Ιωάννα Σωτήρχου. Μία ζωή που σώζεται. Μερικές ζωές που ξοδεύονται μαντρωμένες, δήθεν για λόγους προστασίας, αφήνοντας τους «ελεύθερους» γείτονές τους με τον φόβο τι θα γίνει αν τυχόν σπάσουν τα συρματοπλέγματα. Αλλάζει κάτι αν ο ήρωας του έργου είναι ένας σκύλος;

Αυτό τον σκύλο διέσωσαν δύο φίλοι ψαράδες, ένας ξενοδόχος και ένας κηπουρός που μαζί με την κτηνίατρο του νησιού προσπαθούν να διαχειριστούν ηθικά διλήμματα, την κοινωνική υποκρισία και την ενοχή. Το νέο έργο του Γιάννη Τσίρου, «Αράφ», όπως και όλη του η δραματουργία, είναι κάτι περισσότερο από μια απλή ιστορία μεταξύ μερικών ανθρώπων, καθώς για ακόμη μία φορά καταφέρνει να αναμετριέται με τις κοινωνικές αξίες που διαπερνούν αυτά που κάνουμε ή δεν κάνουμε. Οι ήρωες είναι καθημερινοί και αναγνωρίσιμοι χαρακτήρες, άλλοτε σκληροί κι άλλοτε τρυφεροί –γιατί ούτε η ζωή ούτε οι άνθρωποι είναι μονοδιάστατοι–, που συγκρούονται και αναμετριούνται, φανερώνοντάς μας όψεις του εσώτερου κόσμου μας. Το ίδιο όμως κάνει και η κουβέντα μας με τον Γιάννη Τσίρο.

● Τι ενέπνευσε το καινούργιο σας έργο;

Η ιδέα ξεκινά από ένα αίσθημα ματαίωσης, μια πράξη μεγαλοψυχίας που, όταν καταλαβαίνουμε ότι μας βλάπτει, την παίρνουμε πίσω. Το έργο αναφέρεται στον διωγμό ενός αδέσποτου σκύλου που σώθηκε από πνιγμό στη θάλασσα. Οταν ξεκινάει όμως η τουριστική σεζόν, ο ξενοδόχος που τον έσωσε προσπαθεί να τον στείλει στο φιλοζωικό καταφύγιο. Φυσικά στη θέση του σκύλου θα μπορούσε να βρίσκεται κι ένας άνθρωπος. Υπάρχει κάποια στιγμή στο έργο που καταλαβαίνουμε ότι πίσω από αυτή τη διάσωση και τον διωγμό έχει συντελεστεί κάποια ανθρώπινη τραγωδία.

● Η πρώτη σκέψη μας πηγαίνει στο μεταναστευτικό, όμως ξέρουμε πως εσείς δεν αρέσκεστε στις ευκολίες και πως υπονοείτε πάντα κάτι ακόμα βαθύτερο –εδώ μήπως τον «ξένο»;

Αν μιλήσουμε για τον «ξένο» με εντιμότητα, θα διαπιστώσουμε ότι ο πιο άγνωστος ξένος είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Από έλλειψη αυτογνωσίας ξεκινούν όλες οι αρνητικές προβολές που κάνουμε σε οποιονδήποτε άλλον. Υποκρινόμαστε ότι μας ενοχλούν οι μετανάστες ή οι πρόσφυγες, αλλά δεν έχουμε έλεος ούτε για τους ομοεθνείς μας. Η φτώχεια και η ανισότητα που συμβαίνουν στη χώρα μας, δείχνουν ότι στην ουσία δεν έχουμε έλεος για κανέναν. Οταν δεν υπάρχει μέριμνα για κατατρεγμένους ανθρώπους, ή μεταξύ μας κάποια αλληλεγγύη, τότε θα πρέπει να αναρωτηθούμε τι είδους κοινωνία έχουμε δημιουργήσει.

 Μία φοβισμένη κοινωνία;

Ο φόβος μας για τους άλλους, τους οδηγεί να γίνουν ακριβώς αυτό που φοβόμαστε. Ενα τέτοιο παράδειγμα βλέπουμε αυτή τη στιγμή και στη Γάζα. Ο αποκλεισμός έφτιαξε θηρία τα οποία βγήκαν και ξέσκισαν αθώους και ανύποπτους, που μπορεί να ήταν και αλληλέγγυοι στα προβλήματά τους. Και η απάντηση του Ισραήλ είναι συντριπτική, ακυρώνοντας ακόμα και το Μωσαϊκό ηθικό δίκαιο. Εδώ έχουμε Κεφαλή αντί Οδόντος. Το κτήνος κατασκευάζεται από το μίσος, δεν γεννιέται.

● Δεν συνέβη «εν κενώ» όπως παρατήρησε και ο γ.γ. του ΟΗΕ. Δεν φοβόμαστε ωστόσο οποιονδήποτε ξένο αλλά τον φτωχό και τον αδύναμο, οπότε;

Στην ιστορία, είτε πρόκειται για επανάσταση είτε για πόλεμο, από πίσω υπάρχει πάντα ένα ταξικό ζήτημα.

Οι άνθρωποι που έχουν καταπιεστεί, γίνονται πολεμικά στίφη εναντίον κάποιων άλλων. Αυτοί που δεν έχουν, ζητούν να πάρουν απ’ αυτούς που έχουν. Το έχουμε δει να επαναλαμβάνεται πολλές φορές, και κάθε φορά νομίζουμε ότι θα μπορέσουμε να το αποφύγουμε, αλλά δεν μπορούμε. Ισως γιατί συνεχίζουμε να ζούμε σε όλο και πιο ακραίες ταξικές κοινωνίες. Οσο δεν υπάρχει ένα ταβάνι για τον πλούτο και ένα πάτωμα για τη φτώχεια, θα έχουμε πολέμους – όσο κι αν κοπτόμαστε για την ειρήνη.

● Παλιές έριδες ή σύγχρονοι πόλεμοι, πόσο αποτυχημένοι είμαστε στην αποτροπή τους;

Ο καθένας που πηγαίνει σε πόλεμο έχει την αυταπάτη ότι κινείται από ένα αίσθημα δικαίου. Στην Ουκρανία έχουν σκοτωθεί σχεδόν ένα εκατομμύριο νέα παιδιά, Ουκρανοί και Ρώσοι, εμπλέκονται σ’ έναν πόλεμο που θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί. Γιατί σκοτώθηκαν; Για ποιο δίκαιο, ποιες πατρίδες και ποια έθνη; Και τι κάναμε όλοι εμείς, υποστηρίζοντας τη μια ή την άλλη πλευρά, εκτός από το να υποδαυλίζουμε τη φωτιά αυτού του πολέμου; Μην κοροϊδευόμαστε. Η αφέλειά μας θέτει ως προτεραιότητα την υποταγή στον ισχυρότερο.

● Ανθρωποθυσία του μέλλοντος στον βωμό του παρελθόντος;

Στην ουσία δημιουργείται ένα νέο μίσος που πάλι θα διαιωνίζεται. Και καταλήγουμε σε αυτό που έχει πει και ο Ενγκελς, πως «οτιδήποτε κατακτάται με αίμα, αίμα θα φέρει». Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε απ’ αυτό τον κύκλο. Πόλεμος, μεταναστευτικό, εγκληματικότητα, ανεργία, φτώχεια, έχουν έναν κοινό πυρήνα που όλοι ξέρουμε. Δυστυχώς είμαστε ακόμα αδύναμοι να λύσουμε αυτά τα ζητήματα. Ο παγκόσμιος πολιτισμός, η εξελιγμένη επιστήμη, η φιλοσοφία και η τεχνολογία μοιάζουν με ακόμα μια φούσκα που θρέφει τον εγωισμό μας. Γιατί στην ουσία δεν ζητά και πολλά ένας ισορροπημένος άνθρωπος, από το να εξασφαλίσει απλά πράγματα: παιδεία, υγεία, τροφή και στέγη. Πώς είναι δυνατόν τα τρόφιμα που αφορούν τόσο άμεσα τη ζωή μας να γίνονται χρηματιστηριακό προϊόν;

● Μήπως γιατί αντιμετωπιζόμαστε ως καταναλωτές στη σύγχρονη θρησκεία της αγοράς και όχι ως πολίτες;

Το θέμα δεν είναι πώς αντιμετωπιζόμαστε από αυτούς που ελέγχουν την αγορά και το χρήμα, αλλά πώς τους αντιμετωπίζουμε εμείς. Οι άνθρωποι έχουμε μια συντριπτική δύναμη· αυτό που δεν έχουμε είναι οι ιστοί που μας ενώνουν. Αν και ζούμε σε μια εποχή εκρηκτικής επικοινωνίας, είμαστε ανίκανοι να επικοινωνήσουμε αυτά τα κοινά πράγματα που μας ενώνουν. Οι γέφυρες έχουν γκρεμιστεί από έμπειρα και αδίστακτα χέρια. Αν ρωτήσουμε τους ανθρώπους, θα διαπιστώσουμε ότι θέλουμε κοινά πράγματα. Μπορεί να τα προσεγγίζουμε με διαφορετικούς τρόπους, αλλά ξέρουμε όλοι και τι ζητάμε και τι συμβαίνει. Ζούμε σε ταξικές κοινωνίες αλλά έχουμε κοινούς στόχους και μπορούμε να δώσουμε λύσεις.

Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Θα ήταν εύκολο να αποδώσουμε όλες τις ευθύνες στο Μεγάλο Κεφάλαιο, που έχει βέβαια τις μεγάλες ευθύνες, αλλά κατά βάθος προσπαθούμε να του μοιάσουμε –γινόμαστε μια μικρογραφία του. Οταν ο μανάβης αυξάνει τις τιμές στα προϊόντα του, στο μόνο που διαφέρει από μια πολυεθνική τροφίμων είναι στα μεγέθη. Η ουσία παραμένει ίδια. Τους ίδιους λόγους επικαλούνται για τις αυξήσεις. Ωθούμαστε από πλεονεξία και αλαζονεία, αυτές είναι και οι πύλες των αμαρτιών μας. Είναι εντυπωσιακή η παραβολή της Βαβέλ, αυτής της τραγικής ασυνεννοησίας. Κι ενώ τεχνολογικά βρισκόμαστε σ’ ένα σημείο υψηλής επικοινωνίας, αδυνατούμε να συνεννοηθούμε σε αυτά τα απλά πράγματα που θα έκαναν τη ζωή μας καλύτερη.

 ♦ Θέατρο Αποθήκη (Σαρρή 40, Ψυρρή, τηλ. 210-3253153). «Αράφ» του Γιάννη Τσίρου.

Σκηνοθεσία: Γιώργος Παλούμπης.
Σκηνικά - Κοστούμια: Νατάσσα Παπαστεργίου.
Φωτισμοί: Βασίλης Κλωτσοτήρας.
Μουσική σύνθεση: Κώστας Νικολόπουλος.
Παίζουν: Ράνια Σχίζα, Ιωσήφ Πολυζωίδης, Φώτης Λαζάρου.
Κάθε Τετάρτη στις 20.00, Πέμπτη - Παρασκευή: στις 21.00, Σάββατο στις 21.15 και Κυριακή στις 18.00. Εισιτήρια 15-20€.
Προπώληση more.com by viva, Artinfo.gr & 211.1000.365 – 2109213310. Για ομαδικές κρατήσεις: Κώστας Μπάλτας 6972217952

Πηγή:  efsyn.gr/nisides

biblionet.gr Στοιχεία του βίου και τα έργα του Γιάννη Τζίρου