Δοκίμια

Δοκίμια (23)

badischlΑν το βιβλίο αυτό ήταν βουνό, ποιο θα'ταν; Το Πήλιο, με τις ωραίες παραλίες του. Αν ήταν ζώο; Χαμελαίων σε ολλανδικό βοτανικό κήπο. Φαΐ; Μουσακάς με πολλά μπαχαρικά, μμμ... θα μπορούσε να'ταν και τουρλού. Αν ήταν σημαία; Των ΛΟΑΤ να ανεμίζει με ήλιο και βροχή, να παντρεύονται οι φτωχοί. Ταινία; Του Γκοντάρ με αρχή, μέση και τέλος αλλά όχι πάντα μ'αυτήν τη σειρά, εξού και οι πολλαπλοί συνειρμοί του θεατή που συντονίζεται με τις ταινίες του. Αν ήταν παιχνίδι; Το Κάμα Σούτρα ως αφορμή για αυτοσχεδιασμούς σε ρε μινόρε. Και τέλος, αν ήταν πόλη; Το ιστορικό κέντρο της Αθήνας βεβαίως, με την Ιστορία αυτοπροσώπως να βοηθάει όποιον της ζητήσει να σκάψει την εφήμερη πραγματικότητα.

kathimerini4Σ.Δ. Όποτε "τύχαινε" και προκαλούσα με την κατάστασή μου θλίψη, στεναχώρια και πόνο σε άλλους, δεν το άντεχα. Χαρά ναι, τότε βρισκόμουν στο στοιχείο μου κι απογειωνόμουν. Όμως λύπη, όχι, ποτέ. Γι'αυτό παρακαλούσα μία ανώτερη δύναμη με ένα άμπρα κατάμπρα να με εξαφάνιζε και στα πολύ δύσκολα, όταν πια δεν μπορούσα να το παλέψω, να εξαφάνιζε όλους αυτούς τους αγαπητούς συνανθρώπους μου που εξ αιτίας μου φαινόταν η αύρα τους να μαυρίζει.

mateΕίναι παλαιά η συζήτηση κατά πόσον η ψυχική συνθήκη επιβαρύνει ή όχι τη σωματική υγεία. Είναι μια συζήτηση που φτάνει κάποτε σε αφοριστικές γενικεύσεις. Κατά καιρούς, τυχάρπαστοι τυχοδιώκτες έχουν εκμεταλλευτεί τον ανθρώπινο πόνο πάνω στην πιο ευάλωτη στιγμή ασθενών και συγγενών. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η ιατρική δείχνει να μετατοπίζεται, όχι φυσικά προς τέτοιες επικίνδυνες, αντιεπιστημονικές πρακτικές, αλλά προς μια φιλοσοφία η οποία χαρακτηρίζεται από μια πιο ολιστική προσέγγιση. Ο γιατρός Γκαμπόρ Ματέ, στο βιβλίο του «Οταν το σώμα λέει όχι. Το κόστος του κρυφού στρες», παρουσιάζει μια τέτοια οπτική πάνω στη σχέση της ανθρώπινης βιολογίας με το άγχος και τις συνέπειές του. Δεν είναι από τα γνωστά απλουστευτικά βιβλία «αυτοβοήθειας» αλλά μια απόπειρα διερεύνησης και συνάμα η αφήγηση μιας περιπετειώδους πορείας στον λαβύρινθο των συσχετισμών ανάμεσα στη σωματική και την ψυχική υγεία. Το βιβλίο κυκλοφορεί στις 28 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Key Books σε μετάφραση της Μαρίας Κουκιάδη. Η «Κ» προδημοσιεύει ένα ενδεικτικό απόσπασμα.

Η. Μ.
Δευτέρα, 20 Φεβρουαρίου 2023 15:37

Πώς σχετίζεται η ρητορική μίσους με τον εξτρεμισμό;

Επιλέγων ή Συντάκτης

ritorikiMisousΘοδωρής Αντωνόπουλος. Η σχέση της γλώσσας με τη ρητορική μίσους και τον πολιτικό, θρησκευτικό ή ακόμα και μηδενιστικό εξτρεμισμό είναι το ζητούμενο της νέας μελέτης του Σωτήρη Λίβα.

«ΞΕΚΙΝΩ ΔΗΛΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ πίστη μου στον έντιμο δρόμο του Αλμπέρ Καμί και στο ότι πράγματι και εγώ ποντάρω στο ίδιο με αυτόν στοίχημα, στο ότι δηλαδή οι λέξεις είναι πιο ισχυρές από τα όπλα… Τι γίνεται όμως όταν αυτές οι ίδιες οι λέξεις μάς οδηγούν στον θάνατο;», ξεκινά το σκεπτικό του ο συγγραφέας, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και πρόεδρος του Τμήματος Ξένων Γλωσσών του Ιονίου Πανεπιστημίου.

«Έχει συμβεί, συμβαίνει και θα συμβεί ξανά και ξανά, μέχρι να μπορέσουμε να καταλάβουμε τους μηχανισμούς που καταλήγουν στο Ερζερούμ, στο Ντίλι, στη Σρεμπρένιτσα, στο Μπάμπι Γιαρ, στην Νταράμα…

Παρασκευή, 17 Φεβρουαρίου 2023 17:41

Η Ελλάδα του Αλμπέρ Καμύ

Επιλέγων ή Συντάκτης

kami1Τίνα Μανδηλαρά: Ο τελευταίος τόμος από τα «Σημειωματάρια» του Αλμπέρ Καμύ αποκαλύπτει τις βασικές αρχές, τις σκέψεις του αλλά και τις εμπειρίες του από τα δύο ταξίδια του στην Ελλάδα.

«ΣΤΟ ΑΠΟΓΕΙΟ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ ‒ και η νύχτα ήρθε να με συναντήσει», γράφει σχεδόν προφητικά ο Αλμπέρ Καμύ στον τρίτο τόμο των ημερολογιακών του σημειώσεων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη με τον τίτλο Σημειωματάρια, Μάρτιος 1951-Δεκέμβριος 1959, σαν να προβλέπει το επερχόμενο τέλος του σε τροχαίο ατύχημα μια παγωμένη μέρα της 4ης Ιανουαρίου του 1960.

sandel2Είδαμε την "Λεοπάρδαλη του χιονιού", δηλαδή δυο δυτικούς τύπους που είχαν πάρει τα όρη και τα βουνά του Θιβέτ και που αν και διαφέραμε πολύ μας έκανε ένα κλικ η ζωή τους στην οθόνη, ζωή παρατηρητή βασικά της άγριας φύσης. Μετά τα σουβλάκια στο θορυβώδες Μοναστηράκι επιστρέφαμε με καλή διάθεση στον Πειραιά με τον ηλεκτρικό κι από εκεί με τα πόδια στη Δραπετσώνα.

Με το που μπήκαμε στο τρένο μια μικρούλα εν μέσω της πολυκοσμίας παραχώρησε τη θέση της για να καθίσει μια φίλη από την παρέα μας. Στην απέναντι θέση ένας κάπως μαζεμένος τύπος που σκάλιζε το προϊστορικό κινητό του μας πληροφόρησε ανάμεσα στα άλλα ότι η μικρή ήταν το 8ο παιδί του. Το 8ο λοιπόν, είχε όχι μόνο γλώσσα και μιλιά, αλλά και γνώμη. Υπερασπίστηκε με τα δικά της λόγια την επιλογή της, υποστηρίζοντας πως καλό είναι να βοηθάμε όσους έχουν ανάγκη ακόμα και για μικρά πράματα και πως όταν έχουμε αξίες και τις εφαρμόζουμε μας κάνουν όλους καλύτερους. Ήταν φανερό πως έμμεσα επιζητούσε την αποδοχή της πράξης της, και που όπως μας φάνηκε ο πατέρας της την πέρασε στο ντούκου, αν και μέσα του μπορεί και να καμάρωνε. Η φίλη μας όμως μετά χαράς συμφώνησε μαζί της.

Τρίτη, 03 Ιανουαρίου 2023 04:06

H αργόσυρτη διάβρωση της δημοκρατίας

Επιλέγων ή Συντάκτης

booksjournal2Ξενοφών Ι. Κοντιάδης. Οι δημοκρατίες κλυδωνίζονται, οι αυταρχισμοί κερδίζουν έδαφος, το κράτος δικαίου περνάει κρίση σε διάφορες χώρες του πλανήτη. Ο Κώστας Μποτόπουλος, στο νέο βιβλίο του "Το τοπίο της δημοκρατίας", κατόρθωσε να συμπυκνώσει, το πανόραμα των προκλήσεων, των κινδύνων και των ελπίδων της δημοκρατίας σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Ο περασμένος Σεπτέμβριος σημαδεύτηκε από δύο γεγονότα που επιβεβαιώνουν την αργόσυρτη υποχώρηση της δημοκρατίας, την οποία αναλύει με εξαιρετικό τρόπο στο νέο βιβλίο του ο συνταγματολόγος και δημόσιος διανοούμενος Κώστας Μποτόπουλος.

Το πρώτο γεγονός είναι η εκλογική επιτυχία της Ακροδεξιάς στη Σουηδία, μια χώρα που αποτέλεσε υπόδειγμα κοινωνικού κράτους, ανεκτικότητας και συμπεριληπτικότητας. Η διεύρυνση των ανισοτήτων την τελευταία εικοσαετία και η αποδυνάμωση των θεσμών κοινωνικής προστασίας, σε συνάρτηση με το ταυτοτικό ζήτημα, έφεραν για πρώτη φορά στην κυβέρνηση ένα ξενοφοβικό, κρυπτο-νεοναζιστικό κόμμα.

gates1Νίκος Μπακουνάκης. Η ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ ΚΑΙ ΟΣΑ ΑΥΤΗ μπορεί να μας διδάξει είναι το θέμα του νέου βιβλίου του Τζόν Γκρέι, ομότιμου καθηγητή στο London School of Economics. Πρόκειται για μια πανέξυπνη, διασκεδαστική και στοχαστική παρατήρηση της ζωής και της συμπεριφοράς της γάτας, που οδηγεί σε σκέψεις, διαπιστώσεις και αναθεωρήσεις για τα θέματα της ευτυχίας, του δίκαιου, του άδικου, της ηθικής, της μοναξιάς, της ευζωίας, του χρόνου, της ψυχής, του θανάτου, της αγάπης.

Αν λάβουμε, μάλιστα, υπόψη μας ότι οι γάτες δεν είναι παρεμφερείς περιπτώσεις ενός και μοναδικού τύπου και ότι η καθεμιά είναι μοναδική και διαθέτει περισσότερη ατομικότητα από πολλούς ανθρώπους, τότε το νόημα της ζωής, όπως το δείχνουν οι γάτες, έχει πολλές όψεις.

thalis.jpgΜπορούμε σήμερα να ισχυριστούμε ότι το περίφημο χάσμα μεταξύ των θεωρητικών και των φυσικών επιστημών, που τόσο εύγλωττα περιέγραψε ο Βρετανός φυσικός και συγγραφέας Charles Percy Snow (1905 - 1980) πριν από περίπου 60 χρόνια, παραμένει ενεργό και αναλλοίωτο; Πιθανώς όχι. Ειδικά αν παρατηρήσουμε τον διάλογο και τις σχέσεις που αναπτύσσονται, με τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, μεταξύ ποικίλων επιστημονικών πεδίων, και, ειδικότερα, μεταξύ της επιστήμης, από τη μία μεριά, και της λογοτεχνίας και της τέχνης, από την άλλη.

Στο νέο βιβλίο του, με τίτλο «Θεωρητικές και Θετικές Επιστήμες | Οι δύο κουλτούρες και οι διατομές τους» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης), ο Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος,

evaristoΚορίνα Φαρμακόρη. Το νέο βιβλίο της συγγραφέως «Κορίτσι, Γυναίκα, Άλλο» μεταξύ άλλων απαντά στις αναζητήσεις ταυτότητας φύλου, το ψευτοδίλημμα της μητρότητας και την πληγή του ηλικιακού ρατσισμού

Η Bernardine Evaristo έγινε, όπως χαρακτηριστικά περιγράφει, «διάσημη σε μια νύχτα», όταν κέρδισε το βραβείο Booker το 2019 για το μυθιστόρημα «Κορίτσι, Γυναίκα, Άλλο», παρότι είχε πίσω της σαράντα χρόνια επαγγελματικής σταδιοδρομίας στις τέχνες.

Αναζητώντας το επόμενο βήμα της, το περιεχόμενο του καινούργιου της βιβλίου, με τον εύγλωττο τίτλο «Μανιφέστο», προέκυψε καθώς προσπαθούσε να διαχειριστεί τη δημοσιότητα και μια νέα καθημερινότητα.

Σελίδα 1 από 2