Θετικές επιστήμες (12)
Τελευταία, όμως, κάτι δείχνει να αλλάζει: υπάρχουν επίσημες παραδοχές πως ορισμένα πράγματα δεν μπορούν να εξηγηθούν
Συντάκτης Λάκης Ιγνατιάδης
Σ.Δ. Κάθε φορά που τύχαινε να διαβάζω ειδήσεις για έναν καινούργιο στοιχείο που βρήκαν θαμμένο αρχαιολόγοι, παλαιοντολόγοι, εθνολόγοι, ανθρωπολόγοι και γενικά εξερευνητές παντός είδους, στοιχείο που ανέτρεπε έστω και κατ'ελάχιστον την εικόνα που είχαμε μέχρι εκείνη τη στιγμή για το παρελθόν ενός πολιτισμού, η φαντασία μου διεγείρετο και χαιρόμουν. Κι αυτό διότι μέσα μου η ιστορία του ανθρώπου, γινόταν πιο πλούσια, πολύριζη και πολυδιάστατη, ή με άλλα λόγια η τράπουλα ξαναμοιραζόταν. Υποθέτω ότι στην εποχή μας τέτοιες αλλαγές, στα σημεία βασικά, είναι καλοδεχούμενες και χαροποιούν πολλούς ανθρώπους. Δεν είναι τυχαίο ότι οι καλοφτιαγμένες ταινίες με τον Ιντιάνα Τζόουνς σημείωσαν μεγάλη επιτυχία σε όλον τον κόσμο. Μιλάμε για ταινίες που ο πρωταγωνιστής και η παρέα του ανακάλυπταν πάντα ένα ισχυρό σημάδι κάποιου χαμένου και προηγμένου πολιτισμού.*
Μία «ρωγμή» στους νόμους της Φυσικής: Πώς ένα ανυπάκουο σωματίδιο μπορεί να αλλάξει την αντίληψή μας για το Σύμπαν
Συντάκτρια Ελένη Ε. Νανοπούλου
Επιστήμονες κοντά σε μία ιστορική ανακάλυψη
επιστήμονες συγκεντρώνουν όλο και περισσότερες ενδείξεις στα πειράματά τους για μία «ρωγμή» στο καθιερωμένο μοντέλο της Φυσικής και την αντίληψή μας για τον μικροσκοπικό κόσμο και το απέραντο Σύμπαν.
Υποατομικά σωματίδια φαίνεται πως αψηφούν τους γνωστούς νόμους της φυσικής και ερευνητές από όλον τον πλανήτη αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο να υπάρχουν θεμελιώδεις μορφές ύλης και ενέργειας που προς το παρόν η ανθρωπότητα αγνοεί, αλλά σύντομα μπορεί να ανακαλύψει. «Αυτή είναι η δική μας προσεδάφιση στον Άρη», δηλώνει στους New York Times ο φυσικός Κρις Πόλι στο Εθνικό Εργαστήριο του Επιταχυντή Fermilab που έχει αφιερώσει σχεδόν ολόκληρη την πολυετή καριέρα του προς αυτή την ανακάλυψη.
Το ‘νέο’ κλίμα της Αθήνας – Περίοδος 1991-2020
Συντάκτης Λάκης Ιγνατιάδης
Ένα σημαντικό στοιχείο που διαχωρίζει έννοιες όπως ο καιρός, το κλίμα ή η κλιματική αλλαγή είναι η χρονική κλίμακα στην οποία αναφέρονται. Ο καιρός ως γνωστό αναφέρεται στην κατάσταση των ατμοσφαιρικών συνθηκών (θερμοκρασία, άνεμος, υγρασία, νέφωση κ.α.) διάρκειας ολίγων ημερών. Η μελέτη της κλιματικής αλλαγής απαιτεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερες κλιματικές χρονοσειρές, που καλύπτουν πολλές δεκαετίες και επεκτείνονται σε χρονικές κλίμακες της τάξης του αιώνα.
Το κλίμα ενός τόπου αναφέρεται στο ‘συνήθη’ ή ‘αναμενόμενο’ καιρό σε κάθε εποχή, όπως αποτυπώνεται και στη γνωστή φράση ‘Climate is what you expect, weather is what you get’. Η χρονική περίοδος των 30 ετών έχει θεωρηθεί ως μια επαρκής και ασφαλής περίοδος για να περιγράψει το κλίμα σε μια περιοχή και χρησιμοποιείται ευρέως στην κλιματολογία για να χαρακτηρίσει μια κλιματική περίοδο αναφοράς. Οι μέσες τιμές 30ετίας των διάφορων μετεωρολογικών ή ατμοσφαιρικών μεταβλητών όπως είναι η θερμοκρασία, η βροχόπτωση, η νέφωση κ.ά. αποτελούν τις ‘κλιματικές’ ή ‘κανονικές’ τιμές (normal values) των μεταβλητών αυτών σε ένα τόπο.
Λόγος υπέρ της χρησιμότητας των μαθηματικών στη ζωή μας, του Στράτου Μάκρα, από το fb
Συντάκτης Στράτος Μάκρας
Με την ευκαιρία μιας ανάρτησης, μαζί με μια ωραία φωτογραφία που την συνοδεύει, του καθηγητή Στέλιου Νεγρεπόντη. Να πω μερικά που μου τριβελίζουν το μυαλό τον τελευταίο καιρό. Ο 35χρονος μαθηματικός Δημήτρης Κουκουλόπουλος απέδειξε ένα θεώρημα του 1941
Συντάκτης Μανώλης Γλαμπεδάκης
Η άποψη που έχουν πάρα πολλοί άνθρωποι ότι στα μαθηματικά όλα είναι τελειωμένα, τακτοποιημένα και λυμένα είναι λάθος. Η αλήθεια είναι πως σε όλους τους κλάδους των μαθηματικών - που πληθαίνουν διαρκώς - όχι μόνο υπάρχουν υποθέσεις/εικασίες που δεν έχουν ακόμα αποδειχθεί, όπως λόγου χάρη η εικασία του Ρίμαν (1859) , αλλά διαρκώς διατυπώνονται κι άλλες νέες.
Αφορμή αυτού του άρθρου είναι μια υπόθεση που διατυπώθηκε το 1941 και αποδείχθηκε φέτος. Ο λόγος που αποφασίσαμε να αναφερθούμε σ'αυτήν την απόδειξη είναι πως ένας από τους δύο μαθηματικούς που την πραγματοποίησαν είναι ένας Έλληνας της διασποράς. Μιλάμε για τον 35χρονο Δημήτρης Κουκουλόπουλο από την Κοζάνη (αριστερά στη φωτό).
Για πρώτη φορά φωτογραφία μιας μαύρης τρύπας στο κέντρο του γαλαξία Μ87
Συντάκτρια Ομάδα διαχείρισης
Την πρώτη, ιστορική φωτογραφία μιας μαύρης τρύπας έδωσε στη δημοσιότητα η NASA. Η ανακοίνωση της σπουδαίας ανακάλυψης έγινε με ταυτόχρονες συνεντεύξεις τύπου σε έξι πόλεις του κόσμου.
Οι επιστήμονες του Event Horizon Telescope-EHT ανακοίνωσαν ότι για πρώτη φορά «φωτογράφησαν» τη μεγάλη μελανή οπή που βρίσκεται στο κέντρο του γιγάντιου γαλαξία Μessier 87 (Μ87).
Ψευδοεπιστήμες: δοκιμασμένη συνταγή με μεγάλη γοητεία και απήχηση, του Κωστή Παπαϊωάννου
Συντάκτης Μανώλης Ροσμαράκης
Ο Βελόπουλος πουλάει ιδιόχειρες επιστολές του Ιησού Χριστού. Ο Λιακόπουλος μιλά για ταξιδιώτες του Σείριου, Ελοχίμ και Νεφελίμ. Κάποιοι πουλάνε αντιεμβολιασμό, άλλοι «καταρρίπτουν» τη θεωρία της εξέλιξης.
Πολλά τα άνθη της ψευδοεπιστήμης: απόψεις, παραδόσεις, θεωρίες ή πρακτικές που παρουσιάζονται ως επιστημονικές χωρίς να ακολουθούν επιστημονικές μεθόδους ή το πνεύμα της επιστήμης. Εκμεταλλεύονται γνωστικά κενά και ανθρώπινες ανάγκες, πείθοντας πολλούς πιστούς (και εύπιστους). Η συνταγή είναι δοκιμασμένη: βάλτε λίγη ανατολική θρησκεία, προσθέστε μια δόση μυστικισμού, λίγο new age, μπόλικη αρχαιολατρία και προγονοπληξία, αρκετή αστρολογία, κάμποση lounge ψυχολογία. Για πιο καυτερά, βάλτε λίγη ευγονική και συνωμοσίες του DNA.
Για πρώτη φορά ανιχνεύθηκαν βαρυτικά κύματα από συγχώνευση δύο άστρων νετρονίων, πράμα που σημαίνει νέα εποχή για την αστρονομία
Συντάκτρια Ομάδα διαχείρισης
Επιστήμονες από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη ανακοίνωσαν ότι για πρώτη φορά ανίχνευσαν στη Γη βαρυτικά κύματα από το διάστημα, τα οποία προέρχονται από τη συγχώνευση δύο άστρων νετρονίων (πάλσαρ) και όχι μαύρων τρυπών, όπως είχε συμβεί σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις. Επιπλέον, για πρώτη φορά εντόπισαν και παρατήρησαν με τηλεσκόπια την ισχυρή ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που συνόδευε το κοσμικό αυτό φαινόμενο.
Τα Θέματα Πανελληνίων εξετάσεων Μαθηματικών Προσανατολισμού 2017 & η πρόσληψή τους από την μαθηματική κοινότητα. Aπό το fb
Συντάκτης Λάκης Ιγνατιάδης
Περίληψη: Το παρόν κείμενο περιέχει αυστηρά προσωπικές απόψεις (τις οποίες καταθέτω ως μέλος της μαθηματικής κοινότητας και όχι υπό την τρέχουσα υπηρεσιακή μου ιδιότητα) για:
1. Τα φετινά θέματα των Μαθηματικών Προσανατολισμού.
2. Την υποδοχή τους και τις αντιδράσεις που προκάλεσαν.
Το κείμενο αυτό ολοκληρώθηκε ένα μήνα μετά την διεξαγωγή της εξέτα- σης των Μαθηματικών. ΄Οπως είναι φυσικό κάποιες σκέψεις που περιέχει έχουν ήδη διατυπωθεί δημόσια από άλλους συναδέλφους. Για τον λόγο αυτό δεν διεκδικεί την πρωτοτυπία. Ιδιαίτερα θα ήθελα να αναφερθώ σε δύο νήματα του www.mathematica.gr.
1. http://www.mathematica.gr/forum/viewtopic.php?f=133&t=59025
2. http://www.mathematica.gr/forum/viewtopic.php?f=133&t=58882
Τα φετινά Νόμπελ και μια ειδική αναφορά σ'αυτό της Φυσικής
Συντάκτης Τρύφων Μπεκετιάδης
Απονεμήθηκαν το Σάββατο 10.12 στη Στοκχόλμη τα Νόμπελ των επιστημονικών κλάδων, της λογοτεχνίας και της οικονομίας, μετά την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης που πραγματοποιήθηκε νωρίτερα στο Όσλο και απονεμήθηκε στον πρόεδρο της Κολομβίας Χουάν Μανουέλ Σάντος. Κατά την παραλαβή του ο πρόεδρος δήλωσε πως η συμφωνία για τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου στην πατρίδα του με τους μαρξιστές αντάρτες που κράτησε 52 χρόνια είναι μια "αχτίδα ελπίδας" για την επίλυση συγκρούσεων από τη Συρία έως το Νότιο Σουδάν. Κατά την λαμπερή τελετή στην Στοκχόλμη αίσθηση προκάλεσε, παρότι είχε προαναγγελθεί, η απουσία του βραβευμένου με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, Μπομπ Ντίλαν.