Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες οι εκτροφείς ωδικών πουλιών στην Ελλάδα έχουν γίνει κυριολεκτικά επιστήμονες και δεν βγάζουν απλώς εξαιρετικής ποιότητας πουλιά αλλά πρωταγωνιστούν σε διεθνείς διαγωνισμούς, κερδίζοντας τις πιο υψηλές θέσεις. Η εξειδίκευση σε συγκεκριμένες ράτσες έχει ανεβάσει το επίπεδο τόσο πολύ, που μπορούμε πλέον να μιλάμε για «ελληνικό καναρίνι», κι ας μην υπάρχει ούτε μία ράτσα με ελληνική καταγωγή.
Δεν ξέρω αν η συστηματική εκτροφή καναρινιών στην Ελλάδα αφορά μόνο τις λαϊκές τάξεις, τα βραβεία, πάντως, έρχονται από περιοχές ξεκάθαρα λαϊκές: τον Κολωνό, τον Πειραιά, το Πέραμα, τη Μάνδρα Αττικής. Και δεν μιλάμε πλέον μόνο για καναρίνια φωνής.
Είναι λίγο μετά το μεσημέρι, με 38ºC, και στους δρόμους της Μάνδρας δεν υπάρχει ψυχή. Στα σπίτια της γειτονιάς που μας έχει φέρει το GPS δεν υπάρχουν νούμερα, περπατάμε πάνω κάτω στον κεντρικό δρόμο και επιλέγουμε στην τύχη το σπίτι που ψάχνουμε. Και bingo! Στην είσοδο μας περιμένει ο Βασίλης, ένας βραβευμένος εκτροφέας που μας υποδέχεται θερμά και μας οδηγεί στο πίσω μέρος του σπιτιού της μάνα του, όπου έχει το εκτροφείο. Ο Βασίλης Δούκας είναι ο ένας εκ των δύο αδελφών Δούκα που εκτρέφουν καναρίνια, ο άλλος είναι ο Χρήστος, και οι δύο με πουλιά πρωταθλητές και πολλά βραβεία. Ο Χρήστος, που έχει το δικό του εκτροφείο ακριβώς δίπλα στου αδελφού του, δεν μοιράζεται μαζί του μόνο την ίδια αγάπη για τα καναρίνια. Ο Βασίλης και ο Χρήστος είναι δίδυμοι, έχουν και οι δύο σύζυγο που τη λένε Σοφία και από μία κόρη που τη λένε Χρυσαυγή! Κι αν οι πληροφορίες που μας δίνουν για την προσωπική τους ζωή είναι εντυπωσιακές, όταν μας οδηγούν στα εκτροφεία, δεν ξέρουμε τι να πρωτοσχολιάσουμε.
Το εκτροφείο του Βασίλη είναι ένας χώρος πεντακάθαρος, με κλούβες και στις δύο πλευρές του δωματίου, αντικριστά, όπου έχει τα καναρίνια τοποθετημένα ανά ηλικία και φύλο, σε συνθήκες άριστες. Με κλιματισμό, καθαρισμό του αέρα, μουσική για να συνηθίζουν τους θορύβους και να μη φοβούνται κατά τη μεταφορά ή τη φασαρία που υπάρχει στις εκθέσεις. Βγάζει ένα νεαρό καναρίνι και μας δείχνει τι σημαίνει σωστή μορφολογία για τη συγκεκριμένη ράτσα.
Ο Βασίλης εκτρέφει Yorkshire, ένα καναρίνι μεγαλόσωμο, μακρύ, με όρθια στάση σώματος, ρωμαλέο, αλλά κομψό και τόσο ήρεμο (όπως και όλα τα υπόλοιπα στις κλούβες) που απορείς πώς έχει καταφέρει να τα εξημερώσει σε τέτοιο βαθμό. Δεν φαίνεται να τρομάζουν καθόλου από την παρουσία μας. Χρησιμοποιεί ένα μακρύ ξύλο και με χαλαρές κινήσεις τα οδηγεί σε ένα μικρό κλουβί που κρέμεται από την πόρτα κάθε κλούβας, όπου μπαινοβγαίνουν πουλιά και μαθαίνουν πώς να στέκονται σωστά πάνω στο κλαδί. Σχεδόν όρθια, με το κεφάλι στην ίδια ευθεία με το σώμα.
«Ξεκινήσαμε να ασχολούμαστε με τα καναρίνια από εννιά χρονών», λένε. «Ένας γείτονας που είχε καναρίνια μάς έδωσε ένα αρσενικό, μετά πήραμε ένα θηλυκό για να τα κάνουμε ζευγάρι, τα αγαπήσαμε και αυτή η αγάπη δεν σταμάτησε ποτέ. Στις εκθέσεις μπήκαμε όταν απολυθήκαμε από φαντάροι». Μιλούν στον πληθυντικό, γιατί κάνουν τα πάντα μαζί, ακόμα και αν ασχολούνται πλέον με διαφορετικές ράτσες και έχουν τα πουλιά σε διαφορετικούς χώρους. «Έχουν περάσει από τα χέρια μας αρκετές ράτσες. Στην αρχή είχαμε τα Norwich, τα Gloster, τα κόκκινα λιποχρωμικά, αχάτες κόκκινους μωσαϊκούς, λευκά, πύρρουλες, μεταλλαγμένες καρδερίνες, διάφορα, και τώρα έχουμε καταλήξει να εκτρέφει ο Χρήστος κόκκινα λιποχρωμικά, μαύρα, κόκκινα και μαυροκόκκινα, τρεις ράτσες δηλαδή, και ο Βασίλης Yorkshire».
«Για να πας σε μια έκθεση επιλέγεις έναν σύλλογο, παίρνεις δαχτυλίδια, δηλώνεις τα πουλιά της χρονιάς και τη συγκεκριμένη χρονιά μπορείς να πας σε όποια έκθεση θέλεις, είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό, μέσω της ομοσπονδίας», συνεχίζει ο Βασίλης. «Τα Yorkshire έχουν έξτρα έκθεση, των κλαμπ, όπως έχουν και τα Gloster. Το πρώτο κλαμπ φτιάχτηκε στην Αγγλία και τώρα υπάρχουν σε ολόκληρο τον κόσμο.
Τα Yorkshire είναι μια εγγλέζικη μεγαλόσωμη ράτσα, γύρω στα δεκαοκτώ εκατοστά, και είναι ήρεμο, κομψό πουλί, με διάφορα χρώματα, από παρδαλό μέχρι και clear και πράσινο. Είναι ήρεμος γίγαντας. Έχει εκθεσιακό κλουβί που είναι ανοιχτό από παντού, ενώ η εκπαίδευσή του ξεκινάει από τη στιγμή που θα βγει από τη φωλιά και συνεχίζεται μέχρι και πριν από την έκθεση. Χρειάζεται συνεχόμενη εκπαίδευση, θέλει πολλή απασχόληση και από νωρίς, για να ηρεμήσει, να μάθει να στήνεται, γιατί είναι πουλί στάσης, – άμα δεν πάρει σωστή στάση στον διαγωνισμό, είναι μειονέκτημα, είναι μισό πουλί. Η ιδιαιτερότητα που έχουν τα Yorkshire είναι οι εκθέσεις των κλαμπ, όπου υπάρχει απόλυτη εξειδίκευση σε σχέση με άλλες εκθέσεις, όπου διαγωνίζονται όλες οι ράτσες μαζί. Στα κλαμπ διαγωνίζεται μόνο μία ράτσα. Η έκθεση του κλαμπ στην Ελλάδα είναι τον Νοέμβριο και έρχονται να διαγωνιστούν πουλιά από όλο τον κόσμο, από Αγγλία, Ιρλανδία, Τουρκία. Σκέψου ότι τώρα στην Τουρκία ετοιμάζουν έκθεση με 2.000 Yorkshire με 5 κριτές. Εμείς εδώ κάνουμε έκθεση με 230 πουλιά και υπάρχει πάντα μια γενική μουρμούρα».
Στο εκτροφείο του Χρήστου επικρατούν οι ίδιες ακριβώς συνθήκες, καθαριότητα, ηρεμία, δροσερό περιβάλλον από το κλιματιστικό, μόνο που εδώ οι κλούβες είναι μεγαλύτερες και όλα τα πουλιά είναι κόκκινα.
«Τα κόκκινα λιποχρωμικά είναι πολύ παλιά ράτσα, προέρχονται από το red siskin (τον κόκκινο σπίνο)» μας λέει, δείχνοντάς μας ένα κατακόκκινο καναρίνι. «Αυτά έχουν τα κατάλληλα γονίδια και αν τους βάλεις την κατάλληλη χρωστική, πετυχαίνεις αυτό το αποτέλεσμα. Για να πάει το κόκκινο καναρίνι σε έκθεση όμως και να πρωταγωνιστήσει, δεν αρκεί μόνο το χρώμα, είναι προϋπόθεση να έχει καλό φτέρωμα, πάρα πολύ καλή στάση σώματος, να έχει ομοιόμορφο κεφάλι, σωστό μήκος, που είναι γύρω στα δεκατέσσερα-δεκαπέντε εκατοστά, να είναι ένα πουλί αψεγάδιαστο. Στο κόκκινο καναρίνι τα πόδια πρέπει να είναι στο χρώμα του δέρματος, ενώ στα μαυροκόκκινα ή σε αυτά στο χρώμα του κοβαλτίου πρέπει τα κεράτινα μέρη να είναι μαύρα».
Και πώς γίνεται κόκκινο ένα καναρίνι;
«Υπάρχουν τριών ειδών χρωστικές, η καροφύλη, η ασταξανθίνη και η β-καροτίνη», εξηγεί, «οπότε κάθε εκτροφέας χρησιμοποιεί το δικό του μείγμα. Αν δεν βάλεις καθόλου χρωστική, τα πουλιά γίνονται ροζ. Όλα όμως έχουν να κάνουν με τα γονίδια, κάθε εκτροφέας που ξεκινάει πιστεύει ότι αρκεί η χρωστική για να γίνουν κόκκινα. Το ίδιο πίστευα κι εγώ πιτσιρικάς, δεν είναι η χρωστική όμως, είναι καθαρά τα γονίδια που καθορίζουν το κόκκινο χρώμα. Με ένα πουλί με καλά γονίδια, μέσα σε δυο-τρία χρόνια εκτροφής θα πετύχεις το τέλειο, ομοιόμορφο χρώμα.
Έχει εξελιχθεί πολύ η εκτροφή στην Ελλάδα και βγαίνουν εξαιρετικής ποιότητας πουλιά. Βλέπεις ότι τα ελληνικά πουλιά παίρνουν βραβεία σε εκθέσεις του εξωτερικού, δεν είμαστε μακριά πλέον από χώρες με μεγάλη παράδοση στην εκτροφή. Έχει ανέβει πολύ το επίπεδο, βραβευόμαστε σε παγκόσμια πρωταθλήματα. Την τελευταία φορά που έγιναν εκθέσεις στο εξωτερικό, το 2020, πήρα τη δεύτερη θέση στο Reggio Emilia Show στην Ιταλία με ένα κόκκινο λιποχρωμικό, με 92 βαθμούς, και στο παγκόσμιο πρωτάθλημα που έγινε στην Πορτογαλία πήρα την πρώτη θέση και χρυσό μετάλλιο με 93 βαθμούς. Ήταν το πρώτο βραβείο που έφερε αυτή η ράτσα στην Ελλάδα – και ήταν πολύ δύσκολο. Στα Yorkshire, που είναι πιο εξειδικευμένο το show, διαγωνίζονται δέκα και δεκαπέντε πουλιά σε κάθε κατηγορία, στα κόκκινα μπορεί να διαγωνίζονται και εκατό πουλιά. Τριάντα τετράδες, μιλάμε γίνεται πόλεμος. Είναι τρομερός ο ανταγωνισμός στο εξωτερικό. Ωστόσο, φέραμε το χρυσό στην Ελλάδα. Με τον κορωνοϊό, όμως, μπλέξαμε και γίνονται όλο και πιο δύσκολα τα πράγματα. Δεν δέχονται οι αεροπορικές εταιρείες πουλιά στις επιβατικές πτήσεις, πρέπει να τα στείλεις με cargo που κοστίζει 600 ευρώ μόνο η μεταφορά, είναι αδύνατο να δώσεις τόσα λεφτά και να πρέπει να πληρώσεις και έξτρα εισιτήριο για να ταξιδέψεις με άλλη πτήση. Δεν ξέρω τι θα γίνει από δω και πέρα με τις εκθέσεις στο εξωτερικό ή με τους ξένους που έφερναν πουλιά να διαγωνιστούν στην Ελλάδα, γιατί έγινε απαγορευτική η συμμετοχή. Επίσης, φαντάσου πόσο θα σου κοστίσει αν θέλεις να αγοράσεις νέα πουλιά για να τα φέρεις από μια έκθεση για την εκτροφή, αν πρέπει να έρθουν μόνα τους με cargo πτήση. Είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα».
Ο Βασίλης και ο Χρήστος ξεκίνησαν την εκτροφή καναρινιών μαζί, στο σπίτι της μητέρας τους, με Norwich. «Με λιγότερα ζευγάρια, με παραμάνες Gloster, και μετά έφτιαξε ο αδελφός μου τον νέο χώρο και τα χωρίσαμε», λέει ο Βασίλης. «Πήρε τα κόκκινα και ο καθένας ξεκίνησε τη δική του εκτροφή. Γιατί είναι και διαφορετικές οι ανάγκες. Ο Χρήστος κρατάει 55 ζευγάρια, κι εγώ γύρω στα 30. Για να κατεβάσεις μια τετράδα και να είναι ομοιόμορφα τα πουλιά και όπως πρέπει, είναι απαραίτητο να βγάλεις μεγάλο αριθμό για να μπορείς να επιλέξεις. Για να πετύχεις τον στόχο σου, που είναι να φτιάξεις μια καταπληκτική τετράδα, ομοιόμορφη και με τα σωστά χαρακτηριστικά, πρέπει να βγάλεις ποσότητα. Από δέκα πουλιά και είκοσι θα πάρεις το πολύ ένα κατάλληλο για show. Δεν υπάρχει φωτοτυπία στα καναρίνια, στα ζώα γενικά, πρέπει να παλέψεις για να βγάλεις πουλιά για έκθεση. Είναι ένα χόμπι που συνδυάζει διατροφή, DNA, γνώση για τα γονίδια των καναρινιών σου, τις συνθήκες που επικρατούν σε έναν κλειστό χώρο λίγων τετραγωνικών τον χειμώνα, το καλοκαίρι».
«Είναι πάρα πολύ δύσκολο να έχεις πουλιά υγιή, θέλουν συνεχή φροντίδα», προσθέτει ο Χρήστος. «Κάθε μέρα ασχολούμαστε τουλάχιστον ένα δίωρο, κι επειδή δουλεύω δύο Σάββατα τον μήνα, τα Σάββατα που δεν δουλεύω κάνω καθαριότητα και μου παίρνει όλη τη μέρα. Όταν είναι περίοδος αναπαραγωγής, η φροντίδα των πουλιών (τάισμα, πότισμα, καθάρισμα) μού παίρνει ένα τετράωρο την ημέρα. Τα λεφτά που χρειάζονται κάθε μήνα δεν τα υπολογίζουμε καν».
Αυτήν τη στιγμή στις κλούβες ο Χρήστος έχει 300 πουλιά και ο Βασίλης 130, από τα οποία θα επιλεγούν οι τετράδες που θα πάνε στους διαγωνισμούς. «Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος, και όχι μόνο στην Ελλάδα» λένε. «Στην τελευταία έκθεση στην Ιταλία δύο εκτροφείς που συμμετείχαν στον διαγωνισμό πιάστηκαν στα χέρια. Ένας νεαρός εκτροφέας μίλησε με έναν κριτή και του επιτέθηκε ένας ηλικιωμένος. Και δεν είναι μόνο οι Ιταλοί, οι Βέλγοι κριτές στον τελευταίο διαγωνισμό δεν μίλαγαν μεταξύ τους. Οι καναρινάδες είναι πολύ ανταγωνιστικοί, και οι καρδερινάδες ακόμα περισσότερο». Είναι μεγάλο πάθος η εκτροφή και όλα τα μεγάλα πάθη έχουν και υπερβολικές αντιδράσεις.
«Τρία χρόνια παρακαλούσα έναν Γερμανό να μου δώσει κόκκινα καναρίνια», λέει ο Χρήστος, «και όταν τελικά τον έπεισα να μου πουλήσει και έβγαλα δικά μου πουλιά και βραβεύτηκαν, έπαψε να μου μιλάει. Με έσβησε και από το Facebook
Πηγή: lifo.gr/articles