Πόσων ειδών βασικοί φόροι υπάρχουν;

Δύο, οι άμεσοι και οι έμμεσοι.

Ποια είναι η διαφορά τους; 

Οι άμεσοι φόροι φορολογούν άμεσα το εισόδημα ή τα περιουσιακά στοιχεία των πολιτών. Με άλλα λόγια, οι άμεσοι φόροι βαρύνουν κάθε άτομο με όνομα και επώνυμο, δηλαδή, ο πολίτης που πρέπει να πληρώσει τον φόρο προσδιορίζεται σαφώς. Ενώ οι έμμεσοι φόροι είναι εκείνοι οι φόροι που πρέπει να πληρώσει ένα άτομο για το γεγονός ότι καταναλώνει ή χρησιμοποιεί κάτι, π.χ ο Φ.Π.Α είναι ένας τέτοιος φόρος. Επηρεάζουν εξίσου όλους τους πολίτες. Με άλλα λόγια, όλοι πληρώνουμε το ίδιο ποσοστό φόρου, ανεξάρτητα από το επίπεδο εισοδήματος ή την αγοραστική μας δύναμη. 

Τι είναι τα διανεμόμενα κέρδη;

Γενικά είναι τα κέρδη που μοιράζουν οι εταιρείες, είτε αυτές είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο είτε όχι, στο προσωπικό τους υπό μορφή ποσοστών και αμοιβών εκτός μισθού καθώς και μερισμάτων στους έχοντες μετοχές. 

Πόσο είναι η φορολογία των διανεμόμενων κερδών στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ); 

Αν εξαιρέσουμε τη Λετονία που ο φόρος αυτός είναι μηδενικός, η Ιρλανδία έχει 51%, η Ν. Κορέα 44%, 42% η Δανία, 39% η Βρετανία και ο Καναδάς, αλλά μόλις 5% η Ελλάδα.

Άλλη φορολογία των κερδών υπάρχει;

Βεβαίως και είναι η συνολική, δηλαδή η φορολογία επί των κερδών που έχει η κάθε εταιρεία σε ετήσια βάση.

Στην Ελλάδα λοιπόν, αυτή η φορολογία  είναι η τέταρτη χαμηλότερη στον ΟΟΣΑ – με 59% στη Ν. Κορέα, 57% στην Ιρλανδία, 55% σε Καναδά και Δανία, 51% στη Γαλλία, 50% στη Γερμανία, ενώ καθ’ ημάς ο μεσοσταθμικός συντελεστής είναι μόλις 25,9%.  

Όπως αναφέραμε υπάρχουν και οι άμεσοι φόροι, αυτοί που προκύπτουν ανάλογα με το εισόδημα και τα περουσιακά στοιχεία του κάθε φυσικού προσώπου. Ποιοι είναι οι συντελεστές στην Ελλάδα; 

Στην Ελλάδα υπερφορολογείται το ετήσιο εισόδημα, με συντελεστή 25% το πάνω από 20.000, με 36% το πάνω από 30.000, με 44% το πάνω από 40.000 ευρώ ετήσιο εισόδημα.

Ποια η σχέση των άμεσων και των έμμεσων φόρων στην Ελλάδα και στην Ε.Ε; 

Κατά μέσο όρο στις χώρες της ΕΕ, σε καθένα ευρώ που συλλέγεται από άμεσους φόρους αντιστοιχεί 1 ευρώ από έμμεσους φόρους, ενώ στην Ελλάδα σε κάθε ευρώ άμεσων φόρων αντιστοιχεί 1,8 ευρώ έμμεσων φόρων.

Αυτήν την αναλογία  υπάρχουν πρόσφατες μελέτες που την εντόπισαν και την μελέτησαν; 

Ναι, υπάρχουν δύο. Η μελέτη που έκανε για λογαριασμό του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ η καθηγήτρια του Οικονομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεωργία Καπλάνογλου. Και η μελέτη του Γιώργου Ιωαννίδη, οικονομολόγου στο τμήμα μελετών του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου, που την παρουσίασε στο πολύ παραγωγικό συνέδριο με θέμα «Στρατηγικές ανάπτυξης», που διοργάνωσαν τρεις φορείς η μετάΒΑΣΗ, το ΕΤΕΡΟΝ και το Ινστιτούτο ΕΝΑ. Και οι δύο εκτίμησαν ότι το φορολογικό μας σύστημα μοιάζει με σύστημα αναπτυσσόμενης κι όχι ανεπτυγμένης χώρας. 

Σε ποιο συμπέρασμα κατέληξε η μελέτη της Γ.Καπλάνογλου;

Στο ότι οι έμμεσοι φόροι αποτελούσαν τη βασικότερη πηγή φορολογικών εσόδων σε όλη τη διάρκεια της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας , παρόλο που οι πιο ανεπτυγμένες χώρες συνήθως διαθέτουν πιο εξελιγμένο φοροελεγκτικό μηχανισμό και δυνατότητες αναδιανομής, σε αντίθεση με τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, που αναγκαστικά στηρίζονται στους έμμεσους φόρους. Η κατάσταση χειροτέρεψε τη δεκαετία της οικονομικής κρίσης, το μερίδιο των έμμεσων φόρων στο ΑΕΠ αυξήθηκε ενώ, παράλληλα, μειώθηκε ο λόγος* άμεσων/έμμεσων φόρους από 0,74 το 2009 σε 0,56 το 2019 έναντι μέσου ευρωπαϊκού όρου 0,981.

(*, ο λόγος ως γνωστός είναι κλάσμα κι ένα κλάσμα μικραίνει όσο μεγαλώνει ο παρανομαστής του)

Σε ποιο συμπέρασμα κατέληξε η μελέτη για την περίοδο 1995-2008 του Γ. Ιωαννίδη; 

Στο ότι η ισχυρή ανάπτυξη εκείνης της περιόδου δεν οδήγησε σε μείωση του δημοσίου χρέους (περί το 100% του ΑΕΠ) ούτε σε δραστική ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, αλλά μάλλον σε γενίκευση της φοροδιαφυγής. Η φοροδιαφυγή έγινε δομικό στοιχείο της οικονομικής δραστηριότητας, αναδείχτηκε σε μηχανισμό πλουτισμού (όχι επιβίωσης…) και όλα αυτά έγιναν δημοκρατικά και με ευρεία κοινωνική συναίνεση. Κι όταν το 2014 φτάσαμε στον μέσο ευρωπαϊκό όρο όσον αφορά τα φορολογικά έσοδα ως % του ΑΕΠ, το πετύχαμε με λάθος τρόπο: με την υπεραύξηση της έμμεσης φορολογίας. Το 1995-2009 οι έμμεσοι φόροι αντιστοιχούσαν στο 11%-13% ΑΕΠ – όσο ο μέσος όρος της Ευρώπης. Το 2021 είχαν εκτιναχτεί στο 17,4% ΑΕΠ. Η χρόνια υστέρηση των φορολογικών εσόδων θεραπεύτηκε, αλλά αυτό έγινε με την ακραία επιβάρυνση των πιο αδύναμων.

 Πού καταλήγουν οι δύο ερευνητές;

Οτι το φορολογικό μας σύστημα χρειάζεται βαθιά μεταρρύθμιση (όχι επιλεκτικές μειώσεις φόρων…) ώστε να καταστεί λιγότερο άδικο και οικονομικά και κοινωνικά αποτελεσματικό. Και ότι γενναία φορολογική ελάφρυνση έχει ανάγκη ο κόσμος της μισθωτής εργασίας – όχι του πλούτου. Τα αντίθετα, με άλλα λόγια, από αυτά που γίνονται σήμερα.

Πατώντας  ΕΔΩ  θα εμφανιστεί το άρθρο του Κώστα Καλλίτση "μειώσεις φόρων" που το "διασκευάσαμε" σε ερωτοαπαντήσεις. 

Κι  ΕΔΩ  το άρθρο που δημοσιεύτηκε στην Ημηρεσία με τον τίτλο "INE/ΓΣΕΕ: Πώς κατανέμονται τα φορολογικά βάρη στην Ελλάδα - Μεγάλη χαμένη η μεσαία τάξη"

Το θέμα είναι ποιοι θα αλλάξουν το άδικο κι αναποτελεσματικό φορολογικό μας σύστημα προς όφελος των αδύναμων και των μεσαίων στρωμάτων, πότε και με τι; Η αλλαγή αυτή αν δεν περιλαμβάνει και μέτρα αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής, που στην Ελλάδα ανέρχεται πάνω κάτω στα  30 δις ευρώ ετησίως, κάνοντάς την πρωταθλήτρια στην παραοικονομία, το αποτέλεσμα θα είναι μηδέν εις το πηλίκον.