Στη Χαραυγή βρίσκονται τα 13ο και 21ο Δημοτικά σχολεία Κερατσινίου, τα οποία στεγάζονται στον ίδιο χώρο. Είναι μια υποβαθμισμένη περιοχή, με πολλές εστίες μόλυνσης γύρω-γύρω. Όμως, οι εκπαιδευτικοί και τα παιδιά προσπαθούν, εδώ και πολλά χρόνια, να αντιμετωπίσουν τις δυσάρεστες καταστάσεις. Η αλήθεια είναι ότι έχουν πολλές δράσεις στο ενεργητικό τους. Ο κύριος Νικόλαος Χάνος, διευθυντής του 13ου Δημοτικού, μας προσέφερε μια ξενάγηση στο χώρο.
Όταν χτίστηκαν τα σχολεία, το 1984, δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα κτίριο από μπετόν, όπως όλα. 
Ήταν και είναι περικυκλωμένα από το εργοστάσιο της ΔΕΗ, με το «Δράκο», όπως λέμε το φουγάρο, από το νεκροταφείο, από την ιχθυόσκαλα… Παλιά υπήρχαν και τα «Λιπάσματα», ενώ, πριν τη Ψυτάλλεια, η κατάσταση με τα λύματα ήταν ανυπόφορη. Βέβαια, αυτά υπάρχουν ακόμα.
Ήταν και είναι περικυκλωμένα από το εργοστάσιο της ΔΕΗ, με το «Δράκο», όπως λέμε το φουγάρο, από το νεκροταφείο, από την ιχθυόσκαλα… Παλιά υπήρχαν και τα «Λιπάσματα», ενώ, πριν τη Ψυτάλλεια, η κατάσταση με τα λύματα ήταν ανυπόφορη. Βέβαια, αυτά υπάρχουν ακόμα. Περίπου τη δεκαετία του ’90, μια ομάδα δασκάλων εισήγαγε στα σχολεία την περιβαλλοντική εκπαίδευση- ήταν η εποχή που ξεκινούσε δειλά-δειλά στην Ελλάδα.
Από τότε, έχουν συμμετάσχει σε προγράμματα όπως το «Comenius-Σωκράτης» ή το «Globe-Αλέξανδρος», σε προγράμματα του «Μεσόγειος SOS» με περιβαλλοντικό χαρακτήρα, ακόμα και σε προγράμματα για την υγιεινή διατροφή και την ανάγνωση βιβλίων.
Σημαντικό κομμάτι είναι «Το Μονοπάτι της Ανακύκλωσης», ένας χάρτης που δείχνει τα σημεία που γίνεται ανακύκλωση στην αυλή την οποία μοιράζονται τα σχολεία.
Κάνοντας ένα μικρό περίπατο, σύμφωνα με το χάρτη, το μάτι πέφτει σε πολλή πρασινάδα, σε βρυσούλες, λίμνη, κήπους με λαχανικά, δέντρα, κομποστοποιητή, ακόμα και χώρο όπου συλλέγεται το νερό !
Οι κήποι και τα δέντρα φροντίζονται από τα παιδιά. Το νερό από τη βροχή συλλέγεται στη «Βροχομαζώχτρα» και χρησιμοποιείται για το πότισμα. Στον κομποστοποιητή ρίχνονται τα κατάλληλα υπολείμματα τροφών και, με την παρέμβαση της φύσης, γίνονται χώμα. Όλα έχουν γίνει από τις δράσεις τους, για να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με τη φύση, έστω και αν βρίσκονται σε έναν αστικό – και μάλιστα υποβαθμισμένο - χώρο.
Το αποτέλεσμα είναι πολλά βραβεία για τα σχολεία, ανάπτυξη του ομαδικού πνεύματος για τα παιδιά και μια θέση στο δελτίο ειδήσεων του CNN. Αλλά, η μεγαλύτερη επιβράβευση είναι η βελτίωση που σημειώθηκε στο χώρο όπου στεγάζονται τα κτήρια.
Προϋπόθεση ενός καλού αποτελέσματος είναι η καλή διάθεση. Όλοι οι δάσκαλοι και οι μαθητές των δύο σχολείων είναι δεμένοι μεταξύ τους. Δεν είναι εύκολο να διαχωρίσεις τους εκπαιδευτικούς του ενός σχολείου από το άλλο, έχουν κοινό γραφείο. Πάνω από όλα, μοιράζονται την αγάπη για αυτό που κάνουν. Ταιριάζουν στην κουλτούρα των σχολείων, αλλιώς δε θα ήταν εκεί.
Φυσικά και οι γονείς τους στηρίζουν, όσο περισσότερο γίνεται. Βάφουν, επιδιορθώνουν, μαγειρεύουν… Υπάρχει άριστη συνεργασία μεταξύ γονέων-μαθητών-εκπαιδευτικών.
Αν και, λόγω ελλιπούς χρηματοδότησης, κάποια προγράμματα δεν υφίστανται πλέον, συνεχίζουν ακάθεκτοι να «κυνηγούν τις ευκαιρίες, μέσα στις δυνατότητες ενός δημόσιου σχολείου».
Ωστόσο, είναι αξιοσημείωτο να γίνει αναφορά και στη «Βιβλιοθήκη-Βαγόνι». Επειδή δεν υπήρχε χώρος για βιβλιοθήκη, ζήτησαν από τον ΗΣΑΠ, κάπου στο ’96-’97, ένα παλιό, εγκαταλελειμμένο βαγόνι. Όταν τελικά το πήραν, με δυσκολία, ο δήμος βοήθησε για να τοποθετηθεί στην αυλή. Ένας καραβομαραγκός, παππούς παλιού μαθητή, το επιδιόρθωσε μέσα σε 3 μήνες. Έκτοτε, λειτουργεί ως σχολική βιβλιοθήκη, ενώ κάποιες τάξεις περνούν τις ώρες της «Ευέλικτης ζώνης» εκεί. Υπάρχουν και μικρές βιβλιοθήκες μέσα στις τάξεις αλλά τα παιδιά αγαπούν το χώρο, γιατί δεν θυμίζει τάξη.
Ως σχολική βιβλιοθήκη συνεργάζονται με τη δημοτική βιβλιοθήκη, έχουν λάβει μέρος σε προγράμματα για τα βιβλία και έχουν φτιάξει αφίσες γι’ αυτά. Μια από αυτές έχει τίτλο «Το βιβλίο ταξιδεύει στην πρώτη θέση».
Έχουν και τη δική τους θεατρική ομάδα με την ονομασία «Σκηνή Κορδώνει». Λειτουργεί τρία χρόνια, με πρωτοβουλία των δασκάλων Μαρίας Λιάγκα και Μάριου Μάζαρη. Με αυτόν τον τρόπο καταφέρνουν να εισάγουν τα παιδιά στην τέχνη του θεάτρου, ενώ τα ωθούν να ανοιχτούν πιο πολύ.
Εθελοντικά, μαζί με μια ομάδα τριάντα μαθητών κάθε χρόνο, ανεβάζουν κάποιο τραγούδι ή σκετσάκι. Πέρσι, στο πλαίσιο ενός προγράμματος για την ενδοσχολική βία, δημιούργησαν ένα βίντεο αποκλειστικά από δουλειά των παιδιών.
Αλλά δεν μένουν σε αυτά. Έχουν εκδώσει βιβλία, όπως το «Είμαι διαφορετικός… Ε, και» ή το «Πράσινα μηνύματα». Από το 1992, μάλιστα, εκδίδουν το δικό τους ετήσιο περιοδικό «Τρυφερά χρόνια» με εργασίες των παιδιών. Πέρσι «έκλεισε» μια 20ετία και συνεχίζει. Έχει ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο εκδίδεται, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια. Από κοινού τα σχολεία έχουν δημιουργήσει τον «Οικολογικό κουμπαρά». Μαζεύονται χρήματα από πώληση φαγητού που φτιάχνουν οι μαμάδες, από την ανακύκλωση, τα κάλαντα, κάποιο παζάρι ή από δωρεές και επενδύονται στην κυκλοφορία του περιοδικού. Από αυτήν επιστρέφονται χρήματα στον κουμπαρά. Γίνεται, δηλαδή, ένας κύκλος.
Βέβαια, αυτά τα χρήματα καλύπτουν κι άλλες ανάγκες, όπως τεχνολογικό εξοπλισμό και συντήρηση του χώρου.
Επειδή, όμως, ζούμε στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, προβλήματα στις οικογένειες υπάρχουν, αλλά όχι τόσο σοβαρά όσο διαβάζουμε στον τύπο. Ως σχολείο προσπαθούν να βοηθήσουν όσο μπορούν. Κάθε παιδί, τα Χριστούγεννα, φέρνει από ένα τρόφιμο. Τα 450 καταφέρνουν να συγκεντρώνουν έναν ικανοποιητικό αριθμό τροφίμων, τα οποία μοιράζουν. Επίσης συνεργάζονται με την εκκλησία του Αγίου Ευθυμίου για κάποια πιο σοβαρή περίπτωση. Γενικά, υπάρχει κλίμα αλληλεγγύης.
Κάθε τι που συμβαίνει μέσα στους τοίχους των σχολείων, είναι αποτέλεσμα συλλογικής δουλειάς, όπως επισημαίνει ο κύριος Χάνος. «Ο καθένας έχει κάνει κάτι με προσωπική δουλειά και προσφορά, είτε είναι μαθητής είτε δάσκαλος. Από την ομαδική δουλειά έχει βγει αυτό το αποτέλεσμα».
Τα περισσότερα παιδιά που συνεχίζουν στο γυμνάσιο, υιοθετούν όσα έμαθαν στο δημοτικό, αγαπούν το ωραίο και το σχολείο. «Δεν υπάρχει κάποια μέτρηση, αλλά, όσους παλιούς μαθητές βλέπω πού και πού, αυτό που παίρνουν ως κουλτούρα από εδώ προσπαθούν να το μεταφέρουν, … και το κάνουν με επιτυχία».
Πατώντας εδώ κι εδώ θα σας ανοίξουν δύο βιντεάκια σχετικά με τα δύο δημοτικά σχολεία της Χαραυγής. Το πρώτο μάλιστα προβλήθηκε σε εκπομπή του CNN.
