Για τον φετινό εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού βιβλίου, θέσαμε τρεις επίκαιρες ερωτήσεις σε εκδότες και υπεύθυνους έκδοσης παιδικού βιβλίου από δέκα εκδοτικούς οίκους: Δομινίκη Σάνδη (Ψυχογιός). Αλεξάνδρα Αυγερινού (Διόπτρα), Βασίλης Παπαθεοδώρου (Καστανιώτης), Ασημίνα Γιαννοπούλου (Κλειδάριθμος), Θεόδωρος Τσώλης (Μεταίχμιο), Μαριάννα Ψύχαλου (Μικρή Σελήνη), Γιάννης Κωνστανταρόπουλος (Μίνωας), Χριστίνα Παπαδοπούλου (Παπαδόπουλος), Έλενα Πατάκη (Πατάκης) και Νίκος Χατζόπουλος (Φουρφούρι). Τους ευχαριστώ πολύ. Όπως ευχαριστώ πολύ τη Ναταλία Καπατσούλια για την εικονογράφηση του εξωφύλλου. 

2η ερώτηση: Γιατί είναι τόσο σημαντική και απαραίτητη η παιδική λογοτεχνία, ειδικά σε περιόδους κρίσης και πολέμου;

Δομινίκη Σάνδη (Ψυχογιός): Η παιδική και νεανική λογοτεχνία είχε και συνεχίζει να έχει τη μαγική ιδιότητα να μεταφέρει τον αναγνώστη του σε μέρη και σε καταστάσεις που δεν μπορεί, και στη συγκεκριμένη περίπτωση, και μακάρι να μη ζήσει. Μέσα από τα μάτια μυθοπλαστικών παιδιών μπορεί να βιώσει τις καταστάσεις, να τις ζήσει αλλά και να μάθει τρόπους με τους οποίους μπορεί να τις χειριστεί και να τις κατανοήσει. Το κείμενο αλλά και η εικόνα μπορούν να περάσουν μηνύματα και συναισθήματα στο παιδί για να καταλάβει τι συμβαίνει.

Αλεξάνδρα Αυγερινού (Διόπτρα): Ο πόλεμος στην Ουκρανία μάς άφησε όλους μουδιασμένους να παρακολουθούμε μια φριχτή πραγματικότητα. Τα Μέσα μάς κατακλύζουν με σκληρές εικόνες και θα θέλαμε πολύ να γινόταν να ξυπνήσουμε από τον εφιάλτη των τραγικών γεγονότων. Τα παιδιά εκτίθενται και αυτά στην υπερπληροφόρηση, είτε από το σχολείο είτε από την τηλεόραση και το διαδίκτυο. Δεν μπορούμε και δεν χρειάζεται να αποφύγουμε τη συζήτηση. Είναι καλύτερο να μιλήσουμε ανοιχτά για αυτό που συμβαίνει, για την απώλεια και τον θρήνο, για τους ανθρώπους που αναγκάζονται να φύγουν από τα σπίτια τους και την πατρίδα τους για να προστατευτούν. Μέσα από τα βιβλία μπορούμε με ειλικρίνεια να μιλήσουμε για τα γεγονότα.

Βασίλης Παπαθεοδώρου (Καστανιώτης): Αισθάνομαι άβολα να ισχυρίζομαι ότι είναι τόσο σημαντική και απαραίτητη σε περίοδο πολέμου, τη στιγμή που άνθρωποι βομβαρδίζονται, λιμοκτονούν ή θρηνούν τους δικούς τους στα συντρίμμια, καθώς το σημαντικό σε εκείνες τις στιγμές είναι άλλο. Όμως σε κάθε περίπτωση η παιδική λογοτεχνία είναι δυνατόν να προσφέρει ένα είδος παρηγοριάς και δύναμης. Πιστεύω ωστόσο ότι μπορεί να δώσει και απαντήσεις σε παιδιά που βρίσκονται εκτός εμπόλεμων περιοχών και —μην καταλαβαίνοντας τι γίνεται— απορούν.

Ασημίνα Γιαννοπούλου (Κλειδάριθμος): Παρηγοριά, αγάπη, δύναμη, χαρά: το παιδικό βιβλίο τα χαρίζει όλα στα παιδιά, και τα στηρίζει πάντα, σε κάθε στιγμή της ζωής τους, κρατώντας τα από το χέρι και ψιθυρίζοντάς τους στο αυτί λόγια που μόνο μέσα από τις σελίδες τους μπορούν να βγουν. Το παιδικό βιβλίο ζεσταίνει τις πιο όμορφες ημέρες ενός παιδιού. Τα παιδιά του πολέμου δεν μπορούν, βέβαια, να σωθούν από ένα βιβλίο, αλλά όλα τα υπόλοιπα μπορούν να καταλάβουν μέσα από τα βιβλία τους τι σημαίνει πόλεμος και γιατί γεμίζει φόβο τον κόσμο.

Θεόδωρος Τσώλης (Μεταίχμιο): Η παιδική λογοτεχνία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μία ιδιότυπα «στρατευμένη» λογοτεχνία στην πλευρά του φωτός, από τη στιγμή που είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα προσπαθεί να «μορφώσει» τους καλύτερους ανθρώπους του μέλλοντος, μέσω της προαγωγής ιδανικών όπως η φιλία, η δημοκρατία, η δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη και η ελευθερία. Ως εκ τούτου, σε περιόδους ανθρωπιστικών κρίσεων και πολέμων είναι εξαιρετικά σημαντική, αφού αποτελεί τον αντίθετο πόλο στο σκοτάδι και στην αποτυχία που συνιστούν αυτές οι καταστάσεις για την ανθρωπότητα.

 Μαριάννα Ψύχαλου (Μικρή Σελήνη): Η Τέχνη είναι το καταφύγιο της ελπίδας. Για αυτό και η παιδική λογοτεχνία μπορεί να αποτελέσει ένα ασφαλές και ανακουφιστικό περιβάλλον για την ψυχή και τη φαντασία ενός παιδιού. Ένα καταφύγιο που έχει πάντα θέση για όλους σαν μια τεράστια αγκαλιά. Αρκεί να υπάρχουν βιβλία.

 Γιάννης Κωνστανταρόπουλος (Μίνωας): Κανονικά οι έννοιες παιδικό βιβλίο και πόλεμος δεν θα έπρεπε καν να συνυπάρχουν σε μια πρόταση. Δυστυχώς, όμως, ο πόλεμος είναι μια πραγματικότητα και δεν σταματά ποτέ να υπάρχει κάπου στον πλανήτη μας. Το παιδικό βιβλίο μπορεί και οφείλει να γαλουχήσει ανθρώπους που μελλοντικά θα μάθουν να αποστρέφονται τον πόλεμο και να εκτιμούν την αξία της ειρήνης.

 Χριστίνα Παπαδοπούλου (Παπαδόπουλος): Τα παιδικά βιβλία μάς ταξιδεύουν σε κόσμους φανταστικούς, μας εμπνέουν και μας προσφέρουν ανεκτίμητες γνώσεις. Το σημαντικότερο, συμβάλλουν στην κατανόηση πανανθρώπινων αξιών και δύσκολων καταστάσεων. Προκαλούν ευχάριστα συναισθήματα αλλά και την αίσθηση της ασφάλειας, ψυχαγωγούν και, τελικά, λειτουργούν ως καταφύγια ψυχής για μικρούς και μεγάλους.

Έλενα Πατάκη (Πατάκης): Θα σας απαντήσω με μια ερώτηση. Γιατί είναι απαραίτητη μια ισορροπημένη καθημερινότητα για ένα παιδί σε περίοδο κρίσης και πολέμου; Γιατί σε μια μεγάλη απώλεια ο γιατρός θα υπογραμμίσει πως πρέπει να κάνεις τα απαραίτητα, όπως να πλένεσαι, να μαγειρεύεις για να τρως και να κινείσαι; Θέλω να πω πως κάνετε την ερώτηση σ’ έναν άνθρωπο που θεωρεί το βιβλίο βασικό κομμάτι της καθημερινότητας και της υγείας ενός παιδιού, ενός ατόμου γενικότερα. Φυσικά μιλάτε για οριακές καταστάσεις. Δεν ξέρω αν ένα παιδί που τρέχει να σωθεί, που ανεβαίνει σε μια βάρκα, που παίρνει τον δρόμο της προσφυγιάς έχει ανάγκη ένα βιβλίο. Είμαι σίγουρη όμως πως ένα παιδί που έχει διαβάσει πολλά βιβλία τις περιόδους κρίσης μπορεί να τις διαχειριστεί καλύτερα. Επίσης από τη μεριά των ενηλίκων πιστεύω πως μ’ ένα βιβλίο μπορείς να μιλήσεις για πολλά που δυσκολεύεσαι να μιλήσεις.

Νίκος Χατζόπουλος (Φουρφούρι): Ο κόσμος των παραμυθιών αποτελεί κρησφύγετο που θωρακίζει τις παιδικές ψυχές από την οδυνηρή συνθήκη του πολέμου. Τελικά ο στόχος που έχει κάθε παιδική ιστορία που ασχολείται με τον πόλεμο είναι το παιδί να συντονίζεται ξανά με τις πανανθρώπινές αξίες ενάντια στον διαμελισμό της ανθρωπιάς σε περιόδους κρίσης.

Πατώντας  athensvoice.gr/culture/book  θα εμφανιστεί το άρθρο με όλες τις ερωτήσεις και απαντήσεις.