Ο μόνος τρόπος για να μπει μία τάξη στο χάος είναι να ακολουθήσουμε τον διεθνή «χρυσό» κανόνα: περαιτέρω ανάπτυξη των μέσων σταθερής τροχιάς (ΜΣΤ) με ανάπτυξη των δυνατοτήτων να κινηθούν άνετα οι πεζοί και τα ποδήλατα εις βάρος της δυνατότητας άνετης κίνησης των ΙΧ. Δηλαδή με δύο λόγια, νέες γραμμές Μετρό και Τραμ, νέοι πεζόδρομοι και διευρυμένα πεζοδρόμια, έλεγχος της στάθμευσης. Ο χάρτης δείχνει τι θα συνέβαινε αν είχαν προχωρήσει οι σχεδιασμοί του 2010-2012 συμπεριλαμβανομένου του παραλιμένιου monorail του ΟΛΠ, το οποίο εγκατέλειψε η Cosco. To 70% του Δήμου Πειραιά θα είχε πρόσβαση στις μητροπολιτικές σταθερές γραμμές. 

Στήνοντας ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την κυκλοφορία στην πόλη οφείλουμε να σκεφτούμε πρώτα ποιοι δεν εξυπηρετούνται από τα σταθερά μέσα. Είναι η Πειραϊκή, τα Καμίνια, ολόκληρος ο Ρέντης, η μισή Νίκαια, ολόκληρη η Δραπετσώνα, το Κερατσίνι και το Πέραμα. Δηλαδή ο μισός πληθυσμός. Από την ανεξέλεγκτη κυκλοφορία και στάθμευση παντού ταλαιπωρούνται αδίκως όσες και όσοι περπατούν. 

Η επέκταση της γραμμής του Μετρό προς Κερατσίνι και Πέραμα εγκαταλείφθηκε το 2010-2012 ενώ η γραμμή προς Πειραϊκή αχρηστεύθηκε την ίδια εποχή λόγω των επιλογών της πολιτικής ηγεσίας και της αδυναμίας των δημάρχων του Πειραιά να παρέμβουν. Οι επεκτάσεις του Τραμ αντίστοιχα σχεδιάστηκαν προς την Πειραϊκή και τα δύο μητροπολιτικά νοσοκομεία αλλά δεν υλοποιήθηκαν όπως και οι επεκτάσεις του προς τα δυτικά. Τελικά εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι όπως και όλοι οι εργαζόμενοι στο λιμάνι δυτικά του Άγιου Διονύση δεν έχουν άλλο μέσο για να μετακινηθούν παρά το αυτοκίνητό τους ή προβληματικές λεωφορειακές γραμμές σε μποτιλιαρισμένους δρόμους. Επιπρόσθετα, ένα μόνιμο νέφος ρύπανσης από το κυκλοφοριακό αιωρείται στις ώρες αιχμής επάνω από τις γειτονιές μας. 

Οι επεκτάσεις του Μετρό και του Τραμ είναι όρος επιβίωσης τόσο του κεντρικού όσο και του ευρύτερου Πειραιά. Ας τις πιάσουμε μία-μία. 

Πρώτα η Πειραϊκή: 50.000 κάτοικοι, δύο μεγάλα νοσοκομεία, πολλά σχολεία και δύο μουσεία. Η Γραμμή 3 δυστυχώς όπως κατασκευάστηκε δεν μπορεί να στραφεί προς τα εκεί. Για να το αντιληφθούμε καλά, το Μετρό δεν είναι δυνατόν να στρίψει με ορθή γωνία από το Δημοτικό Θέατρο και περνώντας κάτω από το Πασαλιμάνι να βρεθεί στο Τζάνειο. Ούτε να ξετρυπηθεί κάτω από τη θάλασσα ο σταθμός του λιμανιού για να ξεκινήσει επέκταση προς τα νότια. Αντίστοιχα η Γραμμή 1 πρέπει να ξεκινήσει από το Μοσχάτο για να διακλαδωθεί προς τη χερσόνησο. Σημαίνει ότι η Πειραϊκή δεν θα επικοινωνεί με το Δημοτικό Θέατρο ή το λιμάνι. Το πρώτο επομένως είναι ρεαλιστικά αδύνατον, το δεύτερο πολύ δύσκολο και πιθανόν περιττό. Η γραμμή Τραμ έχει ήδη σχεδιαστεί για να καλύψει όλη την περιοχή προς Μεταξά, Τζάνειο και Χατζηκυριάκειο. Θα κινηθεί στην Ηρώων Πολυτεχνείου -μία λεωφόρο όπου δεν κινείται τίποτα ούτως ή άλλως λόγω της παράνομης στάθμευσης- και θα φτάσει Άγιο Βασίλειο και στην πλατεία Καρπάθου. Οι κάτοικοι των συνοικιών θα μπορούν έτσι να φτάσουν στο Δημοτικό Θέατρο και στους σταθμούς Μετρό σε λίγα λεπτά με ασφάλεια. 

Έπειτα το Κερατσίνι και το Πέραμα. Πάλι εδώ υπάρχει πρόβλημα με τη χάραξη του Μετρό. Η γραμμή 3 θα φτάσει εκεί αν φύγει από τον Κορυδαλλό ή τη Νίκαια προς το άνω Κερατσίνι, το Ικόνιο και το Πέραμα. Δεν θα πιάσει τα Ταμπούρια, ούτε τη Δραπετσώνα, ούτε βέβαια τον Ρέντη και τη Θηβών, ή το τρίτο μεγάλο νοσοκομείο, το Κρατικό Νικαίας.

Αυτή η χάραξη δεν είναι κακή, συνδέει τις δυτικές συνοικίες με την Αθήνα, καλύπτει μεγάλους δήμους αλλά δεν συνδέει άμεσα με τον Πειραιά. Οφείλει να προχωρήσει με παράλληλη γραμμή του Τραμ στις νότιες περιοχές, από το λιμάνι προς τη Δραπετσώνα και τα Ταμπούρια. Αν θα είναι επίγειο, ημι-υπόγειο ή ό,τι άλλο είναι δευτερεύον. Ούτε εκεί η συζήτηση όπως γίνεται έως σήμερα οδηγεί οπουδήποτε. Είναι μία σοβαρή υπόθεση μελέτης κόστους-οφέλους η οποία θα πρέπει να έρθει ολοκληρωμένη στο τραπέζι. 

Τελευταίες άλλες δύο προβληματικές περιοχές. Τα Καμίνια και η Θηβών ως το Γ’ Νεκροταφείο. Προβλέπεται ο νέος σταθμός Κεράνη –και πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε συνδυασμό με την υπογειοποίηση των γραμμών του ΗΣΑΠ. Ο δε κλάδος του Τραμ, εύκολα φεύγει μέσω της Δωδεκανήσου προς τον σταθμό Λεύκα του Προαστιακού, προς τη Θηβών και στο μέλλον προς το Αιγάλεω. 

Μιλάμε για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο κάλυψης της πόλης από ΜΣΤ. Τούτο παρουσιάζει ενδεικτικά ο χάρτης που στήθηκε από το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος / Urban Environment Laboratory. Ένα πρόγραμμα μακράς πνοής προς διεκδίκηση. Ό,τι δεν διεκδικήθηκε ως τώρα. Για να πετύχει χρειάζεται σοβαρότητα, αξιόπιστες μελέτες και ανάλογες «καθαρές» εργολαβίες, συμμετοχή και συναίνεση της αυτοδιοίκησης, προσλήψεις προσωπικού για πυκνά και ασφαλή δρομολόγια παντού και επιτέλους νέα κυκλοφοριακή μελέτη για τον Δήμο Πειραιά με εκτεταμένες ζώνες ελεγχόμενης στάθμευσης. Είναι ο μοναδικός τρόπος για να γλυτώσουμε από την κυκλοφοριακή κόλαση την οποία βιώνουμε. Πρώτα από όλα χρειάζεται τις πολιτικές αποφάσεις. Ως τώρα αυτές δεν υπήρξαν. 

ΥΓ Ξέρω ότι η πρόταση δεν ενθουσιάζει του λάτρεις του ΙΧ, αλλά δυστυχώς άλλη λύση δεν υπάρχει. Την κυκλοφοριακή κόλαση βιώνουμε όλες και όλοι.