Είναι επειδή συνδυάζει πολλές (συχνά αντιθετικές μεταξύ τους) ταυτότητες: ομότιμος καθηγητής Ηθικής και Δημόσιας Υγείας στην έδρα Mary B. Saltonstall στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, αλλά ο μόνος στο τμήμα αυτό που έχει σπουδάσει φιλοσοφία. Συνιδρυτής και δεύτερος πρόεδρος της Διεθνούς Ενωσης Βιοηθικής (International Association of Bioethics), όμως ο πρώτος πανεπιστημιακός που υπηρέτησε ως ειδικός σε θέματα ηθικής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ενώ –επί προεδρίας Κάρτερ και Ρέιγκαν– συμμετείχε στην Προεδρική Επιτροπή για τη Μελέτη Ηθικών Ζητημάτων στην Ιατρική, τη Βιοϊατρική και Συμπεριφορική Ερευνα.

Χαριτολογώντας θα μπορούσε να πει κανείς ότι το εύρος της σκέψης του καλύπτει τόσο στη θεωρία όσο και την πράξη από τη γέννηση, τη ρώμη ώς την ασθένεια και τον θάνατο. Αυτές τις ημέρες βρίσκεται στην πατρίδα μας για να πάρει μέρος στο ιδιαίτερα ενδιαφέρον διεθνές πρόγραμμα που έχει συγκροτήσει από το 2023 ο δραστήριος Παναγιώτης Ροϊλός με τίτλο «Δελφικοί Διάλογοι», που φέτος εστιάζουν στη θεματική «Βιοπολιτική, Βιοηθική και Δημοκρατία».

Ο Ροϊλός, καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών, κάτοχος της Εδρας «Γιώργος Σεφέρης» και καθηγητής Συγκριτικής Κριτικής Θεωρίας και Γραμματολογίας, επίσης στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ανέλαβε μετά την Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ την ηγεσία του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών. Κάθε χρονιά συσπειρώνει τον ανθό της διανόησης στον «Ομφαλό του Κόσμου», εξετάζοντας ζητήματα αιχμής για τον 21ο αιώνα. Ο Γουίκλερ μάλιστα ήταν τιμητικά και εκείνος που άνοιξε την Παρασκευή το μεσημέρι το συνέδριο. Η πρώτη ερώτηση στην κουβέντα μας αναπόφευκτα αφορά την αρχαία ελληνική φιλοσοφία: «Από εκείνες τις μεγάλες μορφές των Ελλήνων πρωτοδιδαχθήκαμε πώς να σκεπτόμαστε φιλοσοφικά», τονίζει. «Και μπορεί να διαφωνούμε στις απαντήσεις των ερωτημάτων που έθεσαν, έχουμε όμως την αποστολή να συνεχίσουμε το έργο τους. Παραμένουν πάντα επίκαιροι. Πρόσφατα μια παράσταση για τον Σωκράτη από τον Τιμ Μπλέικ Νέλσον που είχε κάνει κλασικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Μπράουν, γνώρισε τεράστια επιτυχία στη Νέα Υόρκη. Ο Σωκράτης στο έργο αυτό αμφισβητεί συνεχώς και κυρίως επιμένει ότι ακόμα και οι ισχυροί του κόσμου αυτού πρέπει να αιτιολογούν τις αποφάσεις και τις πράξεις τους, κάνοντάς τους αμείλικτη κριτική στα λεγόμενά τους. Μακάρι κάθε φοιτητής που σπουδάζει φιλοσοφία να μπορούσε να δει αυτήν την παράσταση», μας λέει.

Ο ίδιος πάντως που σπούδαζε φιλοσοφία κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ παρατήρησε μια αλλαγή στο φιλοσοφικό πεδίο που του άνοιξε άλλους ορίζοντες: «Ως τότε έπρεπε οι φιλόσοφοι να καταπιάνονται με ζητήματα εντελώς θεωρητικά και να μην ασχολούνται με τα τρέχοντα, με θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος δηλαδή. Ξαφνικά αρχίσαμε να μπορούμε να γράφουμε τότε για τη θανατική ποινή, το δικαίωμα στην αναπαραγωγή ή τις υποχρεώσεις προς τους μετανάστες. Εκτοτε δεν απασχολήθηκα ποτέ αμιγώς με τη θεωρία».

Πολλοί πάντως αναρωτιούνται ακόμα τι δουλειά έχει ένας φιλόσοφος στη Σχολή Επιδημιολογίας και γιατί να ασχολείται ακόμα και με αποτελέσματα κλινικών ερευνών που μπορεί να επηρεάσουν τη ζωή ασθενών: «Δεν είναι ότι οι φιλόσοφοι έχουν όλες τις απαντήσεις αλλά είμαστε εκπαιδευμένοι να μπορούμε να προσεγγίσουμε τα ηθικά διλήμματα που ανακύπτουν στην έρευνα και την περίθαλψη και να δώσουμε τις λύσεις που θα μπορούσε καλύτερα να υπερασπιστεί κανείς». Αναρωτήθηκα ποια από όλα τα ζητήματα που έχει προσεγγίσει τον δυσκόλεψαν περισσότερο στην καριέρα του: «Οπωσδήποτε οι κλινικές δοκιμές καινούργιων σκευασμάτων σε ανθρώπους όπου βάζεις στο ζύγι τις ζωές που θα σωθούν αλλά και τις παρενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν σε εκείνους που θα τα πάρουν. Αλλο σκληρό δίλημμα είναι τι μπορείς να κάνεις όταν διαθέτεις λίγους πόρους περίθαλψης για μια πολύ μεγαλύτερη ομάδα ατόμων. Σε ποιον δίνεις προτεραιότητα; Ποιο είναι το κριτήριό επιλογής σου όταν δεν μπορείς να τους βοηθήσεις όλους; Προσωπικά οι δύο κατηγορίες που ήταν πολύ δύσκολο να διαχειριστώ ήταν αφενός η επαφή μου με ανθρώπους που έπασχαν από σχιζοφρένεια και έπρεπε να δούμε πώς θα μπορούσαμε να τους δώσουμε τις ευκαιρίες να ζήσουν όσο καλύτερη ζωή γίνεται προστατεύοντάς τους από τον ίδιο τους τον εαυτό. Αφετέρου με ανθρώπους που ζουν σε φτωχές χώρες και αντιμετωπίζουν νοσήματα που επιφέρουν πόνο και θάνατο, αλλά οι κυβερνήσεις τους δεν έχουν τα χρήματα να τους βοηθήσουν. Οι πρόσφατες αποφάσεις της κυβέρνησής μας να εγκαταλείψει τη στήριξή τους είναι απογοητευτικές». Ο καθηγητής Γουίκλερ είδε τον τελευταίο καιρό την κυβέρνηση να κόβει τη στήριξη και στο δικό του πανεπιστήμιο και ιδιαίτερα στη Σχολή Επιδημιολογίας που εξαρτάται περισσότερο από άλλες από την κρατική χρηματοδότηση.

Ο ίδιος δηλώνει ότι το πρόσχημα είναι ο αντισημιτισμός στο πανεπιστήμιο όπου ναι μεν υπάρχουν δείγματά του αλλά όχι περισσότερο από άλλα ακαδημαϊκά ιδρύματα, ενώ πολλοί εβραϊκής καταγωγής καθηγητές και φοιτητές διαφωνούν με τον τρόπο που η κυβέρνηση προσποιείται ότι τους προστατεύει. Ο Γουίκλερ πιστεύει ότι είναι μια επίδειξη δύναμης και ότι αν το Χάρβαρντ υποκύψει θα έρθει και η σειρά των άλλων πανεπιστημίων.

Πηγή: kathimerini.gr/culture