Στα πιο κοντινά μας, φαίνεται πως πολλοί εν δυνάμει επισκέπτες της Σταγόνας μας ( ένας ιστότοπος μιας κλειστής παρέας που επεδίωξε να είναι ανοιχτή και δεν το πέτυχε) κινούνται στα όρια της μαύρης λίστας. Φυσικά υπάρχουν πολλοί λόγοι για τέτοιες στάσεις. Εκτιμούμε όμως ότι η βασική ομάδα αυτής της επιλογής είναι κατά τεκμήριο εκείνοι οι συνπειραιώτες μας που αποφεύγουν να διαβάσουν μια διαφορετική άποψη από τη δικιά τους, που δυσκολεύονται πάρα πολύ να δεχτούν κριτικές για όσα υποστηρίζουν οι ίδιοι και να τις συζητήσουν, που τους ενδιαφέρει πιο πολύ η άσκηση της όποιας εξουσίας της από την ποιότητα των έργων της. Είναι αυτοί που θεωρούν εκ προοιμίου πως όποιοι δεν είναι μαζί τους είναι κατ'ανάγκη εχθροί τους και ως εκ τούτου κάνουν ότι περνάει από το χέρι τους για να αφανίσουν τις άλλες φωνές. Γιατί άραγε δεν περνάει από το μυαλό όλων αυτών των πολλών ότι είναι δυνατόν να υπάρχουν άνθρωποι που καλοπροαίρετα και δίχως ιδιοτέλεια μπορούν να κρίνουν τις αρχές και τα κέντρα εξουσίας που υποστηρίζουν, και το πράττουν ποντάροντας στο ότι μπορεί να έχουν κάποιο δίκαιο, ελπίζοντας να συνεισφέρουν στις επιμέρους διορθώσεις ή ακόμα και στην αλλαγή της ατζέντας; Το κακό είναι πως μια τέτοια πρακτική συσκότισης/αποσιώπησης δεν σκάβει μόνο τον τάφο όσων παλεύουν να εκφράσουν τις εμπειρίες τους, τις σκέψεις, τις ιδέες τους και την αισθητική τους, αλλά κι αυτών που προσπαθούν να την επιβάλλουν. Συμπολίτες μας δηλαδή, που μπορούν να κινούνται άνετα μόνο στο απυρόβλητο και διαπνέονται από ένα πνεύμα ολοκληρωτισμού. Στο δια ταύτα πάντως, χαμένοι είμαστε όλοι.  

Το πρωτεύον πρόβλημα είναι πως όσο κι αν ψάξεις δεν βρίσκεις αξιόπιστο μέσο ενημέρωσης στην χώρα μας. Για ένα προβληματισμό της δυνατότητας να υπάρξουν εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης εδώ σ'εμας και για όσους τα έχουν ανάγκη, μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο του Λουκά Αξελού που ακολουθεί.

Δεν νομίζω πως αποτελεί υπερβολή η άποψη ότι η δεκαετία του μνημονιακού ζόφου αποκάλυψε την πραγματικότητα μιας Ελλάδας απόλυτα εξαρτημένης και ασφυκτικά ελεγχόμενης από ξένους επικυρίαρχους, οι οποίοι σε αγαστή συνεργασία με το γηγενές κυρίαρχο συγκρότημα εξουσίας ελέγχουν σε όλες τις σφαίρες την δημόσια και ιδιωτική ζωή. Σε αυτή την εικόνα δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση και η ενημέρωση σε όλες τις εκδοχές της, έντυπες ή ηλεκτρονικές.

 Αποτελεί, λοιπόν, μια πραγματικότητα ότι η υποταγή ή συστοίχιση της συντριπτικής πλειονότητας των εντύπων και ιστότοπων στις επιταγές του κυρίαρχου συγκροτήματος είναι ένας πρόσθετος λόγος που έχει οδηγήσει μία μεγάλη μερίδα Ελλήνων που αποζητούν σοβαρή και κυρίως έντιμη ενημέρωση στην απόρριψη. Προφανώς, η συρρίκνωση της κυκλοφορίας εφημερίδων και περιοδικών οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μετατόπιση του κέντρου βάρους προς το Διαδίκτυο. Η κρίση αξιοπιστίας, όμως, οφείλεται στο γεγονός ότι η συστημική ενημέρωση έχει γίνει απελπιστικά μονομερής και στρατευμένη.

 Οι κυρίαρχοι κύκλοι έχουν κατισχύσει παντού, ποδηγετώντας, ή περιθωριοποιώντας κάθε διαφορετική φωνή. Πιο συγκεκριμένα, η κυριαρχία του μεγάλου κεφαλαίου στον χώρο της ενημέρωσης είναι καταλυτική και καταθλιπτική. Τα Μέσα είναι κρίσιμης σημασίας ιδεολογικοί μηχανισμοί, αφού διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό την κοινή γνώμη. Γι' αυτό και το μεγάλο κεφάλαιο τα αντιμετωπίζει σαν "εργαλεία" εξουσίας κι όχι ως μία τυπική επιχειρηματική δραστηριότητα. Έτσι και όχι αλλιώς λειτουργεί η σύγχρονη αυταρχική δημοκρατία σε όλα της τα επίπεδα και η ενημέρωση φυσικά δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση.

 Στη συντριπτική πλειονότητά τους, οι δημοσιογράφοι, ενταγμένοι μέσα σε αυτούς τους μηχανισμούς και άμεσα εξαρτημένοι από τον εργοδότη, λειτουργούν με βάση την κλασική μέθοδο: είτε απόκρυψη, είτε έντεχνη προβολή, είτε μισή αλήθεια, είτε το δια παραλείψεως έγκλημα. Το φαινόμενο δεν παρατηρείται μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, όπου η πληροφορία φτάνει κατά κανόνα στρεβλή στον αναγνώστη. Στην Ελλάδα της κρίσης, όμως, οι δημοσιογράφοι έχουν σε μεγάλο βαθμό προλεταριοποιηθεί και επιπλέον έχουν συνείδηση ότι εάν λειτουργήσουν με βάση τη δεοντολογία θα κινδυνεύσουν να βρεθούν άνεργοι και χωρίς προοπτική επαναπρόσληψης.

 Μετά από αυτά, το ερώτημα που εγείρεται είναι εάν υπάρχει δυνατότητα για μία εναλλακτική, ως προς τα συστημικά Μέσα, ενημέρωση. Μία ενημέρωση που θα σέβεται την αλήθεια, που δεν θα αποσιωπεί ή "βάζει στα ψιλά" ό,τι ενοχλεί, που δεν θα διογκώνει όσα γεγονότα βολεύουν τους κυρίαρχους κύκλους, που, τέλος θα σέβεται και υπηρετεί την πολυφωνία. Με άλλα λόγια μία ενημέρωση που δικαιούται να χαρακτηρίζεται δημοκρατική.

 Η απάντηση στο ανωτέρω ερώτημα είναι ξεκάθαρη: ναι υπάρχει δυνατότητα για εναλλακτική-δημοκρατική ενημέρωση υπό την προϋπόθεση ότι οι φορείς της θα στηριχτούν από την κοινωνία. Διαφορετικά, ακόμα κι αν επιβιώσουν είναι καταδικασμένοι να φυτοζωούν. Εάν οι αναγνώστες δεν αγοράσουν μία τέτοια εφημερίδα και ένα τέτοιο περιοδικό, εάν δεν ενισχύσουν οικονομικά έναν τέτοιο ιστότοπο, καταδικάζουν κάθε σχετική προσπάθεια στην περιθωριοποίηση.

 Όταν, όμως, η κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική πρακτική δεν παράγει κάτι το εναλλακτικό στην ζωή, είναι πολύ δύσκολο να επιβιώσει μία προσπάθεια για έντιμη εναλλακτική ενημέρωση. Εάν ο αναγνώστης-καταναλωτής δεν πληρώσει αυτούς που εργάστηκαν για να παραχθεί αυτό που καταναλώνει, δεν μπορεί να έχει απαίτηση για αδέσμευτη δημοσιογραφία. Το τζάμπα των πολλών μετατρέπει τα Μέσα σε όργανα στα χέρια των "λίγων", των κυρίαρχων κύκλων. Εδώ, λοιπόν, βρισκόμαστε.

 Υπάρχουν, βέβαια, και κάποιες προσπάθειες για εναλλακτική ενημέρωση, κυρίως για εναλλακτικό προβληματισμό. Οι περισσότερες εξ αυτών, όμως, αφορούν περιοδικά και ιστότοπους που είναι συνδεδεμένοι με πολιτικές κινήσεις ή ιδεολογικούς κύκλους. Κατά κανόνα, όμως, παρά τις καλές προθέσεις, το αποτέλεσμα είναι μάλλον μίζερο και η απήχηση περιθωριακή.

Κλειστές παρέες 

Πατώντας  slpress.gr  θα σας εμφανιστεί ολόκληρο το άρθρο του στοχαστή, συγγραφέα και ποιητή Λουκά Αξελού (Αθήνα, 1947).