του προσωπικού συμφέροντος, διότι οι άνθρωποι είναι τίμιοι μόνο όταν η τιμιότητά τους τους φέρνει κέρδος. Τα άτομα δηλαδή ενδιαφέρονται για το κοινό καλό όταν στηρίζονται στην ιδιοτέλεια και τον εγωισμό τους και όχι όταν απαλλάσονται από αυτόν. Για τον Σμιθ η φιλοδοξία, η φιλαργυρία, και η μνησικακία είναι εκφράσεις της φιλαυτίας και όλα αυτά είναι προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και την πρόοδο. Η απληστία είναι αρετή γιατί δημιουργεί πλούτο όχι μόνο για τον εαυτό μου αλλά και για τους άλλους, διότι η εγωιστική αυτή τάση αυξάνοντας τα κέρδη αυξάνει την απασχόληση και τα εισοδήματα.
Ο εγωισμός λοιπόν είναι αλτρουισμός. Στην νεοκλασσική οικονομική σκέψη δεν υπάρχει χώρος για γενναιοδωρία γιατί ο άνθρωπος είναι στυγνός εγωιστής και το εγωιστικό του συμφέρον είναι η κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης. Ο M. Ridley στο βιβλίο του “Οι Ρίζες της Αρετής” παραθέτει το εξής παράδειγμα: ο πρύτανης στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ, απευθυνόμενος στους φοιτητές του, τους είπε ότι πρέπει να ξέρετε ότι μπορείτε να φέρεστε όσο άπληστα θέλετε χωρίς να έχετε καμία απολύτως ενοχή. Η αποενοχοποίηση της απληστίας είναι κρίσιμη μεταβλητή για την οικονομική επιστήμη.
Σύμφωνα μάλιστα με τον νομπελίστα Ινδό οικονομολόγο Αμάρτια Σεν και η γενναιοδωρία είναι μια μεταμφιεσμένη υποκρισία, ένας ιδιοτελής αλτρουισμός, διότι αν είστε καλός με τους ανθρώπους επειδή αυτό σας κάνει να νιώθετε καλύτερα, τότε η ευσπλαχνία σας είναι ιδιοτελής και όχι ανιδιοτελής. ‘Ετσι για την νεοκλασσική φιλελεύθερη εκδοχή η οικονομκή επιστήμη είναι το εργαλείο του εγωιστικού υπολογισμού, η επιστημονική τεκμηρίωση ότι η ιδιοτέλεια είναι αρετή. {…} (από το: Οικονομία: Η επιστήμη της ιδιωφέλειας ) Δείτε και εδώ: Κριτική στον Φιλελευθερισμό (παλιό & νέο).
4] Παράλληλα, «…οι ακροδεξιοί και νεο/φιλελεύθεροι είναι αμφότεροι φανατικοί οπαδοί του καπιταλισμού. Πιστεύουν στην ατομική ιδιοκτησία, στο σύστημα της οικονομίας της αγοράς, στην ανισότητα σαν τη φυσική κατάσταση του ανθρώπου, στην πρωτοκαθεδρία του Κράτους ως μοναδικού εγγυητή των κοινωνικών σχέσεων. Ακόμη περισσότερο πιστεύουν από κοινού στον θεσμό της αγοράς σαν τον προνομιακό χώρο όπου σχηματοποιούνται οι κοινωνικές ιεραρχίες κι εκδηλώνονται οι διαφορές στην κατανομή που υπάρχει ανάμεσα στους ανθρώπους σε δεξιότητες και φυσικά χαρίσματα. Η “πετυχημένη” δραστηριότητα μέσα στο θεσμικό πλαίσιο του συστήματος της οικονομίας της αγοράς αποτυπώνει με τρόπο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί στα σωρευτικά αποτελέσματα της την φυσική ανισότητα των ανθρώπων. Δείχνει ποιος διαθέτει την ποιότητα για να αξιοποιήσει τα μέσα για ατομική ανέλιξη που παρέχει η αγορά και ποιος, αντίθετα, υπολείπεται στα αναγκαία προσόντα.
Σε αυτό το σημείο, ο καλογυαλισμένος, εργαλειακός ορθολογισμός του νεοφιλελεύθερου διανοούμενου συναντά την μεσαιωνική και σκοταδιστική νοοτροπία του παραδοσιακού φασίστα. Ο θεσμοποιημένος κοινωνικός κανιβαλισμός, με την μορφή της ανεμπόδιστης κυριαρχίας του ισχυρότερου πάνω στον αδύναμο, είναι το στοιχείο που τους ενώνει, μαζί με την επιμονή στην αναγκαιότητα της παγίωσης και του σεβασμού μιας αυστηρής κοινωνικής ιεραρχίας, η οποία αναπαράγεται κι επικυρώνεται μέσα σε έναν ατελείωτο κοινωνικό πόλεμο όλων εναντίον όλων.»
5] Από δεκαετίες έχει εισχωρήσει στα κόμματα και στην πολιτική διακυβέρνηση το management διοίκησης των εταιριών. Είναι κυβερνήσεις του στυλ μάνατζμεντ, τα παιδιά που θα ανασηκώσουν τα μανίκια για να δουλέψουν και να ματώσουν (σιγά τα αίματα). Έτσι επανευρίσκονται παλιές σημασίες του 19ου αιώνα σε νέο περιτύλιγμα: “δικαιακό κράτος” σε συνθήκες πλήρους κοινωνικής και πολιτικής ανισότητας και η αξιοκρατία που σε αυτό το περιβάλλον κοινωνικής ανισότητας οδηγεί στην αριστοκρατία.
{…} To 1978 o Αμερικανός θεωρητικός του management James Burns στο βιβλίο του με τίτλο «Ηγεσία” (Leadership) διέκρινε 3 διαφορετικά είδη ηγεσίας : 1. μετασχηματιστική ηγεσία, 2. Συναλλακτική ηγεσία, και 3. ηγεσία laissez-faire.
Μελετώντας την αλληλεπίδραση μεταξύ ηγετών και μελών των ομάδων προκύπτει το συμπέρασμα ότι ένας ηγέτης μπορεί να ασκεί διαφορετικό ρόλο ανάλογα με τον προσανατολισμό του. Ορισμένοι είναι προσανατολισμένοι προς το έργο της ομάδας (επιτυχία στόχων ομάδας, αυταρχική ηγεσία) και άλλοι ηγέτες έχουν κοινωνικο-συναισθηματικό προσανατολισμό (αρμονικές σχέσεις μελών ομάδας και ευχαρίστηση μελών, χαλαρή, μη καθοδηγητική, φιλική, κοινωνική ηγεσία). Κατά μια άποψη οι δύο αυτοί ρόλοι δεν μπορούν να πληρωθούν από το ίδιο άτομο, δηλαδή ο ίδιος ηγέτης δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικός και στους δύο ρόλους. {…} Φλώρα Κοκκινάκη «Κοινωνική Ψυχολογία» εκδ. “Τυπωθήτω”.
6] Όπως διαπιστώνει ο αμερικανός θεωρητικός Μάρεϊ Εντελμαν στο «Κατασκευή του πολιτικού θεάματος», όσο λιγοστεύουν οι προγραμματικές διαφορές ανάμεσα στα κόμματα τόσο οι πολιτικοί ηγέτες προβάλλουν στυλιστικές διαφορές και αντιθέσεις, πουλάνε μια κατασκευασμένη ηγετική φυσιογνωμία, αυτοπαρουσιάζονται ως «μοναδικές επιλογές», προσφέροντας κάτι διαφορετικό από τους αντιπάλους τους σε θέμα στυλ, προσωπικότητας, άσκησης πολιτικής, συναίσθησης ή ευφυΐας.
«Το πολιτικό θέαμα είναι μια διαρκής εναλλαγή εκφοβισμών και διαβεβαιώσεων, αγωνίας και εφησυχασμού, έντασης και χαλάρωσης, ασάφειας και ακρίβειας, άγχους και ελπίδας. Συντελείται μέσα από την κατασκευή πραγματικών και φανταστικών εχθρών, συμμαχιών, ηγετών, κοινωνικών προβλημάτων, καθώς και μέσα από την καθημερινή ειδησεογραφία. Λειτουργεί ως φετίχ, είναι μια κατασκευή που αυτονομείται και εκ των υστέρων επηρεάζει τη σκέψη και τη δράση των κατασκευαστών της».
7] Το νέο πρόσωπο της Ακροδεξιάς τo «Ταυτοτικό κίνημα» και Από τον βιολογικό στον διαφοριστικό φυλετισμό -ρατσισμό
8] Αυτό που επικαλούνται διάφοροι προοδευτικοί ότι όλα είναι θέμα παιδείας και διαπαιδαγώγησης είναι φενάκη, γιατί οι από τα κάτω διαπαιδαγωγούνται και μιμούνται το τρόπο και την συμπεριφορά των από τα πάνω χωρείς φυσικά να μπορούν να μιμηθούν το οικονομικό μέγεθος τους. Για να φέρω ένα παράδειγμα, αυτό το βλέπουμε ως λούμπεν, χυδαία και επιθετική συμπεριφορά ενός οικονομικού ολιγάρχη εφοπλιστή μιντιάρχη (που νοιάζεται και μοχθεί για την σωστή και αντικειμενική ενημέρωση και ποιοτική ψυχαγωγία μας) και ιδιοκτήτη μεγάλης ποδοσφαιρικής ομάδας είναι και συμπεριφορά μιας μεγάλης μερίδας οπαδών αυτής της ομάδας που είναι και αυτή επιθετική, χυδαία και λούμπεν.
Πηγή: autonomidrasi.com
