Ο Στέλιος ήθελε να μοιάσει στον Τσαουσάκη που τον θαύμαζε, αλλά να προσπαθήσει να τον μιμηθεί θα ήταν αυτοκτονία.
Πώς να μιμηθείς τη φωνή του Πρόδρομου, μια φωνή που ζυμώνονταν στα έγκατα των σπλάχνων του και αναδύονταν. Πώς να μιμηθείς κάτι που ήταν αμίμητο.
Είναι σαν να θες να μιμηθείς την Μαρίκα Παπαγκίκα στο Σμυρναίικο μινόρε.
Γίνεται;
Δεν γίνεται!
Προσπάθησε να προσεγγίσει λίγο τη φωνή του, στη φωνή του Πρόδρομου που τόσο πολύ του άρεζε, αλλά για μίμηση ούτε λόγος.
Δηλαδή μες στις πολλές φωνές του, μία, ήταν πιο κοντινή στη φωνή του Πρόδρομου. Ίσως απ' όλες η καλύτερη.
Αντίθετα κάποιοι τραγουδιστές προσπάθησαν να μιμηθούν την φωνή του Στέλιου κι αυτό ήταν τροχοπέδη στο να κάνουν καριέρα. Άλλωστε ποιάν απ' όλες θα κατάφερναν να μιμηθούν;
Εξαίρεση ήταν ο Λεωνίδας Βελής, συμπαθέστατος τραγουδιστής, που η φωνή του έμοιαζε με μία φωνή του Στέλιου, την πιο συνηθισμένη.
Επιβίωσε στον ανταγωνισμό και καθιερώθηκε. Του έδωσε και κάποια τραγούδια ο Άκης Πάνου και πήρε τα πάνω του. Γι αυτή τη συνεργασία ο Άκης Πάνου δήλωσε:
Να ποια φωνή θέλω να λέει τα τραγούδια μου!
Ο νοών νοείτω!
Λέγοντας πως ο Στέλιος Καζαντζίδης είχε πολλές φωνές μην ερμηνευθεί πως ήταν κάτι σαν το Γιώργο Μητσικώστα.
Απίθανο ταλέντο ο Γιώργος αλλά από άλλο ανέκδοτο.
Απλά σε κάθε τραγούδι προσάρμοζε τη φωνή του στα μέτρα και τα σταθμά του μηνύματος που το συγκεκριμένο τραγούδι σηματοδοτούσε.
Να, μερικά τραγούδια του Στέλιου, με δυνατότητα διαδικτυακής ακρόασης.
Όχι για τίποτε άλλο, μα για του λόγου το αληθές!
Παραδείγματα και ως προς το πλήθος και ως προς το ήθος των εγχειρημάτων του Στέλιου με την φωνή του:
Ακούστε τo "Θεσσαλονίκη μου" του Μανώλη Χιώτη και του Χρήστου Κολοκοτρώνη ηχογραφηθέν το 1955. Πατώντας εδώ .
Ακούστε το "Πέντε πάνω, πέντε κάτω" του Χρήστου Νικολόπουλου και του Πυθαγόρα που ηχογραφήθηκε το 1975 και αναρωτηθείτε, αυτός που τραγουδάει είναι ίδιος με τον προηγούμενο! Πατώντας εδώ .
Για σιγά, ακούστε το "Μίσος" σε μουσική και στίχους του Άκη Πάνου που ηχογραφήθηκε το 1974. Σιγά μην τον αναγνωρίζετε. Κι όμως ο Στέλιος είναι. Πατώντας εδώ .
Ώρα να ακούσετε ένα χαρακτηριστικό τραγούδι της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου. Σε μουσική του Βασίλη Τσιτσάνη. Πατήστε εδώ .
Σε πολλά σάιτ βρήκα το εξής απίθανο: Ο Τσιτσάνης να αναφέρεται και σαν στιχουργός του τραγουδιού!
Σιγά τ' αυγά!
Σιγά μην τα στιχάκια είναι του Τσιτσάνη και δεν είναι της Ευτυχίας αυτή η τραγουδάρα! Το ποιανής είναι βγάζει μάτια!
"Άσπρο πουκάμισο φορώ". Ηχογραφήθηκε το 1956. Ποιός τραγουδάει; Θα σας γελάσω!
"Άπονες εξουσίες" Του Μίκη Θεοδωράκη και του Μιχάλη Κακογιάννη που ηχογραφήθηκε το 1974. Για να συγκρίνετε! Πατήστε εδώ .
Άλλο ένα. "Είν' όλα μαύρα" Του Γιώργου Μητσάκη. Έτος 1953. Πατήστε εδώ . Οποιαδήποτε ομοιότης με τον προηγούμενο τραγουδιστή είναι συμπτωματική!
Άντε άλλο ένα. "Η κοινωνία με κατακρίνει" του Χρήστου Κολοκοτρώνη και του Βασίλη Καραπατάκη. Τραγούδι του 1955. Για να το ακούσετε. Πατήστε εδώ . Και να δούμε πώς θα βγάλετε άκρη!
Η επιλογή αυτών των τραγουδιών δεν έγινε με γνώμονα την αξία τους, ούτε με την θέση που έχουν στην καρδιά μας. Έγινε για να καταδείξει τις πολλές φωνές του Στέλιου. Η αξία των τραγουδιών επαφίεται στην κρίση σας.
Τέτοιες φωνές του Στέλιου με διαφορετικότητα η μία από την άλλη, είναι πολλές. Ενδεικτικά ψαρέψαμε κάποιες. Χωρίς πολύ ψάξιμο! Όχι αναγκαία τις πιο χαρακτηριστικές.
Ο Στέλιος εκτός από σπουδαίος τραγουδιστής υπόγραψε και αρκετά τραγούδια σαν συνθέτης. Γι' αυτή του την ιδιότητα υπάρχουν πολλές και σοβαρές ενστάσεις που δεν μπορούμε να τις αγνοήσουμε.
Σε μια εποχή που τα πνευματικά δικαιώματα αγοράζονταν για πενταροδεκάρες και οι υπογραφές για τα καλλιτεχνικά δημιουργήματα πιστώνονταν στον πιο δημοφιλή από τους εμπλεκόμενους, οφείλουμε να κρατήσουμε τις επιφυλάξεις μας. Τούτο συνέβαινε είτε εκβιαστικά, είτε για το ονόρε. Σε καιρούς που το κοινό, κατάπινε αμάσητα την υπογραφή του ινδάλματος. Θεωρώντας την τόσο βαριά, όσο ήταν και η δημοφιλία του. Κι ας ήταν τις πιο πολλές φορές κάλπικη!
Σε μια εποχή που η Ευτυχία Παπαγιανοπούλου ( Με την ευκαιρία, να δείτε την ταινία "Ευτυχία" του Άγγελου Φρατζή, που αναφέρεται στη ζωή της. Ταινιάρα με πολλά υπέρ: Ολοκαίνουργια! Λαμπερή! Φινετσάτη! Με κορυφαίες ερμηνείες! Με πολλά γυρίσματα στις γειτονιές μας. Στην ευρύτερη περιοχή της Δραπετσώνας και του Πειραιά. Πέριξ του Αγίου Διονυσίου και αλλού. Θα γελάσετε και θα κλάψετε με την καρδιά σας. Πολύ μας άρεσε! ) η Ευτυχία λοιπόν, πουλούσε "μπιρ παρά", τις μεγαλύτερες στιχουργικές επιτυχίες της. Έτσι, κάθε άρνηση ότι κάποιος αποπειράθηκε να οικειοποιηθεί ξένα πνευματικά δικαιώματα δεν πείθει.
Ο Στέλιος πέρα από το να γρατζουνάει πέντε έξι ακόρντα στην κιθάρα για να συνοδεύουν την ουράνια φωνή του, δεν μας έπεισε ποτέ ότι μπορεί να ήταν ο συνθέτης τόσων πολλών τραγουδιών, κάποια από τα οποία ήταν και μεγαλειώδη.
Επί του προκειμένου υπάρχει και δεδικασμένο. Όταν ο Χρήστος Νικολόπουλος διεκδίκησε δικαστικά την πατρότητα μιας σειράς τραγουδιών που υπόγραφε ο Καζαντζίδης, σε χαλεπούς για τους δημιουργούς καιρούς, το δικαστήριο τον δικαίωσε και αναγνώρισε ότι δικές του ήσαν οι συνθέσεις και όχι του Καζαντζίδη.
Κατά την γνώμη μας ο Χρήστος Νικολόπουλος κακώς, κάκιστα, έβγαλε στη σέντρα τον Στέλιο Καζαντζίδη γι' αυτόν τον λόγο. Για λίγα παραπάνω φράγκα από την αποκομιδή των πνευματικών δικαιωμάτων το έκανε. Κανέναν δεν έπεισε πως για ότι έκανε , είχε ταπεινά ελατήρια. Κανέναν δεν έπεισε ότι με αυτήν του την ενέργεια προσπάθησε να αναγνωριστεί το πλήρες έργο του. Και μόνο να το δήλωνε θα τον πιστεύαμε. Δεν θα περιμέναμε καμία απόφαση δικαστηρίου. Μόνο το νιτερέσο λοιπόν παίζει να είχε στο νου του.
Άρα ότι έγινε, έγινε όψιμα, άκαιρα και εκ του πονηρού. Το ότι εκ των υστέρων δήλωσε μετανοιωμένος, δεν τον απαλλάσσει. Προφανώς θορυβήθηκε από την παράκρουση του Στέλιου στην διάρκεια της αντιδικίας τους. Με έναν Στέλιο που κι εμείς που τον αγαπάμε τον βλέπαμε και δεν τον αναγνωρίζαμε,
Απ' αυτήν την ιστορία ο Στέλιος Καζαντζίδης βγήκε πολλαπλά τραυματισμένος και εκτεθειμένος.
Και ηθικά, ανεπανόρθωτα ζημιωμένος.
Προδόθηκε από τον χειρότερο εαυτό του, μη μετρώντας πως "τα στερνά τιμούν τα πρώτα". Εξαγριώθηκε την ύστατη περίοδο της ζωής του. Τότε που έπρεπε να είναι φιλοσοφημένος, ήρεμος και γαληνεμένος!
Κι όλη αυτή η έκθεση μπροστά στο Πανελλήνιο.
Ένεκα της τηλεόρασης. Αυτής της καριόλας που διψάει για αίμα.
Και το χειρότερο:
Δεν βρέθηκε ούτε ένας από το περιβάλλον του να τον προστατέψει. Ούτε ένας!
Για να τα λέμε όλα.
Το φαινόμενο Καζαντζίδης, γιατί για φαινόμενο πρόκειται, μεσουράνησε σε μια Ελλάδα που την καταδυνάστευαν δεκάδες κουσούρια.
Μια Ελλάδα που έψαχνε εναγωνίως την ψυχή της στην Ανατολή και ξόδευε την αξιοπρέπειά της για επιβίωση στην Δύση.
Μια Ελλάδα που δεν είχε καμία σχέση με την σημερινή.
Στην Ελλάδα του Στέλιου κυριαρχούσε η φτώχεια, η μιζέρια, η μετανάστευση, η σεξουαλική καταπίεση, ο μαρασμός.
Μια χώρα χωρισμένη στην Ύπαιθρο και στα αστικά κέντρα που κι εκεί οι κάτοικοι πιο πολύ σε βλαχοδήμαρχους παρέπεμπαν.
Σε μια τέτοια χώρα που οι πολίτες της, πόνταραν στο φιλότιμο, στη μπέσα στην αλληλεγγύη κι όλα αυτά αφ' ενός ήταν αυτονόητα, αφ' ετέρου φάνταζαν σαν η μοναδική κληρονομιά τους, χρειάζονταν ένας τραγουδιστής για να τα τραγουδήσει.
Εκείνη η εποχή, εκείνη η κοινωνία λοιπόν, ανακάλυψε τον αοιδό της.
Στο πρόσωπο του Στέλιου Καζαντζίδη. Που συνεπικουρούμενος από το τεράστιο ταλέντο του έγινε ο πρεσβευτής της.
Σήμερα κι όταν λέμε σήμερα εννοούμε από τον θάνατο του Στέλιου μέχρι τώρα, όλα όσα τραγούδησε, όλα όσα υπερασπίστηκε, σ' όλα όσα υπερθεμάτισε, είναι κενά περιεχομένου.
Στη σημερινή εποχή που όλα αυτά ακούγονται περίεργα, ανόητα και πεπερασμένα, δεν θα φτούραγε όχι μόνο ο Καζαντζίδης αλλά και όλοι όσοι τραγούδησαν τραγούδια με περιεχόμενο τον πόνο, την πίκρα, την απογοήτευση.
Αυτά τα τραγούδια που ήταν βάλσαμο και αποκούμπι στην Ελλάδα του τότε.
Αυτά τα τραγούδια που από κάποιους λιμοκοντόρους ονομάζονται σήμερα γραφικά.
Σε λίγο οι νεώτερες γενιές θα αγνοούν τελείως τον Στέλιο Καζαντζίδη, τον Μανώλη Αγγελόπουλο, τον Σπύρο Ζαγοραίο, τον Βαγγέλη Περπινιάδη τον Μιχάλη Μενιδιάτη.
Θα τους έχουν καταπιεί όσοι και όσες καλλιτεχνώντας εξυπηρετούν άλλες ανάγκες . Διαφορετικές. Μικρές, ή μεγάλες, καλές, ή κακές δεν έχει καμία σημασία. Σίγουρα όμως αλλιώτικες. Κι αν τις όποιες ανάγκες τις αφουγκράζονται οι σύγχρονοι καλλιτεχνίζοντες λίγο, πολύ, ή καθόλου, αυτό πια κι αν δεν έχει καμία σημασία.
Αποφεύγουμε να τους κατονομάσουμε. Μην τους δώσουμε κι αξία.
Ένας, ένας, οι θαυμαστές του Στέλιου Καζαντζίδη την κοπανάνε από το μάταιο τούτο κόσμο. Και δεν ανανεώνονται.
Ο ιστορικός του μέλλοντος θα γράψει ότι ο Στέλιος, υπήρξε ένας τραγουδιστής που τραγούδησε τον πόνο και τον καημό του Έλληνα. Και την χαμένη του αγάπη.
Με αγωνία και ειλικρίνεια.
Από τους δύο αιώνες που όρισε ο Μάνος Χατζιδάκις ότι χρειάζονταν για να βγει ο νέος Καζαντζίδης ήδη έχει περάσει ο ένας.
Στον άλλον αιώνα που απέμεινε δεν θα ψάχνουμε να βρούμε ποιός θα είναι ο νέος Καζαντζίδης.
Το νέο διακύβευμα θα είναι:
Ποιός ζει, ποιός πεθαίνει!
Μόνο που... δυστυχώς...το υπαρξιακό αυτό ζητούμενο, θα μας το τραγουδάει όποιος να 'ναι!
ΤΕΛΟΣ
1ο μέρος του αφιερώματος: Στέλιο μου τα τραγούδια σου από την κασέτα ρίχτα...
2ο μέρος του αφιερώματος : Όλη η περιουσία μας "σκοποί" του Καζαντζίδη
