Ξέρετε τι έλεγε ο Bresson για την φωτογραφία. «Η φωτογραφία είναι άπαξ δια παντός»Για την τεχνολογία ήταν πάντοτε αδιάφορος, η διακριτικότητα ωστόσο τον έθελγε σταθερά. Ανακάλυψε τις Leica το 1932, αγόρασε το πρώτο του μοντέλο των 35mm στη Μασσαλία όντας 24 ετών, και για τα επόμενα 70 χρόνια δεν το εγκατέλειψε ποτέ.
Χρησιμοποιούσε φακό των 50 μιλιμέτρ, ενίοτε των 90, χωρίς κανένα πρόσθετο. Ούτε τρίποδες, ούτε φλας, χωρίς κάτοπτρο ή λοιπά βοηθήματα. Και δίχως την παραμικρή επεξεργασία.
Καμουφλάριζε τη μηχανή του εξαρχής όσο πιο διακριτικά ήταν δυνατό. Κάλυπτε με μαύρη μονωτική ταινία όλα τα γυαλιστερά μέρη. Συχνά έκρυβε τη Leica κάτω από μαντίλια. Του άρεσε να περνιέται για αόρατος, και σε γενικές γραμμές το πετύχαινε. Ελάχιστα πορτρέτα του επιβιώνουν. Όταν τιμήθηκε από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το 1975, έκρυψε το πρόσωπό του με ένα φύλλο χαρτιού για να μην φωτογραφηθεί. Επιπλέον, ήταν κρυπτικός σχετικά με τις μεθόδους του και παραχωρούσε συνεντεύξεις σπανίως.
Σε μια συνέντευξή του στην εφημερίδα Le Monde το 1974, όταν τον ρωτάνε, αν πιστεύει ότι η φωτογραφία είναι Τέχνη, απαντάει ότι αυτή η ερώτηση δείχνει πόσο συντηρητικός είναι ο κόσμος. “Κάθε άνθρωπος είναι δυνάμει ένας καλλιτέχνης”, λέει. “Κάθε ανθρώπινο ον έχει ευαισθησίες, η δυσκολία είναι πώς να τις εκφράσει και πιστεύω ότι αυτό το καταφέρνει κανείς μόνο με τη δουλειά. Το ταλέντο είναι επικίνδυνο. Για μένα ή φωτογραφία είναι συγκέντρωση”. Και πιο κάτω, αναφερόμενος σε κάποιους φωτογράφους, τους οποίους θεωρεί υπερβολικά ενδοσκοπικούς, λέει: “Για μένα το να είσαι ο εαυτός σου είναι να είσαι έξω από τον εαυτό σου.
Παρά την φήμη του Bresson , το έργο του είναι ιδιαιτέρως δυσνόητο. Οι εικόνες που μας δείχνει δεν είναι παρά μια πρόφαση για να μας οδηγήσει σε πράγματα εσωτερικά. Στην πραγματικότητα , φωτογραφίζει την τάξη και την ισορροπία του σύμπαντος. Κάπως βαρύ ακούγεται αυτό , το καταλαβαίνω.
Η ηδονή του ήταν ακριβώς αυτή. Να αναγνωρίζει – μεσω της φωτογραφίας – την τάξη και την ισορροπία που βρίσκονται γύρω μας.
Ο Henri Cartier-Bresson γεννήθηκε στις 22 Αυγούστου του 1908. Πέθανε στις 3 Αυγούστου 2004.
«Υπάρχει μια στιγμή όπου το μάτι , το μυαλό και η καρδιά βρίσκονται σε μιαν ευθεία. Κι αυτή είναι η στιγμή που θα μας δώσει μια φωτογραφία που θα μετρήσει για την υπόλοιπη ζωή μας»
Ξέρετε τι έλεγε ο Bresson για την φωτογραφία. «Η φωτογραφία είναι άπαξ δια παντός»
Και ναι, αυτό ακριβώς είναι αυτή η φωτογραφία.
Behind the Gare, Σαιν Λαζάρ, 1932
Άπαξ δια παντός είναι αυτή η μαγική στιγμή που συνέλαβε η μηχανή του.Και έδωσε τόσες διαστάσεις στο έργο του , που αδυνατώ να τις παραθέσω.Μα ο άνθρωπος αυτός προσγειώθηκε τελικά; Ασφαλώς , λίγα κλάσματα του δευτερολέπτου αργότερα , η μυστική γαλήνη του νερού είχε πλέον διαταραχθεί.
Όμως ο άνθρωπος αυτός συνέχισε να ζει αιωρούμενος στη φωτογραφία. Δημιουργήθηκε μια δεύτερη ζωή , αυτή του κάδρου. Την κοιτάζω ξανά και ξανά και πάντα νοιώθω την ίδια ένταση. Η ένταση αυτή πηγάζει από τα δυο αντικρουόμενα επίπεδα ερμηνείας της φωτογραφίας. Από τη μια νοιώθω την ένταση που θα προκληθεί ένα δευτερόλεπτο αργότερα και από την άλλη νοιώθω τη γαλήνη της ακινησίας της εικόνας.
Και μια λεπτομέρεια : Τη χορευτική φιγούρα στην αφίσα που βρίσκεται στο βάθος την προσέξατε ? Μιμείται τέλεια την κίνηση του κυρίου που ίπταται. Ε , ναι , αυτές είναι οι μαγικές λεπτομέρειες που μας γοητεύουν (όχι πως είναι η ουσία)
Hyères, Γαλλία, 1932
Μασσαλία, 1932
Σίφνος, 1961
Μαδρίτη, 1933
Νέα Υόρκη, 1946
Ζευγάρι Ρουμάνων σε τρένο, 1975
Μαρτίνε Φρανκ, (δεύτερη σύζυγος του Bresson και ομότεχνή του), Παρίσι, 1967
Mexico City
Arrogant purpose
Βρυξέλλες, 1932
Jean-Marie Le Clézio και σύζυγος, Παρίσι, 1965
Μέριλιν Μονρόε, 1960
Ζαν Πολ Σαρτρ, Παρίσι, 1946
Χένρι Ματίς, 1944
Πρακτορείο McCann-Erickson, Μάντισον Άβενιου, Νέα Υόρκη, 1959
Hyères, Γαλλία, 1932
Μεξικό 1964
Μπρασερί Lipp, Παρίσι, 1969
Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών του Στάθη Σταβέρη
Δείτε αυτό το εξαιρετικό βίντεο: Ο Καρτιέ Μπρεσσόν αποκαλύπτει τα μυστικά πίσω από τις φωτογραφίες του.
και τέλος μία συλλεκτική συνέντευξή του
Πηγές: Henri Cartier-Bresson , The early work , Museum of modern art. athensvoice.gr κειμ: Δημ. Καραθάνος. Π. Ριβελλης , Σκέψεις για τη φωτογραφία , Φωτοχωρος. Π. Ριβελλης , Εισαγωγή στην καλλιτεχνική φωτογραφία , Φωτοχωρος. J. Szarkowski , Photography until now , Moma.
