Όσο γι'αυτό που ζούμε σήμερα, αποτελεί μια από τις λίγες περιπτώσεις που ο οδοστρωτήρας της Ιστορίας γίνεται άμεσα αισθητός από όλους μας και μάλιστα σαρώνει δίχως πολλές πολλές αντιρρήσεις, αφού τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας τελικά εκλήφθηκαν ως μονόδρομος κι όσοι δεν τα εφάρμοσαν, όπως π.χ ο Τραμπ, φαίνεται ότι θα το πληρώσουν ακριβά στις Η.Π.Α και πιο πολύ οι φτωχοί της και οι κάτοικοι της Νέας Υόρκης. 

 Ιδέες και προτάσεις μέτρων για να είναι δίκαια μοιρασμένο το τίμημα που θα πληρώσουν οι πολλοί και να τελειώσει όσο γίνεται πιο σύντομα αυτή η κρίση, διατυπώνουν σε όλη την οικουμένη παράγοντες της πολιτικής ζωής, της οικονομικής, όπως και της επιστημονικής κοινότητας, παλεύοντας άλλοι να πείσουν με λογικά επιχειρήματα κι άλλοι στα υπόγειά τους απεργάζονται σκληρά μέτρα λιτότητας πάλι. Αλλά μέχρι στιγμής δεν φαίνονται στον ορίζοντα οι δυνάμεις εκείνες που θα πετύχουν να αλλάξουν τα λίγα χέρια που κρατούν πεπόνια και μαχαίρια ή ακόμα ακόμα και το πιο εφικτό σενάριο, μια σημαντική υποχώρηση/συμβιβασμό δηλαδή, αυτοί που έχουν να επιχορηγήσουν αυτούς που δεν θα έχουν, όπως εμείς, οι Ιταλοί, οι Ισπανοί, κ.λπ.

Σ'αυτόν τον κατάμαυρο ουρανό ο καθένας ανυψώνει τα δικά του μικρά, μα πάρα πολύ μικρά αστεράκια, που παίρνουν φως από την καθημερινή ζωή και το επιστρέφουν. Σ'αυτήν που οι δυσκολίες όλο και θα πολλαπλασιάζονται. Να κάποια απ' αυτά που τα ανύψωσε ο Δικός μας εκεί ψηλά στον ουρανό του, βλέποντας εκ των πραγμάτων πιο καλά και φυσικά το δένδρο του, ελπίζοντας έτσι να σπάσει όσο γίνεται το μαύρο σκοτάδι πίσσα του απροσπέλαστου δάσους του κόσμου που έρχεται.

Μια από τις τελευταίες ηλιόλουστες μέρες περνώντας μέσα από ένα παρκάκι τον έπιασε το άρωμα, όχι των νεραντζιών που κάθε μα κάθε χρονιά αποθεώνουν στους δρόμους την άνοιξη μέσα μας, αλλά από ένα άγνωστό του δενδράκι που τον ταξίδεψε στον χρόνο με ταχύτητα μεγαλύτερη απ'αυτόν του φωτός. Και του ξέθαψε από το σεντούκι της μνήμης μια συμμαθήτριά του στο δημοτικό, μία που πολύ τον ξετρέλαινε στα θρανία και στην αυλή. Πως; Το απαλό άρωμα που μύρισε ήταν σχεδόν ίδιο με την φυσική της μυρωδιά. Αυτή υπέθεσε πως ήταν η αιτία. Χάρηκε λοιπόν τριπλά. Και για το ότι ένα άρωμα ήταν που έβαλε μπρος στη μηχανή του ταξιδιού και για την ταχύτητα της μετάβασης του κόσμου του σε έναν άλλο χρόνο. Μα πιο πολύ χάρηκε, πάνω κάτω όσο κρατάει ένα τσιγάρο, διότι θυμήθηκε μία παιδική του αγάπη που την είχε ξεχάσει εντελώς. Και το βράδυ του πέρασε η σκέψη αν ζει κι αν είναι καλά. 

Το άλλο που του αναπτέρωσε το ηθικό προέκυψε από μία προγραμματισμένη επίσκεψή του σε δημόσιο νοσοκομείο. Πηγαίνοντας σ'αυτό ένας φόβος τον βάραινε για πρώτη φορά. Όμως ευτυχώς η διοίκηση είχε πάρει όλα εκείνα τα μέτρα που από την αρχή ένιωσε ασφαλής. Μετά από ώρες όταν τέλειωσε, του βγήκε με δύναμη η επιθυμία να έβρισκε ένα τρόπο για να πει ευχαριστώ σε όλους εκείνους που δούλεψαν γι'αυτές τις μικροεπεμβάσεις που άλλαξαν όμως προς το καλύτερο όλο το τοπίο. 

Υπάρχουν όμως και συγκινητικές στιγμές. Κάποιες απ'αυτές είναι εκείνες που βασικά ηλικιωμένοι άνθρωποι, άγνωστοί του στην πλειονότητά τους, για πρώτη φορά απλά τον χαιρετούν στο δρόμο, αυτόν τον περιπατητή, έτσι στα κουφά. Και η συνακόλουθη διαπίστωση ότι πολύ εύκολα πιάνουν κουβέντα. Είναι φανερό ότι αυτοί ειδικά θα πρέπει να έχουν πήξει εντελώς. 

Το Σάββατο πριν του Θωμά βρέθηκε να περπατά για μία επείγουσα δουλειά στην ηλιόλουστη Αθήνα. Αυτοκίνητα και πεζοί ελάχιστοι. Σφιγμένος και μέσα του χωμένος περπατούσε με βήμα ταχύ για να τελειώνει όσο πιο γρήγορα γίνεται. Και ξάφνου άκουσε ένα γνωστό τραγούδι να έρχεται κάπου από το βάθος του δρόμου. Γρήγορα κατάλαβε ότι ήταν μια ζωντανή εκτέλεση. Το γνωστό άσμα ακούστηκε ευχάριστα στ'αυτιά του, αλλά πιο πολύ ήταν το αναπάντεχο που πέτυχε για λίγο να λυθεί μέσα του ανοίγοντας μία τρύπα στην ρουτίνα του. Μετά που το σκέφτηκε, η ιδέα του φάνηκε καλή, κι επειδή περισσότερο καλό παρά κακό μπορεί να προκαλεί, σκέφτηκε πως είναι μία ευχάριστη νότα, που γιατί να μην την υιοθετήσουν κι άλλοι δήμοι; Αυτό σκέφτηκε ο αφελής. 

Όταν γύρισε στο σπίτι, μπαίνοντας στην ιστοσελίδα του δήμου Αθηναίων για τα περαιτέρω, διάβασε πως επρόκειτο για μια πρωτοβουλία του δήμου Αθηναίων και η τραγουδίστρια στο φορτηγό ήταν η Πρωτοψάλτη. Και μετά έπεσε στο βάραθρο των ανεξάρτητων καναλιών που σύσσωμα  αποφάσισαν κοντά στο βασιλικό αυτού του έβεντ ( Πρωτοψάλτη) να ποτίσουν, από που και ως που, και τον Μητσοτάκη . Και ακόμα πιο μετά μετά περπάτησε στο δάσος του fb που η απαξίωση του συμβάντος εκ μέρους "φίλων" κατάφεραν να τον πείσουν πως αν έβλεπε αυτόν τον ανόητο χαμό ο Σέξπηρ θα έγραφε εξ αρχής την κωμωδία του " Πολύ κακό για το τίποτα". 

Στην ιστοσελίδα του δήμου Αθηναίων το μάτι του έπεσε και σε διάφορες ενέργειες που έγιναν αυτές τις εβδομάδες του εγκλεισμού από τις υπηρεσίες του δήμου Αθηναίων. Κατέληξε στο συμπέρασμα πως αν υπάρχουν κι άλλες δημοτικές αρχές που έπεισαν τους υπαλλήλους τους να εργαστούν προσφέροντας υπηρεσίες και κάνοντας και κάποια μικρά μα όχι ασήμαντα έργα, τότε αυτό σίγουρα είναι ένα καλό σημάδι που μετράει υπέρ της αυτοδιοίκησης.

Ο δήμος Κερατσινίου Δραπετσώνας τέτοιες παρεμβάσεις δεν μάθαμε να έκανε, πέρα από εκείνες τις επείγουσες της αλληλεγγύης, με διανομές τροφίμων τις μέρες του Πάσχα και προβολή των ήδη υπαρχόντων κοινωνικών δομών του. Πάντως, τις τελευταίες μέρες το ευχάριστο ήταν πως επιτέλους μάζεψαν οι υπάλληλοι καθαριότητας και πρασίνου αρκετά από τα διάφορα ογκώδη απορρίμματα και κλαδιά που για πολλές μέρες λίμναζαν σε πεζοδρόμια της πόλης. Κάλλιο αργά παρά ποτέ, σκέφτηκε ο θυμόσοφος.  

Πρόσεξε και συνθήματα που γράφτηκαν αυτές τις μέρες σε τοίχους, αφίσσες με επίκαιρα συνθήματα κολλημένες σε κολόνες και φέιγ βολάν πεταμένα στους δρόμους της Δραπετσώνας. Αυτά του έδωσαν μία αίσθηση ότι κάτι κινείται, ότι γίνεται μία προσπάθεια άρθρωσης ενός πολιτικού λόγου, ίσως επί ματαίω, τώρα που η ερημιά κυριαρχεί, αφού ποιος άραγε από τους βιαστικούς ανθρώπους που διασχίζουν τους δρόμους να τους δίνει σημασία; Όπως και αν το δει κανείς, συμφωνεί ή διαφωνεί με τα μηνύματά τους, αυτές οι παρεμβάσεις πάντα ανεβάζουν λίγο τον πήχη της πολιτικής σκέψης. Το σύνθημα πάντως των Α, αριστερά στη από πάνω φωτό τον έβαλε σε σκέψεις.

Σκέφτηκε πως με δεδομένο ότι σύσσωμη η κοινωνία, αρχής γενομένης από τις οικογένειες και τα σχολεία και επιστρατεύοντας καθ'οδόν διάφορες φανερές και αθέατες δυνάμεις, επιδιώκει την συμμόρφωση των πολιτών με τις επιλογές όλων των εξουσιών, η ανυπακοή εν δυνάμει κρύβει κάτι φωτεινό. Ακόμα κι αν ως πολιτική στάση, με πολλούς διαρκείας αγώνες μες τους αιώνες έχει κατοχυρωθεί ως δικαίωμα, τουλάχιστον στις δυτικές κοινωνίες, παρόλο που πολλές φορές οι ανυπάκοοι εξακολουθούν να το πληρώνουν ακριβά. Ο ίδιος, που σε κάποια θέματα θεωρεί ότι υπήρξε ανυπάκουος, έφτιαξε έναν κανόνα. Αποδεκτή η ανυπακοή, με την προϋπόθεση η δράση των ανυπάκουων να μην βάζει σε κίνδυνο τις ζωές άλλων, άσχετων πολιτών.

Αυτό που δεν του έγινε κατανοητό στο σύνθημα αυτό είναι, ανυπακοή σε τι; Γιατί τις μέρες αυτές εύκολα πάει το μυαλό, στο να μην τηρείς τα γνωστά μέτρα της αντιμετώπισης της πανδημίας, να έχεις δηλαδή μηδενίσει εντελώς εκείνον το φόβο που φυλάει τα έρμα. Μια τέτοια ανυπακοή είναι κάτι εντελώς ακίνδυνη και για τον ανυπάκουο και για όσους συναντά στο δρόμο του; Επίσης, στους ανυπάκοους θα προσμετρήσουμε και τους πιστούς εκείνους που ζητούσαν να παραμείνουν ανοιχτές οι εκκλησίες και τους ιερωμένους που τους κοινωνούσαν;

Μα ναι, υπάρχουν και ωραίες στιγμές. Να όπως τα τηλέφωνα με τους φίλους. Μια χαρούλα, που στις κανονικές μέρες τρεμόπαιζε στο βάθος των τηλεφωνημάτων, τώρα σέρνει το χορό της ασώματης κουβέντας, ακόμα κι όταν αυτή εξαντλείται στα συνηθισμένα, ακόμα κι όταν προκύπτουν διαφωνίες. 

Τι παρατήρησε που τον έβαλε σε σκέψεις, καλές κακές δεν έχει αποφασίσει. Όλες αυτές τις φορές που πηγαινοέρχεται για δουλειές σε διάφορα μαγαζιά ή καθημερινά περπατά - σωματική άσκηση γαρ - στο λιμάνι ή στην παραλία των λιπασμάτων (αυτά κι αν είναι λαχεία), δεν έχει ακούσει κανένα να βήχει, να φτερνίζεται. Παράξενο δεν είναι; Προφανώς καλό είναι, λες όμως με τον πρώτο δημόσιο βήχα να τους μπαγλαρώνουν ή να φοβούνται να κυκλοφορούν οι άνθρωποι που παρουσιάζουν τέτοια συμπτώματα; 

Δοκίμασε και δύο φαγητά, που δεν τα είχε φτιάξει ποτέ η μάνα του, αλλά ούτε κι αυτός. Πρασσοσπανοκόρυζο (Πιπίνας συνταγή) και σαρδέλες πλακί ( της κας Σολωμού από το βιβλίο της "Μπατιρομαγειρική"). Του άρεσαν τόσο ώστε τα ξανάφτιαξε. Και είναι σίγουρος, πως τι καλά θα'ταν αν τα μοιράζονταν με άλλους αγαπημένους φίλους. Ίδωμεν, τις μέρες τις καλές που θα'ρθουν κι όλα θα κυλούν αβίαστα όπως παλιά; 

Το να ξεριζώνει ένα ένα τα χόρτα και τα χορταράκια από την μικρή αυλή του - που μερικών γ@μημένων οι ρίζες τους πάνε τόσο βαθιά που τον κάνουν να θαυμάζει για μια ακόμη φορά την φύση - δεν κατάλαβε πως τελικά του βγαίνει κάτι σαν άσκηση ζεν. Ξεχνά τα προσωπικά του ζόρια αλλά και του κόσμου τα βαριά που τον σκοτεινιάζουν και νιώθει να πλέει σε μια γαλήνη εκεί όπου σαν να συναντά έναν τύπο αλέγρο που του μοιάζει και δεν του μοιάζει. Καλή αναπνοή και ροή ενέργειας που την αισθάνεται ευεργετικά. Για λίγο φυσικά, γιατί αυτά τα ζόρικα κόλπα της ανατολής θέλουν πολύ και συστηματική εξάσκηση για να έχουν διαρκείας αποτελέσματα.    

Με το διάβασμα, το πήρε απόφαση πως δεν είναι στα πάνω του. Τα βιβλία που έχει δίπλα του που αν και δεν τον παίρνουν από το χέρι κι αυτός τα τραβάει με το ζόρι, πάντα λίγο φως παίρνει. Πάντως τελείωσε το "Θεραπεία και απάτη - Η εναλλακτική ιατρική υπό δοκιμή", των Simon Singh & Edzard Ernst, που τελικά το βρήκε άκρως διαφωτιστικό και καλογραμμένο τόσο ώστε το ζήλεψε. Μια καινούργια λέξη που έμαθε και του έκανε εντύπωση, είναι η λέξη πλασέμπο. Λέξη που δηλώνει το φαινόμενο που παρουσιάζεται σε μία από τις τρεις ομάδες ιατρικών ερευνών, όταν εμφανίζουν οι υπό εξέταση ασθενείς με κάποια πάθηση μία βελτίωση της υγείας τους με ψευδοφάρμακο. Τι απίστευτο πλάσμα που είναι στ'αλήθεια ο άνθρωπος, ε; 

Αν και καλά σύμφωνα με τα κριτήρια που έχει φτιάξει γι'αυτά τα είδη, το ιστορικό, πρωτοχρονιάτικο δώρο των "Π&Ν", του Αντώνη Λιάκου " Ο Ελληνικός 20ος αιώνας" και το μυθιστόρημα του αγαπημένου Ιρλανδού Τζον Μπάνβιλ "Ο αδιάφθορος" (να θυμηθεί να το επιστρέψει στη "Φ") τα παλεύει. Ίσως αιτία της δυσκολίας να διαβάσει να είναι η περίεργη ψυχολογία που φτιάχνουν αυτές οι μέρες της απειλής και των κακών μαντάτων. Τότε όμως η ποιητική συλλογή της Γιάννας Μπούκοβα "Drapetomania", πως και τον συνεπήρε; 

Η αλήθεια είναι ότι του λείπουν τα σινεμά. Όπως πάντα όμως βλέπει στο σπίτι κάποιες ταινίες, βασικά στα κρατικά κανάλια, διότι τα ιδιωτικά ή τις ίδιες προβάλλουν ξανά και ξανά ή αυτές που τις περισσότερες τις έχουν ψωνίσει από το πανέρι. Μία απ'αυτές που είδε στην ΕΤ2, ενός σκηνοθέτη από την Κολομβία, με τον τίτλο "Στην αγκαλιά του φιδιού", του αναζωπύρωσε την εφηβική επιθυμία να γίνει σκηνοθέτης, που τώρα πια ελπίζει στην άλλη του ζωή. Φίδι στην ταινία είναι ο Αμαζόνιος και κεντρικός ήρωας ένας μυστήριος σαμάνος, ο τελευταίος της φυλής του. Τώρα πως κατάφερε να τον μαγέψει η ταινία, παρότι που όλη η άρρωστη τρέλα του κόσμου της αποικιοκρατίας ήταν παρούσα, είναι ένα ενδιαφέρον ερώτημα.

Του άρεσε επίσης η εγγλέζικη σειρά "fleabag", που του την έφερε σε dvd ο φίλος του "Κ". Σειρά πρωτότυπη, μοντέρνα και με τα κλασσικά θέματα των σχέσεων, που τα προσεγγίζει με έξυπνο και λοξό χιούμορ και που την επιτυχία της την οφείλει στην πρωταγωνίστρια Φίμπι Γουόλερ Μπριτζ. Σε δικό της σενάριο ενσαρκώνει μία 30αρα θυμωμένη, τρωτή και αυτοσαρκαστική γυναίκα, μια γυναίκα ακατάτακτη και σχεδόν απρόβλεπτη με χιουμοριστικές εξάρσεις, που στιγμές τον τσατίζει κι άλλες τον συγκινεί.

Αστεράκια είναι και πέντε έξι άρθρα από τα καμιά πενηνταριά που ανάρτησε η σταγόνα αυτήν την περίοδο με θέμα την πανδημία και τον κορωνοϊό. Είναι αυτά που πιο πολύ τον βοήθησαν να καταλάβει πέντε έξι πράματα, τιθασεύοντας τους φόβους του και φωτίζοντας κάποιες πρωτόγνωρες πλευρές της ύπαρξής του και της ζωής στα πέριξ. 

Από τα βιντεάκια της Πολιτικής Προστασίας για την ενημέρωσή μας που παίζονται στα ΜΜΕ αυτό που δικαίως έκανε σουξέ είναι του Σπύρου Παπαδόπουλου, που η φίλη του "Α"αναρωτιέται αν πληρώθηκε. Εκείνο όμως που του άρεσε πιο πολύ απ'όλα ήταν αυτό με χαλί το τραγούδι του Σαββόπουλου "Το περιβόλη". Παρόλες τις δικαιολογημένες ενστάσεις που μπορεί να σου προκύψουν δίχως πολύ σκέψη, το καλοφτιαγμένο και από αισθητικής πλευράς βίντεο, τον κέρδισε και μάλιστα την πρώτη φορά τον συγκίνησε. Ένας λόγος είναι διότι πετυχαίνει να δώσει νόημα σε κάτι καλό που πολλοί συνάνθρωποί μας το προσπαθούν σ'αυτήν την χώρα, είτε κάνοντας καλά τη δουλειά τους, είτε με εθελοντικές πράξεις αλληλεγγύης. Τώρα πως μέσα σ'αυτό το αναγεννησιακό τρυπάκι τρύπωσε μια ψηφίδα σκοταδιού του μεσαίωνα δεν μπορεί να το εξηγήσει. Τι εννοεί;

Υπάρχει ένα σημείο σ'αυτά που λέει η φωνή, όπου η φράση στο ορίτζιναλ βίντεο είναι η εξής: "...κοίτα και τους διπλανούς..αυτόν που φοβάται για τη δουλειά του, αλλά δεν φοβάται να κάνει το σωστό...να μείνει σπίτι". Ε, στο βίντεο που δείχνουν τα κανάλια, το "αυτόν που φοβάται για τη δουλειά του" έχει εξαφανιστεί. Μάλλον ο λογοκριτής θα σκέφτηκε πως το σωστό είναι να λέμε την αλήθεια και πως επειδή σ'αυτήν την χώρα σχεδόν κανείς δεν φοβάται για τη δουλειά του, αφαίρεσε την φράση. Να τονίσουμε εδώ πως οι λογοκριτές ευδοκιμούν όχι μόνο σε όλα τα κόμματα και τις κοινωνικές ομάδες, αλλά και στον καθένα μας. Οι ψυχαναλυτές μάλιστα υποστηρίζουν πως όσο πιο αυταρχικό είναι ένα άτομο τόσο πιο ισχυρός είναι εντός του ο προσωπικός λογοκριτής του.

Γράφοντας αυτά πως και τι τον έκανε να σκεφτεί τη ζωή δισεκατομμυρίων συνανθρώπων μας που ζουν σχεδόν με το τίποτα μες την μαύρη απελπισία, εκεί όπου η βία καιροφυλακτεί σε κάθε βήμα και η εκμετάλλευση δεν παλεύεται, δεν ξέρει. Πάντως προς στιγμή, αυτός που έχει τα βασικά, στέγη δηλαδή, τροφή και αντισηπτική προστασία, ένιωσε προνομιούχος.

Πολύ θα'θελε να του ζητούσε το Τζίνι του Αλαντίν, μια ευχή. Και είναι κάτι τέτοιες στιγμές που αυθόρμητα θα ευχόταν να έφτιαχνε το Τζίνι τον κόσμο εξ αρχής, έτσι ώστε όλοι να ζούσαν σε καταστάσεις όπου οι αδικίες, οι ανισότητες και οι ανελευθερίες δεν θα υπήρχαν ούτε καν σαν λέξεις. Και η βλακεία παρακαλώ.

Καληνύχτα Κεμάλ. Καλημέρα Σπάρτακε. Ή ανάποδα; Η μήπως το πιο κοντά στην πραγματικότητα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, το καληνυχταμέρα να απευθύνεται σε ένα παράξενο υβρίδιο που μπαινοβγαίνει στο λαβύρινθο των ονείρων εκείνων που εξακολουθούν ακόμα να ονειρεύονται και στο ξύπνιο τους;  

Αφιερωμένο σε όσους το διάβασαν:  Σκέψη μου ξημερωμένη  του Θανάση Παπακωνσταντίνου με τον Σωκράτη Μάλαμα