Ολόγυρα, πόλεμοι, γενοκτονία, οικονομίες και κρωγμοί πολέμου, απειλές Αποκάλυψης, ένας Νεοψυχρός Πόλεμος που γίνεται όλο και πιο Θερμός, όλο και πιο γενικευμένα παράλογος.

Μiddle class σε αποδρομή

Το κυριότερο, έξω από το εθνικό κέντρο, βλέπεις καθαρότερα τους Ελληνες. Τους Ελληνες της διασποράς και τους Ελληνες του ελλαδικού χώρου. Στις ΗΠΑ, το τελευταίο κύμα μετανάστευσης, μετά τη συνεχιζόμενη κρίση του 2010, έχει αλλάξει τη σύνθεση της ομογένειας· οι νεοαφιχθέντες και συνεχώς αφικνούμενοι είναι καταρτισμένοι μορφωτικά και επαγγελματικά, και προσπαθούν να ενσωματωθούν στα αμερικανικά μεσοστρώματα, και όχι στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας όπως οι Ελληνες μετανάστες του πρώτου και, λιγότερο, του δεύτερου κύματος στον 20ό αιώνα. Τους βοηθά η κοινωνική ανέλιξη των εγκατεστημένων Ελληνοαμερικανών πρώτης και δεύτερης γενιάς, αλλά δεν τους βοηθά η ρευστοποίηση της μεσαίας τάξης και στις ΗΠΑ. Είναι όλο και δυσκολότερο να εισέλθει και, κυρίως, να κρατηθεί κάποιος στην περίφημη middle class.

 Οι ανισότητες διαβρώνουν και τις πολυπολιτισμικές ΗΠΑ, όπως διαβρώνουν και τα ομοιογενή εθνικά κράτη της Ε.Ε., και αυτό αποτυπώνεται τα τελευταία χρόνια και στα εκλογικά αποτελέσματα: η δημαγωγία του Τραμπ προς την απογοητευμένη και άνεργη εργατική τάξη, αλλά και η απεύθυνση προς τους πνιγμένους στα χρέη μεσαίους, είναι δημαγωγία εύστοχη και αποτελεσματική όπως φάνηκε. Παρομοίως, στην Ε.Ε. παρακολουθούμε τη διαρκή άνοδο των ακροδεξιών σχηματισμών και τη συντηρητική ή και αυταρχική στροφή των παραδοσιακών δεξιών κομμάτων.

Ταυτοχρόνως, παρατηρούμε τη συρρίκνωση ή και κατάρρευση της επιρροής των αριστερών και κεντροαριστερών σχηματισμών -αν δεν έχουν ήδη μεταλλαχθεί κι αυτά σε άχρωμους ημισυντηρητικούς. Η μετάλλαξη των Βρετανών Εργατικών στη μετα-Κόρμπιν εποχή είναι μια τέτοια περίπτωση.

Η απίσχνανση της Αριστεράς και της Σοσιαλδημοκρατίας, ιδίως μετά τη ρευστοποίηση του κυβερνήσαντος ΣΥΡΙΖΑ, έχει βαρύνουσα σημασία και στη χώρα μας. Οι νεομετανάστες συμπατριώτες μας, τα αποδιωγμένα τέκνα της Μεγάλης Υφεσης, μαζί με την πίκρα τους για την αναγκαστική υπερορία, μας επισήμαναν την απουσία ισχυρής αντιπολίτευσης στην Ελλάδα σαν ένα ακόμη σύμπτωμα της δυσλειτουργικής μας χώρας.

Νοσταλγία και πραγματισμός

Εντούτοις, η νεότερη γενιά μεταναστών είναι εν γένει πολιτικά προοδευτική και κοινωνικά φιλελεύθερη, και παρά την ισχυρή νοσταλγία, παραμένει πραγματιστική· δεν νοσταλγεί μια εξιδανικευμένη πατρίδα, κάθε άλλο. Εξάλλου, η πρόοδος των επικοινωνιών και των ταξιδιών επιτρέπει άριστη γνώση -και κρίση- για τις εξελίξεις στον εθνικό κορμό.

Η θηριώδης ανεργία και η βύθιση της μικρής επιχειρηματικότητας είναι οι βασικοί λόγοι της μετανάστευσης. Ενας συνομιλητής μάς διηγήθηκε πώς έφτασε οικογενειακώς στον Καναδά το 2014, κατόπιν της καταστροφής της οικογενειακής επιχείρησής, και πώς μετά την ολοκλήρωση των συμπληρωματικών σπουδών για ισοτιμία πτυχίου, βρήκε αμέσως αξιοπρεπή μόνιμη δουλειά στο δημόσιο λύκειο. Με παρόμοιες διαδικασίες για ισοτιμία πτυχίων εργάζονται πολλοί Ελληνες επιστήμονες και επαγγελματίες.

Βέβαια, η εργασία δεν οδηγεί αυτομάτως σε κοινωνική ένταξη και ανέφελο βίο. Οπως προείπαμε, τα μικρομεσαία στρώματα βρίσκονται υπό πίεση. Οι μισθοί μετά βίας αρκούν για αξιοπρεπή στέγη, ασφάλιση και το αναγκαίο αυτοκίνητο· οι περισσότεροι είναι αναγκασμένοι να εργάζονται σε δύο δουλειές, έως και 90 ώρες την εβδομάδα, και φυσικά να έχουν μεγάλες δόσεις ανοιχτών δανείων για κατανάλωση και leasing. Τουλάχιστον υπάρχει αυτή η δυνατότητα, της υπερεργασίας και του δανεισμού· στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ούτε αυτά.

Μένει η νοσταλγία. Και η ταυτότητα. Για τους γεννηθέντες εν Ελλάδι, που αποδήμησαν σε ηλικία 30 και 40 ετών, αυτές θα είναι ισχυρές. Για τα παιδιά που ήλθαν με τους γονείς τους, για τα παιδιά που γεννιούνται, δεν θα υπάρχει νοσταλγία. Δεν θα υπάρχει και ταυτότητα, ακόμη και γλωσσική, τουλάχιστον όπως τυπικά υπάρχει για τους γονείς τους· θα υπάρχει όμως καταγωγή και οι εξ αυτής ταυτοτικοί δεσμοί, που μπορεί να είναι και πιο υγιείς και ισχυροί από τη νοσταλγία. Οι μετανάστες της Μεγάλης Υφεσης του 21ου αιώνα είναι μια καινούργια γενιά Ελλήνων, που θα επηρεάσουν τις παλαιές κοινότητες της διασποράς αλλά και τον ελλαδικό κορμό, πιστεύω γόνιμα.

Πηγή: efsyn.gr/nisides