Μόνο η γλυκύτατη θεία μου με ηρεμούσε όταν μου έλεγε και μου ξανάλεγε με τα δικά της λόγια τα εξής: "Θεολογάκη, μην δίνεις σημασία σ'αυτά που λένε, λίγα ξέρουν και τους τρομάζει αυτή η ιστορία με τους αστροναύτες, τους χαλάει τις συνήθειές τους και γι'αυτό δε θέλουν να την πιστέψουν. Κι έτσι ξεφουρνίζουν ότι τους κατέβει". Πολλά χρόνια μετά συμπέρανα ότι εκείνοι οι Κρητικοί στη γειτονιά της θείας μου ήταν οι πρώτοι ψεκασμένοι που συνάντησα στη ζωή μου. Από τότε όλο και πληθαίνουν αυτοί οι συνάνθρωποί μας σε όλο τον κόσμο και το μέγα ερώτημα είναι αν απαντήσουμε εύστοχα στα γιατί και τα πως προκύπτει αυτή η δραματικά μεγάλη αύξηση θα μπορέσει άραγε η ανθρωπότητα κάποτε να καταφέρει να αρχίσουν λιγοστεύουν οι ψεκασμένοι συνάνθρωποί μας;

Θυμήθηκα αυτό το επεισόδιο αυτές τις μέρες με τις πρώτες εικόνες που έστειλε το διαστημικό τηλεσκόπιο JWST. Διάβασα λοιπόν κάποια σχόλια στο fb που με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο οι υπογράφοντες προσπαθούσαν να μειώσουν, όχι από άγνοια όπως συμπέρανα, τη σημασία αυτού του γεγονότος. Και προσπάθησαν να το πετύχουν προβάλλοντας ως μέτρο σύγκρισης θες, ως αντίπαλο δέος πες, μια άλλη επιστημονική κατάκτηση, έναν κάποιον αγώνα λίγων ή πολλών, ακόμα κι ένα έργο που τους ανέβασε κάποτε συναρπάζοντάς τους. Με λίγα λόγια κρύφτηκαν πίσω από ένα άλλο κατόρθωμα του ανθρώπου και των ανθρώπων. Ναι, τόσο μίζερα. Υποστηρίζω το "μίζερα", γιατί στην προκείμενη περίπτωση δεν είναι θέμα γούστου του τι σ'αρέσει πιο πολύ, μιας και μιλάμε για μη συγκρίσιμα μεγέθη που το καθένα έχει τη δική του σημασία και άρα αξία. 

Η μόνη διαφορά που μου προέκυψε από τη φάση στην Κρήτη ήταν πως τώρα δεν στεναχωρήθηκα, δεν θύμωσα. Έμαθα μες τα χρόνια τα όριά μας και τις δυστοκίες μας. Τώρα, όπως κι αρκετές φορές πριν, μου βγήκε η ηπιότητα της κατανόησης που επ'ευκαιρία ένιωσα τη δύναμή της κι εγώ υπενθυμίζοντάς μου όλα εκείνα τα συμβάντα που μες στα χρόνια που πέρασαν ασυναίσθητα τα μείωσα μέσα μου όμως για διάφορους λόγους, αλλά νομίζω ποτέ ιδιοτελείς.  

Όσα ακολουθούν τα έγραψε ο Μανώλης Πλειώνης, διευθυντής του Αστεροσκοπείου Αθηνών με αφορμή τις πρώτες εικόνες που μας έστειλε μη ΝΑSA και δεν έχω κάποια σημαντική ερώτηση να του υποβάλλω. 

Στη λεπτομέρεια κρύβεται όλη η νέα γνώση. Μελετώντας λοιπόν αυτές τις εικόνες και τις χιλιάδες άλλες που θα παρατηρήσει το JWST, θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε, ανάμεσα σε πλήθος ανοιχτών επιστημονικών θεμάτων, τόσο τις συνθήκες δημιουργίας και την εξέλιξη αυτών των τεράστιων νησίδων φωτός, των γαλαξιών με τα δισεκατομμύρια αστέρια ο καθένας, όσο και τις συνθήκες δημιουργίας ζωής σε κόσμους μακρινούς αλλά πλούσιους σε διαφορετικότητα… σαν την ανθρώπινη διαφορετικότητα που είναι ο πλούτος της ανθρωπότητας.

Οι πρώτες αυτές εικόνες του JWST αναδεικνύουν εκτός από το μεγαλείο του Σύμπαντος, το μεγαλείο του Ανθρώπου, που όταν στοχεύει στο όνειρο το κατακτά. Και το όνειρο δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο από την κατανόηση της Φύσης και κατ’ επέκταση του Ανθρώπου ως συνειδητού υποκειμένου της ίδιας της φύσης. Η ειρηνική συνεργασία, η επίπονη εργασία και η συλλογική προσπάθεια πολλών δεκάδων χιλιάδων συνανθρώπων μας σε πάνω από 300 πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, εταιρείες και βιομηχανίες, σε περισσότερες από 12 χώρες, ήταν η απαραίτητη μαγιά για την επιτυχία του δύσκολου αυτού εγχειρήματος, που κόστισε περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένου και του κόστους λειτουργίας του για τα επόμενα 5 χρόνια.

Παρότι το εκπληκτικό αυτό επίτευγμα θα διευρύνει αλματωδώς τους γνωσιακούς ορίζοντες της ανθρωπότητας, ορισμένοι πιθανώς να θεωρήσουν ότι το ποσό αυτό είναι μεγάλο. Θα πρέπει όμως να αναλογιστούμε ότι σε σχέση με τις στρατιωτικές επενδύσεις αποτελεί ψήγμα. Για να δώσω ένα παράδειγμα, η αναβάθμιση μόνο σε block D του F35 κόστισε 15 δισ. δολάρια, ενώ όλο το πρόγραμμα κατασκευής, λειτουργίας και χρήσης για τις επόμενες δεκαετίες τού F35 ανέρχεται στο 1,7 τρισ. δολάρια.

Ενα κυρίαρχο συμπέρασμα που πρέπει να βγάλουμε είναι ότι εν μέσω πολέμων, φτώχειας, καταστροφής της φύσης, κατασπατάλησης των πόρων του πλανήτη για αύξηση της κερδοφορίας των ελαχίστων, ξεπηδά αυτή η υγιής πτυχή της ανθρωπότητας για να μας θυμίζει τις δυνατότητές μας για την επίτευξη του αέναου στόχου, από αρχής γενέσεως ανθρώπου, της κατανόησης της φύσης, του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος του Σύμπαντος που μας περιβάλλει.

Όλο το άρθρο efsyn.gr/epistimi

Ο υποδιοικητής της NASA στην «Κ»: «Βλέπουμε τα βάθη του σύμπαντος»:Ο υποδιοικητής της NASA, δρ Τόμας Ζουρμπούκεν, μιλάει για τις εικόνες του James Webb. Δέος. Προσωπικά αυτό ένιωσα όταν είδα τις πρώτες φωτογραφίες που έστειλε η NASA από το τηλεσκόπιο James Webb και το αρχαίο, κυριολεκτικά, σύμπαν. Πώς να μη νιώσεις δέος μπροστά σε κάτι σχεδόν ασύλληπτο για τον ανθρώπινο νου. Το πανίσχυρο μάτι του διαστημικού τηλεσκοπίου ταξίδεψε την ανθρωπότητα κοντά στη γένεση του σύμπαντος, 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. «Φτάσαμε σχεδόν στα όρια του σύμπαντος», όπως είπε και ο αστροφυσικός Διονύσης Σιμόπουλος πριν από λίγες ημέρες.