Όλοι φαντάζομαι ότι έχουμε υπόψη μας ότι ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την κρίση του κοινού είναι η θεμιτή και προπάντων η αθέμιτη προπαγάνδα που επιλέγουν να προωθήσουν όσοι κρατούν πεπόνια και μαχαίρια σε κάθε κόμμα και όσοι τους υποστηρίζουν και αυτό είναι κάτι που θολώνει τα νερά των εκλογικών αναμετρήσεων. Αυτή η θολούρα και τα άλλα αντ'άλλων όπου τα συνθήματά τους απέχουν από τις επιλογές τους είναι στενά δεμένα με την επιλογή των εκλογικών επιτελείων να μην προτείνουν συγκεκριμένες λύσεις για τα κύρια συγκεκριμένα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα. 

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που διαμορφώνει τα αποτελέσματα είναι το εκλογικό σύστημα. Δεν νομίζω ότι υπάρχει καμία αμφιβολία ότι όσο πιο κοντά στην απλή αναλογική βρίσκεται αυτό τόσο πιο δίκαιο είναι, τόσο πιο καλά εκφράζει τις ποικίλες αποχρώσεις των επιλογών των πολιτών που αποφασίζουν να ψηφίσουν. Όσα κόμματα προκρίνουν εκλογικά συστήματα που χαρίζουν μπόνους βουλευτικών εδρών στο κόμμα που πλειοψήφισε το κύριο επιχείρημά τους έχει να κάνει με την ανάγκη να προκύψει μία κυβέρνηση που θα μπορεί να έχει την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή έτσι ώστε να μπορεί να παίρνει από μόνο της σε κάθε φάση και για κάθε θέμα τις σημαντικές αποφάσεις. Αυτό δηλαδή που επιλέγουν με άλλα λόγια τα κόμματα αυτά είναι ο σχηματισμός μονοκομματικών κυβερνήσεων που τελευταία τον αποκαλούν κυβερνησιμότητα.   

Επειδή η ευρωπαϊκή τάση όπως διαμορφώνεται τις τελευταίες δεκαετίες είναι στην τελική ο εξ ανάγκης σχηματισμός κυβερνήσεων συνεργασίας, μιας και τα μεγάλα κόμματα δυσκολεύονται πια να συγκεντρώνουν υψηλά ποσοστά, μάλλον καλό θα μας κάνει αν σκεφτούμε και συζητήσουμε κι εμείς αυτό το μοντέλο διακυβέρνησης. Θα έχουμε βεβαίως υπόψη μας πως όσο κακά και άθλια και άσχημα συμβαίνουν από μονοκομματικές κυβερνήσεις μπορεί και να προκύπτουν όταν η κυβέρνηση είναι συνεργασίας δυο και τριών ακόμα και τεσσάρων κομμάτων. Απλά, αρκεί να συμφωνήσουν στη μοιρασιά των λάφυρων του πλιάτσικου του κράτους και του κόσμου. Και τίποτα δεν αποκλείει την επιλογή κακών επιλογών που αντί να λύνουν προβλήματα τα οξύνουν, μιας και μεταξύ των άλλων ο λαϊκισμός έχει βαθιές ρίζες σε όλα τα κόμματα, πράμα που οδηγεί πολλές φορές να προωθούνται λύσεις δημοφιλείς σε συγκεκριμένες ομάδες που στο δια ταύτα στρέφονται έμμεσα ενάντια στο καλώς εννοούμενο κοινό συμφέρον.

Με λίγα λόγια οι κυβερνήσεις συνεργασίας προφανώς και δεν είναι πανάκεια για την αποτελεσματικότερη και ορθολογικότερη επίλυση των προβλημάτων και της άρσης των αδιεξόδων, θεωρώ όμως ότι είναι μία επιλογή που αξίζει τον όντως μεγάλο κόπο να την υπερασπιστούμε και να τη δοκιμάσουμε.

Τα ίδια γιατί να μην ισχύουν και για όλους εκείνους τους θεσμούς στους οποίους γίνονται εκλογές, όπως δήμοι και περιφέρειες, σωματεία, συνομοσπονδίες και οργανώσεις, σύλλογοι και ομάδες; Το να ισχύει όμως έχει ως ζητούμενο με το να αποδώσουν οι συνεργασίες αυτές περισσότερους και καλύτερους καρπούς από αυτές των μονοκομματικών εξουσιών. Να έχουμε πάντα υπόψη μας πως μια κρίσιμη επιλογή για να προκύψουν τα καλά του μοντέλου κυβερνήσεων και αρχών συνεργασίας είναι να μην έχουν ως κύριο ζητούμενο οι συνεργαζόμενοι το μοίρασμα των θέσεων και όλα όσα αυτό συνεπάγεται.  

Κώστας Καλλίτσης. Κυβερνήσεις συνεργασίας

Μια χώρα που με­τέ­χει στο ΝΑ­ΤΟ και στον σκλη­ρό πυ­ρή­να της Ευρώ­πης, στην Ευρω­ζώ­νη, με στα­θε­ρό γε­ω­πο­λι­τι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό, που εδώ και μισό αιώ­να έχει αφή­σει πίσω της τους με­γά­λους δι­χα­σμούς και τις αυ­ταρ­χι­κές εκτρο­πές, που εί­ναι απαλ­λαγ­μέ­νη από την τρο­μο­κρα­τία και το βαρύ έγκλη­μα που τα­λα­νί­ζουν άλ­λες ανε­πτυγ­μέ­νες χώ­ρες, μια τέ­τοια χώρα εί­ναι πο­λι­τι­κά ασφα­λής; Οχι απα­ραί­τη­τα –λένε– αν δια­τρέ­χει κίν­δυ­νο ακυ­βερ­νη­σί­ας. Οπου ως ακυ­βερ­νη­σία ορί­ζε­ται η απου­σία μιας αυ­το­δύ­να­μης κυ­βέρ­νη­σης.

Σύμ­φω­να με αυτό το αφή­γη­μα, μια κυ­βέρ­νη­ση συ­νερ­γα­σί­ας που στη­ρί­ζε­ται από με­γά­λες λαϊ­κές πλειο­ψη­φί­ες εί­ναι κάτι σαν τον διά­βο­λο της αστά­θειας, ενώ μια κυ­βέρ­νη­ση που ανα­δει­κνύ­ε­ται αυ­το­δύ­να­μη χάρη σε έναν καλ­πο­νο­θευ­τι­κό εκλο­γι­κό νόμο εί­ναι ο γνή­σιος ορι­σμός του αρ­χάγ­γε­λου της στα­θε­ρό­τη­τας. Το αφή­γη­μα αγνο­εί τη νωπή Ιστο­ρία.

Αυτο­δύ­να­μη κυ­βέρ­νη­ση Καρα­μαν­λή οδή­γη­σε τη χώρα στα βρά­χια το 2009. Αυτο­δύ­να­μη ήταν η κυ­βέρ­νη­ση Παπαν­δρέ­ου που κα­τέρ­ρευ­σε χά­νο­ντας τη δύ­να­μη να συ­νε­χί­σει. Κυβέρ­νη­ση συ­νερ­γα­σί­ας υπό τον Λ. Παπα­δή­μο ήταν αυτή που δια­πραγ­μα­τεύ­θη­κε το «κού­ρε­μα» χρέ­ους το 2012. Η υπο­χρε­ω­τι­κή συ­νερ­γα­σία με το ΠΑ­ΣΟ­Κ υπο­χρέ­ω­σε τη ΝΔ να εγκα­τα­λεί­ψει τα «Ζάπ­πεια» το 2012 και να προ­σπα­θή­σει να υλο­ποι­ή­σει το β΄ μνη­μό­νιο – και πι­θα­νό­τα­τα θα το πε­τύ­χαι­νε αν δεν με­σο­λα­βού­σε η προ­ε­δρι­κή εκλο­γή. Μια κυ­βέρ­νη­ση συ­νερ­γα­σί­ας, των Τσί­πρα – Καμ­μέ­νου, έβγα­λε τη χώρα από τα μνη­μό­νια. Η αυ­το­δυ­να­μία δεν εί­ναι ο πα­ρά­δει­σος, ούτε κό­λα­ση η συ­νερ­γα­σία. Το αφή­γη­μα αγνο­εί τα επί­και­ρα δι­δάγ­μα­τα.

Η ίδια λο­γι­κή, του μι­κρού, κλει­στού και δή­θεν ευ­έ­λι­κτου σχή­μα­τος, στο όνο­μα της απο­τε­λε­σμα­τι­κής δια­κυ­βέρ­νη­σης της χώ­ρας, ήταν στο σκε­πτι­κό για τις υπε­ρε­ξου­σί­ες του (διά­ση­μου αρ­χι­κά, δα­κτυ­λο­δει­κτού­με­νου μετά) επι­τε­λι­κού κρά­τους. Αλλά απο­δεί­χθη­κε ότι ένα σύ­στη­μα απο­στει­ρω­μέ­νο από τη δια­βού­λευ­ση, τις δια­δι­κα­σί­ες συ­νεν­νό­η­σης και τη λο­γο­δο­σία αντί να απο­φέ­ρει θε­τι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα μπο­ρεί να πάει τα πράγ­μα­τα πολύ, πάρα πολύ πίσω. Τα κλει­στά σχή­μα­τα, μο­νο­κομ­μα­τι­κά ή προ­σω­πο­κε­ντρι­κά, προ­σφέ­ρο­νται για συ­γκρού­σεις και πα­ζά­ρια πίσω από τις κουρ­τί­νες – αντί για συμ­φω­νί­ες που γί­νο­νται στο φως. Κι εύ­κο­λα με­ταλ­λάσ­σο­νται σε εστί­ες συ­ναλ­λα­γής και δια­φθο­ράς. Το αφή­γη­μα αγνο­εί την ευ­ρω­παϊ­κή εμπει­ρία. Στην Ευρώ­πη κυ­ριαρ­χούν οι κυ­βερ­νή­σεις συ­νερ­γα­σί­ας, οι δη­μο­κρα­τί­ες της συ­ναί­νε­σης. Οι αυ­το­δύ­να­μες κυ­βερ­νή­σεις απο­τε­λούν την εξαί­ρε­ση και τεί­νουν να μειώ­νο­νται. Μάλι­στα, χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό των κυ­βερ­νή­σε­ων συ­να­σπι­σμού, όπως φαί­νε­ται από μια μα­τιά σε τέ­τοιες κυ­βερ­νή­σεις που υπάρ­χουν σε πε­ρί­που 30 ευ­ρω­παϊ­κές χώ­ρες, εί­ναι ότι η ιδε­ο­λο­γι­κή και προ­γραμ­μα­τι­κή συγ­γέ­νεια δεν εί­ναι προ­α­παι­τού­με­να για μια κυ­βερ­νη­τι­κή συ­νερ­γα­σία. Αρκεί μια έντι­μη συμ­φω­νία για το κυ­βερ­νη­τι­κό πρό­γραμ­μα – είτε προ­ε­κλο­γι­κά είτε σε με­τε­κλο­γι­κές δια­πραγ­μα­τεύ­σεις.

Δια­τυ­πώ­νο­νται, βέ­βαια, εν­στά­σεις ότι «δεν έχου­με κουλ­τού­ρα συ­νερ­γα­σιών» και ότι δεν έχου­με το ισχυ­ρό κρά­τος που θα δια­σφά­λι­ζε τη λει­τουρ­γία της χώ­ρας ανε­ξάρ­τη­τα και από την εκά­στο­τε κυ­βέρ­νη­ση – όπως σε άλ­λες χώ­ρες. Οσον αφο­ρά το κρά­τος, δεν έχου­με ένα ισχυ­ρό κρά­τος φι­λι­κό στην ανά­πτυ­ξη και στον πο­λί­τη, διό­τι οι αυ­το­δύ­να­μες κυ­βερ­νή­σεις χρη­σι­μο­ποιούν το κρά­τος ως λά­φυ­ρο – δεί­τε και σή­με­ρα τις στρα­τιές των με­τα­κλη­τών. Η αυ­το­δυ­να­μία απο­τρέ­πει τον εκ­συγ­χρο­νι­σμό του κρά­τους – ακό­μα και πλημ­μυ­ρί­δες apps, άθι­κτο αφή­νουν το πε­λα­τεια­κό κρά­τος. Η κουλ­τού­ρα συ­νερ­γα­σί­ας υπάρ­χει, αλλά πρέ­πει να ενι­σχυ­θεί. Αυτή εί­ναι η κρί­σι­μη προ­ϋ­πό­θε­ση για πο­λι­τι­κή στα­θε­ρό­τη­τα: Η εμπέ­δω­ση της συ­νερ­γα­σί­ας – όχι τα καρ­τούν της αυ­το­δυ­να­μί­ας.

Πηγή:  kathimerini.gr/opinion